Onze nieuwe buur heet KKs3

Ons Melkwegstelsel, het sterrenstelsel waar we in wonen, maakt deel uit van een grotere groep van sterrenstelsels die we de Lokale Groep noemen. Deze groep telt meer dan 50 sterrenstelsels waarvan ons eigen sterrenstelsel en de bekende Andromedanevel tot de grotere behoren. De rest is kleiner “grut”. Recent onderzoek door een Russisch-Amerikaans team heeft een nieuw klein sterrenstelsel opgeleverd dat ook tot de Lokale Groep behoort. Het bevindt zich op een afstand van ongeveer 7 miljoen lichtjaar en dat is relatief dichtbij. De resultaten van het onderzoek werden afgelopen maand gepubliceerd in de Monthly Notices van de Royal Astronomical Society of England. KKs3 bevindt zich aan de zuidelijke sterrenhemel in het sterrenbeeld Hydrus (Kleine Waterslang). en de sterren van het sterrenstelsel hebben slechts een massa van 1/10.000-ste van de massa van ons eigen sterrenstelsel.

KKs3 is een zogenaamd dwerg-bolvormig sterrenstelsel (type dSph). Het heeft geen spiraalarmen zoals ons eigen sterrenstelsel. Het stelsel heeft bovendien geen gas en stof meer waar zich nieuwe sterren uit kunnen vormen. Het lijkt er op dat dit door grotere sterrenstelsels in de buurt, zoals de Andromedanevel, is weggeroofd. De meeste dwerg-bolvormige sterrenstelsels worden dan ook aan getroffen in de buurt van een veel groter sterrenstelsel.
Astronomen zijn erg geïnteresseerd in het vinden van meer dSph-objecten omdat het hun veel kan leren over hoe sterrenstelsels worden gevormd. Zelfs met de Hubble Telescope is het extreem lastig dergelijke objecten buiten de Lokale Groep te vinden. dSph-objecten hebben geen wolken met waterstofgas meer dat er voor zorgt dat ze gemakkelijk te detecteren zijn. Astronomen proberen ze daarom te vinden op grond van hun individuele sterren.
Tot nu toe is één ander dSph-object ontdekt in de Lokale Groep. KKR 25 werd in 1999 ontdekt door dezelfde groep waarnemers.
Het zoeken naar dergelijke objecten is als het zoeken naar de spreekwoordelijk naald in een hooiberg, zelfs met de Hubble Telescope is het een enorm moeilijke klus. Maar door stug vol te houden lukt het astronomen om tussen de eerder leeg gewaande ruimte tussen de grote sterrenstelsels nieuwe objecten te vinden. Mogelijk bevinden er zich heel veel dwerg bolvormige sterrenstelsels in het heelal en dat zou grote consequenties kunnen hebben over onze ideeën over hoe het heelal is geëvolueerd.
Astronomen wachten met spanning op de lancering van de James Webb Space Telescope. Deze opvolger van de Hubble is veel beter geschikt om dSph-objecten te vinden. Ook de European Extremely Large Telescope (EELT) die omstreeks 2024 in bedrijf zal worden genomen kan een grote bijdrage leveren .

Bron: Royal Astronomical Society, 22 december 2014