Astronomisch Nieuws

Oxia Planum – de vermoedelijke landingsplaats van de ExoMars 2020-missie

Oxia Planum
Close-up van Oxia Planum. Credit: NASA/JPL/University of Arizona

Een ruimtesonde naar een planeet sturen is één ding, maar het ding ook ergens op een nuttige plaats laten landen is een héél ander dingetje. De wetenschappers achter de aanstaande ExoMars-missie, de uit een rover en een lander bestaat, hebben eindelijk hun voorkeurslocatie bekend gemaakt.

Na zeven jaar (!) discussiëren hebben de wetenschappers Oxia Planum geselecteerd als de optimale locatie. Dit is onlangs tijdens een vergadering van het National Space Centre in Leicester, Engeland, bekend gemaakt. Er wordt nog nader onderzoek verricht maar dit zou de belangrijkste plek kunnen zijn om te bepalen of er ooit leven is geweest op Mars.

Volgens de onderzoekers kunnen alle doelen van de missie vanuit deze plek worden bereikt en bovendien is de plek goed berijdbaar, dat wil zeggen geschikt voor de rover om er te rijden.

De ExoMars rover op het stationaire platform
De ExoMars rover op het stationaire platform dat door de Russen gebouwd gaat worden. Credit: ESA

ExoMars 2020 is het volgende deel van de ExoMars-missies: Er zal een rover en een lander naar de rode planeet worden gestuurd. Het is een samenwerkingsproject tussen de Europese ruimtevaartorganisatie ESA en het Russische Roscosmos. De rover en de lander zijn uitgerust met instrumenten die de bodem en de atmosfeer van Mars onderzoeken. De beide onderdelen worden net voor de landing van elkaar gescheiden. Het belangrijkste doel van de missie is het vinden van bewijs van organische moleculen diep in de Martiaanse bodem. Mogelijk worden er ook bio signaturen gevonden, dit zijn chemische sporen van leven.

Het uitzoeken van de landingsplaats is een langdurig proces geweest. Mars heeft ongeveer evenveel land als er op Aarde boven water uitsteekt. Een geschikte locatie moet wetenschappelijk interessant zijn met tekenen van een nat verleden. Het moet ook een laaggelegen gebied zijn waar voldoende atmosfeer aanwezig is zodat de landende lading met behulp van parachutes en raketten voldoende kan afremmen. Daarnaast moet de locatie vlak genoeg zijn zodat een rover er veilig kan landen en rondrijden.

Oxia Planum bevindt zich net ten noorden van de evenaar. Er lopen kanalen door het gebied die duiden op een nat verleden en mogelijk is er een ondergronds reservoir van organische moleculen.

De selectie volgt uit een proces dat begon met de formatie van een werkgroep die opriep tot nominaties voor geschikte landingsplaatsen. De werkgroep selecteerde uit alle nominaties uiteindelijk twee locaties, Oxia Planum en Mawrth Vallis, een gebied dat een beetje noordelijker ligt. Beide gebieden zijn wetenschappelijk interessant en de geologie van Mawrth Vallis is gevarieerder maar Oxia Planum won omdat het gebied lager is en er beter is te navigeren door de rover.

De exacte plek waar de lander en de rover moeten neerkomen kan niet worden bepaald. In plaats daarvan trekken wetenschappers een ellips die dient als doel voor de twee componenten. Deze ellips is relatief vrij van obstakels, alleen in een hoek bevindt zich een krater en die is redelijk groot. De kans dat een van de twee componenten in die krater terecht komt is echter relatief klein.

Natuurlijk komt er bij een succesvolle landing meer kijken dan alleen een geschikte locatie. Ook de afdaling zal moeten verlopen zoals gepland. In 2016 crashte de ExoMars Schiaparelli-missie als gevolg van een fout in de computer aan boord van de lander.

De landingsplaats die wordt geselecteerd bepaalt welke soort wetenschap de rover er zou kunnen gaan uitoefenen. Oxia Planum verschilt niet zo heel erg veel van de Gale krater waar de Curiosity rover van de NASA zich op houdt. Men vermoedt dat de Gale krater een oude bodem van een meer is. De onderzoekers hopen dat Oxia Planum een vruchtbare plek is om een bio signaturen te zoeken,

De rover zal echter niet alleen de bodem onderzoeken. Er zijn ook instrumenten die het klimaat en de atmosfeer van de planeet gaan onderzoeken. Zo zijn er niet alleen de organische moleculen die de Curiosity heeft gevonden maar ook de vreemde variaties in het methaangehalte in de atmosfeer. Deze variaties lijken te maken te hebben met de seizoenen maar astronomen kunnen ze nog niet goed verklaren.

Voor astronomen die geïnteresseerd zijn in de atmosfeer van Mars is een locatie minder belangrijk. Voor hen telt voornamelijk dat hun instrumenten werken.

Bron: ESA

 

Eerste publicatie: 13 november 2018