Buitenaards leven - exoplaneten

Planeet 9 bestaat maar waar dan?

Planeet X - artist impressie
Artist impressie van Planeet Negen. de baan van Neptunus is als een verre ring rond de Zon afgebeeld. Credit: Wikimedia Commons

De theoretische extra planeet in ons zonnestelsel blijft uit zicht en houdt de gemoederen nog steeds bezig.

Vijf jaar geleden stelden een aantal astronomen dat ze bewijs hadden gevonden voor het bestaan van nog een andere planeet in ons zonnestelsel. De planeet werd “Planeet X” genoemd maar wordt in het algemeen aangeduid als Planeet Negen. Het object moet groter zijn dan de Aarde en zich ergens in de buitenwijken van ons zonnestelsel ophouden. Maar het object is nog steeds erg theoretisch alhoewel de twee astronomen die dit vijf jaar geleden meldden nu wel de mogelijke baan van het object hebben verfijnd.

Het nieuwe onderzoek is uitgevoerd door Mike Brown en Konstantin Batygin van het California Institute of Technology. Brown wordt gezien als de man die Pluto zijn status van planeet heeft ontnomen. Het onderzoek zal worden gepubliceerd in de Astrophysical Journal maar is nu al beschikbaar op de pre-printserver ArXiv en het stelt dat als Planeet Negen bestaat het object helderder en dichterbij de Aarde is dan voorheen werd aangenomen.

Wetenschappers vermoeden het bestaan van een onbekende planeet op grond van een clustering van objecten in de Kuipergordel. De Kuipergordel is een brede band gevuld met ijsachtige objecten voorbij de baan van Neptunus. Als er zich daar voorbij de Kuipergordel een nog niet waargenomen planeet bevindt dan is dit de verst verwijderde planeet van de Zon. Die planeet heeft duizenden jaren nodig om eenmaal om de Zon te draaien. Neptunus heeft er “slechts” 164 jaar voor nodig.

Net zoals Neptunus omstreeks 1840 werd ontdekt toen astronomen zich realiseerden dat Uranus werd voortgetrokken door een onzichtbaar object, lijkt een handvol Kuipergordelobjecten in dezelfde oriëntatie in de ruimte te zijn geclusterd, iets dat een willekeurige gebeurtenis zou kunnen zijn maar waarvan sommige astronomen geloven dat het is vanwege een onontdekte planeet.

Er zijn andere ideeën geopperd: sommigen suggereerden dat Planeet 9 eigenlijk een puinring is die groot genoeg is om soortgelijke zwaartekrachtseffecten uit te oefenen op een massieve planeet. Anderen vermoeden dat Planeet 9 een heel oud zwart gat is, een theoretisch overblijfsel van het vroege heelal, te klein om met moderne methodes te vinden. Weer anderen zeggen dat zo’n object helemaal niet bestaat.

Het nieuwe onderzoek was kieskeuriger bij de selectie van Kuipergordelobjecten die zijn gebruikt om de massa, baan en zwaartekracht te bepalen van Planeet Negen. Aangezien sommige objecten in de Kuipergordel een baan hebben die door Neptunus wordt beïnvloed zou hun opname de gegevens vervormen. De laatste groep opgenomen objecten, 11 stuks in totaal, werd geselecteerd op basis van strenge criteria. Op basis van hun analyse zou Planeet Negen iets meer dan zes keer de massa va de Aarde moeten hebben en eens in de 7400 jaar om de Zon draaien.

De onderzoekers berekenden ook de waarschijnlijkheid dat de clustering van de banen het gevolg zou kunnen zijn van een ander effect dan een massief object. Ze stelden vast dat er een kans van 99,6% is dat een object de banen van de Kuipergordel objecten beïnvloedt. Die kans is vele malen groter dan de kans die ze in 2016 hadden berekend.

Destijds dachten Brown en Batygin dat de planeet zwaarder zou zijn (minstens tien keer de massa van de Aarde) en een veel langere baan zou hebben (meer dan 10.000 jaar) dan wat ze nu in het nieuwe artikel beschrijven. Hun nieuwe inschatting is dat Planeet Negen zich veel dichter bij de Zon moet bevinden, in feite zo dicht dat het in de nabije toekomst waarneembaar zou moeten zijn door het Vera Rubin Observatorium dat medio 2023 in gebruik wordt genomen. Wordt, ongetwijfeld, vervolgd!

Artikel: The orbit of Planet Nine, Michael E. Brown, Konstantin Batygin

Eerste publicatie: 4 september 2021
Bron: GizModo & anderen