Planeet Negen is mogelijk een gestolen exo-planeet

De hypothetische negende planeet is mogelijk een exo-planeet die de Zon elders heeft gestolen van een passerende ster.

In januari kondigden de astronomen Batygin en Brown aan dat ze bewijs hadden voor een nog onbekende planeet aan de rand van ons zonnestelsel die een massa van ongeveer 10 aardmassa zou hebben. Andere astronomen suggereerden meteen dat deze negende planeet vermoedelijk vanuit de binnenste delen van ons zonnestelsel naar buiten toe was gemigreerd.

Maar er is nu weer een ander team dat suggereert dat de negende planeet is afgevangen van een nabije ster.

Het is eigenlijk helemaal geen vergezocht idee. Onze Zon is ontstaan in een redelijk grote sterrenhoop bestaande uit 1000 of misschien wel 10.000 sterren. In een dergelijke compacte groep sterren zullen er ongetwijfeld verschillende malen nauwe ontmoetingen zijn geweest met andere sterren waarbij het best mogelijk is dat er af en toe planeten zijn uitgewisseld.

Het klinkt als een heel wild idee en om te controleren hoe wild precies voerden de astronomen een hele serie van computersimulaties uit van ontmoetingen van ons zonnestelsel met passerende zonnestelsels. Ze ontdekten dat als een systeem een planeet in een wijde baan heeft de kans dat die planeet door onze Zon ingevangen kan worden 50% bedraagt.

De kans nam echter dramatisch af toen ze de simulaties verfijnden. Zo bleek dat het alleen lukte als er een planeet aanwezig was die overeenkomt met Planeet Negen. Men neemt nu aan dat de kans dat de negende planeet een ingevangen exo-planeet is ongeveer 0,1 tot 2% is.

De waarschijnlijkheid dat het om een ingevangen planeet gaat lijkt dus klein maar volgens de groep astronomen moet er niet gekeken worden naar de absolute getallen maar moeten de kansen worden vergeleken met andere kansen. De kans dat de negende planeet niet bestaat is op dit moment slechts 0,007% dus het scenario dat het gaat om een exo-planeet is feitelijk 15 tot 300 maal groter.

Dat het gaat om een ingevangen planeet is slechts één van de mogelijkheden echter Batygin en Brown dachten in eerste instantie aan een kern van een grote gasplaneet die in een vroeg stadium van zijn ontstaan uit de binnenste delen van het zonnestelsel is verstoten. Tijdens het ontstaan van het zonnestelsel was er nog veel gas aanwezig en dat gas heeft er voor gezorgd dat de snelheid van de verstoten planeet werd afgeremd zodat de planeet niet helemaal uit het zonnestelsel werd verstoten.

Ook deze theorie is aannemelijk. Momenteel worden er veel Jupiterachtige exo-planeten ontdekt die erg dicht om hun ster heen draaien. Dit suggereert dat zware planeten regelmatig naar binnen migreren en als je iets naar binnen slingert moet er, om energie te behouden, ook iets naar buiten worden geslingerd.

Er is natuurlijk ook nog een andere optie: de planeet is ontstaan op zijn huidige locatie. Er wordt gespeculeerd dat er niet voldoende materie aanwezig is in de buitenste delen van het zonnestelsel om een planeet te vormen maar er zijn aanwijzingen dat er in de begintijd van het zonnestelsel genoeg ijsachtig materiaal aanwezig was om een planeet met de massa van de vermeende negende planeet te vormen.

Het is nog veel te vroeg om aan te geven welke hypothese de juiste is. Een definitief antwoord zal vermoedelijk pas worden gevonden als we de nog ongeziene planeet echt hebben kunnen waarnemen.

Bron: New Scientist, 4 april 2016

Meer informatie: http://arxiv.org/abs/1603.07247, http://arxiv.org/abs/1603.08008

Eerste publicatie: 4 april 2016
Laatste bewerking: 4 april 2016