Zonnestelsel Nieuws

Rosetta ontdekt zuurstof op komeet 67P

67P/Churyumov_Gerisamenko
Deze opname gemaakt door de navigatiecamera van de Rosetta toont komeet 67P/Churyumov_Gerisamenko op 7 juli 2015 vanaf een afstand van 154 kilometer. De opname heeft een resolutie van 13,1 meter/pixel en heeft een doorsnede van 13,4 kilometer (Credit: ESA/Rosetta/NAVCAM).

Verbaasde astronomen hebben op 28 oktober aangekondigd dat ze, geheel onverwachts, grote hoeveelheden zuurstof hebben ontdekt op komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko. Deze komeet passeerde in augustus de Zon en wordt al enige maanden door de Europese Rosetta-sonde bestudeerd.

De ontdekking kwam als een grote verrassing, astronomen moeten nog kijken hoe deze ontdekking past in de belangrijkste theorieën over het ontstaan van het zonnestelsel.

De metingen zijn gedaan met de Rosetta sonde die in een baan om de komeet draait. Deze metingen suggereren dat de zuurstof moleculen in de gasachtige halo om de komeet er al voor of tijdens het ontstaan van de komeet moeten zijn geweest. Dit heeft gevolgen over ons begrip over hoe chemie is betrokken in het ontstaan van ons zonnestelsel ongeveer 4,6 miljard jaar geleden. De astronomen denken dat het zuurstof ouder is dan ons zonnestelsel.

Eerder hadden onderzoekers de aanwezigheid van zuurstof (O2) uitgesloten bij kometen zoals 67P/Churyumov-Gerisamenko. Zuurstof mengt gemakkelijk met andere elementen. Astronomen hadden het nooit voor mogelijk gehouden dat zuurstof enkele miljarden jaren lang in zijn oorspronkelijke vorm aanwezig kon blijven. Het bewijs dat zuurstof als een oude component aanwezig kan zijn zal er toe leiden dat sommige modellen over het ontstaan van het zonnestelsel herzien moeten worden.

Deze opname gemaakt door de navigatiecamera van de Rosetta toont komeet 67P/Churyumov_Gerisamenko op 7 juli 2015 vanaf een afstand van 154 kilometer. De opname heeft een resolutie van 13,1 meter/pixel en heeft een doorsnede van 13,4 kilometer (Credit: ESA/Rosetta/NAVCAM).

De komeet wordt op zijn reis door het zonnestelsel gevolgd door de Europese Rosetta-sonde. Door het bestuderen van de komeet hopen wetenschappers meer inzichten te krijgen over de herkomst van leven op Aarde.

Wetenschappers denken dat kometen kort na het ontstaan van het zonnestelsel de jonge Aarde hebben voorzien van enkele bouwstenen voor leven. De astronomen volgden de verhouding tussen zuurstof en water om te zien of de gas moleculen door de zonnewind zouden worden verdreven. Maar dit gebeurde niet waaruit geconcludeerd werd dat het zuurstof uit de komeet zelf afkomstig is en er niet als een dunne halo om heen hangt.

Heersende theorieën over het ontstaan van het zonnestelsel gaan altijd uit van een chaotische, door botsingen overheerste mix van materie die van en naar de pas ontstane Zon stroomt. Maagdelijke ijskristallen die zuurstof bevatten zouden in deze gewelddadige omgeving niet kunnen blijven bestaan. Het ontstaansproces van het zonnestelsel zal daarom voor geleidelijker aan moeten hebben plaatsgevonden.

De zuurstof moleculen moeten de donkere moleculaire wolken waaruit ze zijn ontstaan hebben overleefd en zijn opgeslagen in kometen zoals we die tegenwoordig kennen.

Slechts twee keer eerder zijn er buiten de atmosfeer van de Aarde zuurstof moleculen in het zonnestelsel waargenomen. Dat is op de ijsmanen van Jupiter en Saturnus maar nog nooit op een komeet.

Vanaf de Aarde is zuurstof met telescopen lastig te ontdekken.

Geen overhaaste conclusies trekken

Rosetta bood de wetenschap een zeldzame mogelijkheid om de coma, de enveloppe van stof, gas en ijs die ontstaat als de komeet in zijn elliptische baan de Zon nadert, van komeet 67P te bestuderen. De nieuwe gegevens suggereren dat water op kometen eerder regel dan uitzondering is. De ontdekking van zuurstof is tegenstrijdig met hoe de wetenschappers tegenwoordig denken over het ontstaan van het zonnestelsel. Er zal dan ook zeer zorgvuldig gekeken worden naar het belang van deze ontdekking. Het is nu zaak om geen overhaaste conclusies te trekken.

Zuurstof was het op drie na meest voorkomende gas (na water, koolstofmonoxide en koolstofdioxide) dat in de stoffige halo van 67P werd ontdekt. Hun aanwezigheid zegt helemaal niks over de herkomst van het leven op Aarde of elders in het heelal, aldus onderzoekers. Bij het bestuderen van exo-planeten is de combinatie van zuurstof en methaan bepalend als teken dat er mogelijk leven aanwezig is. Op deze komeet komen beide voor maar er is geen leven dus het voorkomen van zuurstof betekent niet automatisch dat er ook leven (mogelijk) is.

Laatste bewerking: 29 oktober 2015

Bron: Nature, 29 oktober 2015