Proxima Centauri – de meest nabije ster
Proxima Centauri is een rode dwerg
De ster Proxima Centauri is niet met het blote oog zichtbaar maar het is wel een van de meest genoemde sterren aan de hemel. Dat komt omdat de ster deel uitmaakt van het stersysteem Alpha Centauri. Dit stersysteem bestaat uit drie sterren en het is het meest nabije stersysteem tot de Zon. Van de drie sterren van Alpha Centauri bevindt Proxima Centauri met een afstand van 4,22 lichtjaar het dichtst bij de Zon. Tot nu toe zijn er twee exoplaneten gevonden bij Proxima. De ster vertoont ook enorme zonnevlammen en men vermoedt dat het de bron is van een vreemd radiosignaal.
Als sterren zich dicht bij de Aarde bevinden zijn ze meestal helder. Sirius, de helderste ster van het sterrenbeeld Grote Hond – Canis Major is de helderste ster aan de nachtelijke hemel. Deze ster is 8,6 lichtjaar van de Zon verwijderd. Waarom is Proxima Centauri, op een afstand van 4,22 lichtjaar dan niet veel helderder? In plaats van enorm helder te zijn is Proxima met het blote oog zelfs helemaal niet zichtbaar.
De reden hiervoor is dat Proxima Centauri een hele kleine ster is. Astronomen noemen het een rode dwerg, een van de meest voorkomende sterren in ons sterrenstelsel. De ster heeft een massa van 1/8ste zonsmassa. De oppervlaktetemperatuur van Proxima Centauri is slechts 3100 Kelvin, dat is vergeleken met de 5800 Kelvin van de Zon erg koel. Al met al is Proxima Centauri zo’n 500 keer minder helder dan de Zon.
De locatie van Proxima, gezien vanaf de Aarde
Proxima bevindt zich in de richting van het sterrenbeeld Centaurus. Dit sterrenbeeld is het beste zichtbaar vanaf het zuidelijk halfrond. Proxima bevindt zich op ongeveer 1/5de lichtjaar van Alpha Centauri A en B. Omdat de ster zo ver van de twee hoofdsterren is verwijderd zijn er astronomen zich afvragen of Proxima wel deel uitmaakt van het Alpha Centauri stersysteem.
Planeten bij Proxima Centauri
In 2016 kondigden astronomen van de ESO de ontdekking van Proxima Centauri b aan, een planeet die op een afstand van ongeveer 7,5 miljoen kilometer om de ster draait en daar ongeveer 11,2 aardse dagen voor nodig heeft. De massa van de planeet werd geschat op minstens 1,3 keer de massa van de Aarde.
Proxima Centauri b bevindt zich in de bewoonbare zone van de ster maar een onderzoek in 2017 duidt erop dat de planeet geen aardse atmosfeer heeft.
In juni 2020 kondigden astronomen de ontdekking van een tweede planeet aan, Proxima Centauri c. deze tweede planeet is een stuk groter dan de Aarde en draait met een periode van 1907 aardse dagen om de ster heen en doet dat op een gemiddelde afstand van 1,5 Astronomische Eenheden.
Alle planeten rond Proxima Centauri hebben te maken met de enorme zonnevlammen die de ster uitbraakt en die er voor zorgen dat er op de exoplaneten geen leven mogelijk is.
Enorme zonnevlam op Proxima Centauri
In april 2021 meldden astronomen dat ze een uitbarsting van Proxima Centauri hadden waargenomen die 100 keer krachtiger was dan welke uitbarsting dan ook die door onze Zon ooit was gedaan. Ze zeiden dat de uitbarsting een van de meest gewelddadige is die ooit op een enkele ster in ons sterrenstelsel is waargenomen. Dergelijke zonnevlammen op Proxima Centauri zouden de kansen op leven op zijn planeten kunnen minimaliseren.
Volgens astronomen kan het vonnis voor leven alle kanten op gaan. Aan de ene kant zullen de uitbarstingen uiteindelijk de atmosfeer van een planeet decimeren maar aan de andere kant kunnen zonnevlammen ook weer leven opwekken.
Een signaal van onze naaste buur?
Veel wetenschappers die betrokken zijn bij de zoektocht naar buitenaards leven (SETI = Search for Extraterrestrial Intelligence) beschouwen het beroemde Wow!-signaal als de bekendste kandidaat voor buitenaards leven. Het 1977 Wow!-signaal werd slechts één keer gehoord. Het werd nooit volledig bevestigd en het blijft tot op de dag van vandaag onverklaarbaar, maar vorig jaar vonden wetenschappers een nieuw mogelijk signaal, voor sommigen omschreven als Wow!-signaal 2020. Dit signaal lijkt te komen van onze naaste buur Proxima Centauri.
Het Breakthrough Listen project dat zoekt naar buitenaardse beschavingen heeft het signaal van Proxima Centauri uitgebreid bestudeerd. Ook dit signaal is slechts één keer waargenomen en wetenschappers hebben er nog geen sluitende verklaring voor kunnen vinden.
Eerste publicatie: 29 oktober 2021
Bron: EarthSky
