dinsdag, februari 11, 2025
Buitenaards leven - exoplaneten

Potentieel bewoonbare planeet gevonden bij Gliese 12

Twee teams astronomen hebben met behulp van de TESS ruimtetelescoop en telescopen op Aarde een gematigde planeet ter grootte van de Aarde gevonden die rond een koele rode dwerg draait, Gliese 12 genaamd. De planeet, Gliese 12b, heeft mogelijk een aardachtige atmosfeer, een die meer lijkt op die van Venus of helemaal geen atmosfeer of een ander soort atmosfeer die niet in ons zonnestelsel voorkomt.

Een artist impressie van Gliese 12b en zijn gastster.
Een artist impressie van Gliese 12b en zijn gastster. Credit: NASA / JPL-Caltech / R. Hurt, Caltech-IPAC.

Gliese 12 is een rode dwerg van spectraalklasse M3 die ongeveer 40 lichtjaar van ons is verwijderd in de richting van het sterrenbeeld Vissen – Pisces.

De ster, ook bekend als TOI-6251 of GJ 12, heeft slechts ongeveer 27% van de grootte van de Zon en ongeveer 60% van de oppervlaktetemperatuur van de Zon.

De nieuw gevonden planeet, Gliese 12b, heeft de grootte van de Aarde of iets kleiner – vergelijkbaar met Venus.

Volgens Dr. Masayuki Kuzuhara, astronoom aan het Astrobiology Center in Tokio en hoofdauteur van een artikel gepubliceerd in de Astrophysical Journal Letters.

Hoewel nog niet bekend is of de exoplaneet een atmosfeer heeft, heeft men Gliese 12b geclassificeerd als een exo-Venus met ene vergelijkbare grootte en energie die van zijn ster wordt ontvangen als onze planetaire buur in het zonnestelsel.

Gliese 12b vertegenwoordigt een van de beste doelen om te onderzoeken of planeten ter grootte van de Aarde die rond koele sterren draaien hun atmosfeer kunnen behouden, een cruciale stap om het begrip van de bewoonbaarheid van planeten in ons sterrenstelsel te vergroten, aldus Shishir Dholakia, hoofdauteur van een artikel gepubliceerd in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Gliese 12b heeft een omlooptijd van 12,76 dagen en een evenwichtstemperatuur van ongeveer 42 °C. Ter vergelijking: de Aarde heeft een gemiddelde oppervlaktetemperatuur van 15 °C.

De exoplaneet ontvangt 1,6 keer meer energie van zijn ster dan de Aarde van de Zon en ongeveer 85% van wat Venus ervaart.

Atmosferen houden warmte vast en kunnen – afhankelijk van het type – de werkelijke oppervlaktetemperatuur aanzienlijk veranderen. Dee evenwichtstemperatuur is de temperatuur die de planeet zou hebben als er geen atmosfeer zou zijn.

Een groot deel van de wetenschappelijke waarde van deze planeet is het begrijpen van wat voor soort atmosfeer deze zou kunnen hebben

Aangezien Gliese 12b tussen de hoeveelheid licht valt die de aarde en Venus van de Zon krijgen, zal de planeet waardevol zijn voor het overbruggen van de kloof tussen deze twee planeten in ons zonnestelsel.

De astronomen suggereren dat het bestuderen van Gliese 12b sommige aspecten van de evolutie van ons eigen zonnestelsel kan helpen ontsluiten.

Eer wordt gedacht dat de eerste atmosfeer van de Aarde en Venus werd weggenomen en vervolgens werd aangevuld door vulkanische ontgassing en bombardementen van restmateriaal in het zonnestelsel.

De Aarde is bewoonbaar, maar Venus is dat niet als gevolg van het volledige verlies van water.

Omdat Gliese 12b zich qua temperatuur tussen de Aarde en Venus bevindt, zou de atmosfeer ons veel kunnen leren over de bewoonbaarheidsroutes die planeten volgen tijdens hun ontwikkeling.

Een belangrijke factor bij het behouden van een atmosfeer is de stormachtigheid van de ster. Rode dwergen zijn doorgaans magnetisch actief wat resulteert in frequente, krachtige röntgenvlammen.

Uit analyses van beide teams blijkt echter dat Gliese 12 geen tekenen van extreem gedrag vertoont.

Tijdens een transitie passeert het licht van de gastster elke atmosfeer. Verschillende gasmoleculen absorberen verschillende kleuren, dus de transitie levert een reeks chemische vingerafdrukken op die kunnen worden gedetecteerd door telescopen zoals de Webb Space Telescope.

We kennen slechts een handvol gematigde planeten die vergelijkbaar zijn met de Aarde en die allebei dicht genoeg bij ons staan en voldoen aan andere criteria die nodig zijn voor dit soort onderzoek, genaamd transmissiespectroscopie, met gebruikmaking van de huidige faciliteiten, aldus de onderzoekers.

Om de diversiteit van de atmosfeer en de evolutionaire resultaten voor deze planeten beter te begrijpen hebben astronomen meer voorbeelden nodig zoals Gliese 12b.

Artikel:

Eerste publicatie: 26 mei 2024
Bron: sci-news