Saturnus - manen

Pallene – maan van Saturnus

kuuke 2037 weergaves ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  , 
Inhoudsopgave Laat zien

Pallene is een klein maantje met een diameter van 4 kilometer dat zich beweegt tussen de banen van Mimas en Enceladus op een afstand van ongeveer 211,000 kilometer van Saturnus.

Pallene en de andere twee kleine manen Anthe en Methone zijn vermoedelijk afgesplitst van of Mimas of Enceladus of alle vijf de manen zijn de overblijfselen van een grotere zwerm manen uit dat gebied dicht bij Saturnus. Pallene heeft ongeveer 27,7 uur nodig voor een omwenteling om Saturnus heen.

Pallene is slecht 4 kilometer in diameter
Pallene is slechts 4 kilometer in diameter

Omdat deze drie kleine manen op gelijkaardige afstanden van Saturnus draaien hebben ze een dynamische relatie tot elkaar. Mimas beïnvloedt de baan van de 3 kilometer grote Methone, de 4 kilometer grote maan Pallene en de 2 kilometer grote maan Anthe. De veel grotere Mimas zorgt er voor dat de baan van Methone meer dan 20 kilometer afwijkt. Mimas heeft een minder groot effect op de baan van Pallene terwijl het effect op de baan van Anthe het grootst is.

De kleine Saturnusmaan Pallene
De kleine Saturnusmaan Pallene

Mogelijk voeden de drie maantjes ook de E-ring van Saturnus met kleine deeltjes. Vanwege de geringe grootte zijn ze nog niet zo heel erg lang bekend en weten astronomen ook nog niet zo heel erg veel over deze manen.

Ontdekking

Pallene is op 1 juni 2004 door het Cassini Science Team ontdekt. Methone en Pallene zijn de eerste twee manen die zijn ontdekt op foto’s gemaakt door de Cassini-sonde.

Naamgeving

John Herschel stelde voor om de manen van Saturnus te vernoemen naar de mythologische broers en zussen van Cronos, de Griekse equivalent van de Romeinse god Saturnus. De naamgeving wordt officieel door de Internationale Astronomische Unie gecontroleerd en beheerd.

De naam Pallene werd in 2005 tijdelijk toegekend door de IAU Divison III Working Group for Planetary System Nomenclature en werd in 2006 foor de Algemene Vergadering van de IAU geratificeerd.

Pallene is één van de zeven Alkyoniden uit de Griekse mythologie. Het zijn de dochters van de god en Titaan Alkyoneus. Hij had in totaal zeven dochters. Alkyoneus werd door Heracles (Hercules) gedood in de oorlog tussen de Titanen en de goden. Overweldigd door verdriet wierpen de zeven dochters zich in de zee en verdronken. Het was de godin Emphitrite die ze redde en ze transformeerde tot ijsvogeltjes.

De originele aanduiding van Pallene is S/2004 S2. Pallene is in 1980 ook waargenomen door de Voyager-2 en werd destijds benoemd als S/1981 S14.

Pallene in cijfers

Ontdekt doorS Charnoz, C. Porco, Cassini Science Team
Datum ontdekking1 juni 2004
Gemiddelde afstand tot Saturnus212.280 km
Periapsis (dichtste nadering tot Saturnus)211.431 km
Apoapsis (grootste afstand tot Saturnus)213.129 km
Jaar1,154 Aardse dagen
Omtrek baan1.333.789,24 km
Gemiddelde baansnelheid48.158,2 km/u
Baan excentriciteit0,004
Equatoriale inclinatie t.o.v. de baan0,181°
Gemiddelde straal2,5 km
Omtrek aan de evenaar15,7 km
Volume65 km3
Massa32.970.705.528.138 kg
Dichtheid0,5 g/m3
Oppervlakte78,54 km2
Zwaartekracht aan de oppervlakte0,00035 m/s2
Ontsnappingssnelheid5 km/u
Tabel 1 – Pallene in cijfers

Eerste publicatie: 20 mei 2013
Laatste keer gewijzigd op: 24 oktober 2022

Rapporteer een fout
Kuuke’s Nieuwsbrief
Steun Kuuke met Koffie!

Je zou ook interesse kunnen hebben in

De Maan De Maan is het enige hemellichaam dat we ‘s nachts heel gemakkelijk kunnen waarnemen. Dat wil zeggen als de Maan er is. De Maan is ‘s nachts prominent aanwezig tot ze soms enige nachten niet zichtbaar is. Het ritme van de maanfases begeleidt de mensheid al vele millennia. Zo zijn de kalendermaanden ongeveer gelijk aan de tijd die nodig is om van de ene naar de andere Volle Maan te komen. De fases van de Maan en de baan van de Maan leidden in het verleden tot veel vragen. Zo zien we bijvoorbeeld altijd dezelfde zijde van de Maan. Dit komt omdat de Maan in zowel 27,3 dagen om zijn as draait als om de Aarde. We zien of de Volle Maan, Halve Maan of geen maan (Nieuwe Maan) doordat de Maan het zonlicht reflecteert. Hoeveel we van de Maan zien is afhankelijk van de positie van de Maan ten opzichte van de Aarde en de Zon. Hoewel de Maan een satelliet is van de Aarde is ze met een diameter van 3475 kilometer groter dan Pluto (er zijn nog vier andere manen in ons zonnestelsel die nog groter zijn). De Maan is 27% van de grootte van de Aarde. Deze verhouding van ongeveer 1:4 is veel kleiner dan bij de andere planeten en hun manen. Dit betekent dat de Maan een grote invloed uitoefent op onze planeet en er mogelijk mede voor verantwoordelijk is dat er hier leven is. Hoe is de Maan ontstaan? De leidende theorie over het ontstaan van de Maan is dat ze is gevormd uit een grote inslag op Aarde. Hierbij werd genoeg materiaal de ruimte in geslingerd om de Maan te vormen. Deze inslag zou hebben plaatsgevonden toen de Aarde nog grotendeels gesmolten was. Het object dat op de Aarde insloeg had ongeveer een massa van 10% van de Aarde. De Aarde en de Maan hebben dezelfde samenstelling. Wetenschappers leidden hieruit af dat deze inslag ongeveer 95 miljoen jaar na het ontstaan van de Aarde moet hebben plaatsgevonden. Alhoewel de inslagtheorie de meest gangbare theorie is is er een discussie gaande waarin men stelt dat de Maan ook kan zijn ontstaan doordat twee kleinere manen met elkaar in botsing zijn gekomen om zo één grote maan te vormen. Een derde theorie suggereert dat de Aarde de Maan van Venus heeft “gestolen”. Interne structuur De Maan heeft vermoedelijk een hele kleine kern die slechts 1 tot 2% van de totale massa van de Maan omvat. De kern heeft een doorsnede van ongeveer 680 kilometer en bestaat voornamelijk uit ijzer maar er zouden ook grote hoeveelheden zwavel en andere elementen voor kunnen komen. De rotsachtige mantel is ongeveer 1330 kilometer dik en bestaat uit compact gesteente dat rijk is aan ijzer en magnesium. In het verleden heeft magma zich een weg gezocht door de mantel heen naar het oppervlak van de Maan. Gedurende meer dan een miljard jaar was er vulkanische activiteit op de Maan maar die vulkanische periode ligt inmiddels wel al meer dan drie miljard jaar achter ons. De korst aan het oppervlak heeft een dikte van 70 kilometer. Het buitenste deel van de korst is bekraterd en onder het oppervlak gebroken door de vele inslagen die in het verleden hebben plaatsgevonden. Dieper de korst in op ongeveer 10 kilometer is het materiaal nog allemaal intact. Samenstelling van het oppervlak Net zoals de vier binnenste planeten is de Maan rotsachtig. Het oppervlak is zwaar bekraterd als gevolg van de vele inslagen miljoenen jaren geleden. Omdat er geen weer is op de Maan vindt er geen erosie van de kraters plaats. Het oppervlak van de Maan bestaat, op gewichtsbasis, voor ongeveer 43% uit zuurstof, 20% silicium, 19% magnesium,3% aluminium, 0,42% chroom, 0,18% titanium en 0,12% mangaan. Met ruimtesondes zijn sporen van water gevonden dat mogelijk afkomstig is diep uit de ondergrond. De atmosfeer van de Maan De Maan heeft een hele ijle atmosfeer. Een stoflaag of een voetafdruk zal eeuwenlang intact blijven. Omdat er nauwelijks een atmosfeer is wordt warmte niet vastgehouden hetgeen er voor zorgt dat de temperatuur aan het oppervlak sterk kan variëren. Aan de zonzijde van de Maan kan de dagtemperatuur oplopen tot 134 °C en aan de donkere zijde kan de nachttemperatuur zakken tot -153 °. Baankenmerken Gemiddelde afstand tot de Aarde: 384.400 km Perigeum (kleinste afstand tot de Aarde): 363.300 km Apogeum (grootste afstand tot de Aarde): 405.500 km Relatie baan/Aarde De aantrekkingskracht van de Maan trekt aan de Aarde waardoor er voorspelbare pieken en dalen optreden in het zeeniveau. We noemen dit de getijden. Deze getijden treden ook op in meren, de atmosfeer en binnen de aardse korst maar ze zijn hier wel veel minder prominent meetbaar. Als het water omhoog wordt gestuwd noemen we dit vloed en als het water zakt noemen we dit eb. Als gevolg van de aantrekkingskracht treedt vloed op aan de zijde van de Aarde die zich het dichtste bij de Maan bevindt. Vloed is ook zichtbaar aan de zijde van de Aarde die zich het verste van de Maan bevindt. Dit komt door de traagheid van het water. Tussen deze twee vloedgebieden in is het eb. De aantrekkingskracht van de Maan vertraagt ook de rotatie van de Aarde. Dit noemen we het remmen als gevolg van getijde-energie. Per eeuw neemt de lengte van de dag hierdoor toe met 2,3 milliseconden. De energie die de Aarde verliest wordt opgevangen door de Maan die zich als gevolg hiervan met 2,3 centimeter per jaar van de Aarde verwijderd. De aantrekkingskracht van de Maan heeft mogelijk mede een rol gespeeld bij het bewoonbaar maken van de Aarde doordat de tolling van de draaiings-as van de Aarde wordt afgevlakt hetgeen heeft geleid tot een stabiel klimaat gedurende miljarden jaren waardoor leven zich goed heeft kunnen ontwikkelen. De Maan heeft de vorm van een ei en die vorm is vermoedelijk ontstaan onder invloed van de aantrekkingskracht van de Aarde. Maansverduisteringen Tijdens een verduistering staan de Maan, de Aarde en de Zon op één lijn. Een maansverduistering vindt plaats als de Aarde zich tussen de Zon en de Maan door beweegt en de schaduw van de Aarde de Maan bedekt. Een maansverduistering kan alleen plaatsvinden tijdens Volle Maan. Een zonsverduistering treedt op als de Maan zich tussen de Zon en de Aarde door beweegt en de schaduw van de Maan op de Aarde valt. Een zonsverduistering kan alleen plaatsvinden bij Nieuwe Maan. Seizoenen De Aardas maakt een hoek ten opzichte van de ecliptica. De ecliptica is het denkbeeldige vlak waarin de Aarde om de Zon draait. Dit betekent dat het noordelijk en het zuidelijk halfrond soms naar de Zon toe wijzen of van de Zon afwijzen afhankelijk van de tijd van het jaar. Hierdoor varieert de hoeveelheid licht dat ze ontvangen; dit veroorzaakt de seizoenen. De hoek van de Aardas bedraagt 23,5° maar de hoek die de rotatie-as van de Maan maakt bedraagt slechts 1,5°. Op de Maan is dus nauwelijks sprake van seizoenen. Dit betekent ook dat sommige gebieden altijd door de zon worden verlicht terwijl andere plaatsen altijd zijn verstoken van direct zonlicht. Onderzoek en verkenning Er waren oude volken die de Maan zagen als een kom gevuld met vuur. Anderen zagen de Maan als een kopie van de Aarde met zeeën en land. De oude Grieken wisten dat de Maan een bol was in een baan om de Aarde en dat het licht van de Maan in feite gereflecteerd zonlicht is. De Grieken dachten ook dat de donkere gebieden op de Maan zeeën waren en de heldere gebieden land. Dit is nog steeds zichtbaar in de huidige naamgeving van structuren op de Maan waarin maria en terrea terugkomen: Latijn voor zeeën en land. Galileo Galilei was de eerste astronoom die een telescoop gebruikte om de Maan wetenschappelijk te bestuderen. Hij beschreef in 1609 een ruw bergachtig landschap dat er heel anders uitzag dan de mensen in die tijd dachten dat het zou zijn. In 1959 was het de Sovjet-Unie die als eerste natie een sonde op de Maan te pletter liet slaan en die de eerste foto’s van de achterzijde van de Maan maakte. In 1969 waren het Amerikaanse astronauten die als eerste voet zetten op de Maan. Er werden vijf succesvolle Maanmissies uitgevoerd waarbij 382 kg gesteente en bodemmateriaal mee terug werd gebracht naar de Aarde. De Maan is tot nu toe nog steeds het enige hemellichaam dat door mensen is bezocht. Pas in de jaren 90 van de vorige eeuw kreeg het onderzoek van de Maan weer een nieuwe impuls met de Clementine- en de Lunar Prospector-missies die door de NASA werden uitgevoerd. Beide missies toonden aan dat er vermoedelijk water aan de polen van de Maan voorkomt. Dit werd in 2009 bevestigd door de Lunar Reconnaissance Orbiter-missie in samenwerking met de Lunar Crater Observation and Sensing Satellite-missie. In 2011 maakte de Lunar Reconnaissance Orbiter de beste kaart van de Maan tot nu toe. In 2013 voerde China een historische missie uit door een robot-autootje op de Maan te plaatsen. Het zijn niet alleen naties die belangstelling hebben in de Maan maar ook particuliere organisaties die onderzoeken of er iets te verdienen valt aan de Maan.

De Aarde ontstond veel sneller dan gedacht

kuuke
Charon, degrootste maan van Pluto

Dit is Charon, de grootste maan van Pluto

kuuke

S/2019 S 9 – maan van Saturnus

kuuke