Ruimtevaartnieuws

OSIRIS-REx gaat op bezoek bij asteroïde Apophis

De OSIRIS-Rex-missie van de NASA, die eerder een bezoek bracht aan de asteroïde Bennu en daar ook materiaal verzamelde, is nu op de terugweg naar de Aarde maar zal hierna een bezoek brengen aan een andere asteroïde. De ruimtesonde zal gedurende 18 maanden de beruchte asteroïde Apophis gaan bestuderen. Apophis zal in 2029 dichtbij de Aarde komen.

De missie zal ook een nieuwe naam krijgen als deze in oktober 2023 op weg wordt gestuurd naar Apophis. In plaats van OSIRIS-REx te heten wat staat voor Origins-Spectral Interpretation-Resource Identification-Security-Regolith Explorer, zal de missie OSIRIS-APEX gaan heten; OSIRIS-Apophis Explorer.

Apophis in maart 2021
Deze radaropnames van de NASA tonen de asteroïde Apophis op 8,9 en 10 maart 2021 toen de asteroïde de Aarde op een afstand van 17 miljoen kilometer passeerde. Credit: NASA/JPL-Caltech and NSF/AUI/GBO)

De ruimtesonde biedt wetenschappers een zeldzame kans om een potentieel gevaarlijke asteroïde van dichtbij te onderzoeken. Ter verduidelijking, hoewel de asteroïde geclassificeerd is als potentieel gevaarlijk vanwege zijn grote omvang en het vermogen om dicht bij de Aarde te komen vormt Apophis geen bedreiging voor de Aarde.

Eerder dachten wetenschappers dat Apophis een kleine bedreiging voor de Aarde zou kunnen vormen tijdens zijn scheervlucht in 2068 maar nieuwere waarnemingen sloten die bedreiging uit. Maar aangezien de asteroïde in 2029 slechts binnen 1/10de van de afstand Aarde-Maan komt zal deze scheervlucht een kans zijn voor onderzoekers om Apophis van dichtbij te zien.

Mensen in Europa en Afrika zullen de asteroïde tijdens de dichtste nadering met het blote oog kunnen zien.

NASA en haar partners zijn bezig met een zoektocht naar asteroïden in ons zonnestelsel. Ze worden gecatalogiseerd en men probeert het percentage asteroïden te bepalen dat een potentieel gevaar voor de Aarde kan vormen, hoe klein dan ook. Decennialang zoeken heeft tot nu toe geen directe bedreigingen opgeleverd. Het risico van Apophis werd verlaagd nadat de asteroïde op 5 maart 2021 dicht langs de Aarde scheerde en astronomen de voorspellingen van zijn baan konden verbeteren.

OSIRIS-REx is bekend van het nemen van monsters van de asteroïde Bennu maar tijdens zijn nieuwe missie zal er geen touchdown plaatsvinden. De ruimtesonde zal 18 maanden om Apophis heen blijven draaien.

Om dit te kunnen doen met de ruimtesonde worden omgeleid. Ook zal het team worden gesplitst. Een groep gaat zich bezig houden met de resultaten van Bennu en het andere team wordt belast met de gezondheid van de ruimtesonde. De sonde werd in 2016 gelanceerd en zal tegen de tijd dat het in 2029 Apophis nadert, 13 jaar oud zijn.

Bennu, gefotografeerd door OSIRIS-REx
Bennu, gefotografeerd door de OSIRIS-REx op 2 december 2018. Credit: NASA/Goddard/University of Arizona

De verlengde missie van de ruimtesonde zal nog eens 200 miljoen dollar toevoegen aan de huidige limiet van 800 miljoen dollar en het totaal van de missie op 1 miljard dollar brengen maar het zorgt er wel voor dat astronomen Apophis kunnen onderzoeken zonder een afzonderlijke, tweede ruimtesonde te lanceren.

De meeste instrumenten van de ruimtesonde verkeren in een goede conditie. Alleen de laagenergetische laser van de Canadese OSIRIS-Rex Laser Altimeter (OLA) stopte in 2020, na het beëindigen van zijn primaire missie met werken. De hoogenergetische laser functioneerde toen nog goed.

Maar met de resterende beschikbare instrumenten heeft het missieteam een ambitieuze agenda opgesteld voor het waarnemen van Apophis.

Naast het gedurende 18 maanden waarnemen van Apophis en het verzamelen van gegevens tijdens de reis zal de ruimtesonde, door het oppervlak te naderen en zijn stuwraketten af te vuren, een manoeuvre maken die vergelijkbaar is met die welke het maakte tijdens het verzamelen van monsters van Bennu. Deze manoeuvre zal de ondergrond van Apophis bloot leggen en zo kunnen astronomen meer te weten komen over de samenstelling van de asteroïde.

De wetenschappers zijn van plan om de samenstelling van de asteroïde te bestuderen samen met hoe deze zal worden beïnvloed door de zwaartekracht van onze planeet wanneer de asteroïde dicht bij ons komt. Apophis en Bennu hebben ongeveer dezelfde grootte. Beiden hebben een doorsnede van ongeveer 300 meter maar het zijn verschillende types asteroïden. Apophis is een S-type asteroïde terwijl Bennu een B-type asteroïde is. S-type asteroïden behoren tot dezelfde familie als gewone chondrietmeteorieten terwijl B-type asteroïden gekoppeld worden aan koolstofrijke chondrieten die mogelijk al vroeg in de geschiedenis van de Aarde water naar de planeet hebben gebracht.

Eerste publicatie: 28 april 2022
Bron: NASA. Space.com