Zonnestelsel Nieuws

Solar Orbiter zorgt voor een frisse blik op de Zon

De Solar Orbiter bevond zich op een afstand van 75 miljoen kilometer van de Zon op het moment dat de buitengewone opname werd gemaakt. Een mozaïekbeeld van 83 miljoen pixels biedt een ongekend beeld van de Zon en zijn tumultueuze buitenste atmosfeer.

Deel mozaïek Zon
Een gedeelte van het mozaïek gemaakt door de Solar Orbiter. Rechtsboven de Aarde op schaal. Credit: ESA & NASA/Solar Orbiter/EUI team; Data processing: E. Kraaikamp (ROB)

Het kostte de Solar Orbiter ongeveer 4 uur om alle 25 opnames te maken waaruit het mozaïek bestaat. Het toont ons de Zon van 7 maart 2022. De ruimtesonde bevond zich toen ongeveer 75 miljoen kilometer van de Zon. Dit is halverwege de Aarde en de Zon. Solar Orbiter werd in februari 2020 gelanceerd en voert een reeks excentrische banen om de Zon uit waarbij de ruimtesonde steeds dichterbij de Zon komt.

De 25 beelden, vastgelegd door de Extreme Ultraviolet Imager (EUI) van de sonde, bieden een ongekend beeld van de Zon. EUI legde het beeld vast op een golflengte van 17 nanometer. Dit is het extreem ultraviolette gebied van het elektromagnetische spectrum. Volgens ESA toont deze opname de Zon in de hoogste resolutie die ooit is gemaakt van de volledige schijf van de Zon en de corona. De foto in volledige resolutie is hier te downloaden.

Het mozaïek bestaat uit 9148 bij 9112 pixels en volgens de ESA is het 10 keer beter dan een 4K televisie. Het leidt tot een slordige 83 miljoen pixels. ESA heeft die verwerkt in een interactieve afbeelding waarmee je door de scène kan bewegen en je kan in- en uitzoomen om enkele van de fijnere structuren te bekijken.

Zowel rechtsboven als linksonder zijn angstaanjagende donkere filamenten te zien. Deze filamenten kunnen krachtige uitbarstingen veroorzaken waarbij enorme hoeveelheden coronaal gas de ruimte in worden geslingerd. Deze uitbarstingen, indien gericht op de Aarde, veroorzaken soms zonnestormen in de buurt van onze atmosfeer.

Een ander instrument aan boord van de Solar Orbiter, de Spectral Imaging of the Coronal Environment (SPICE) levert ook zinvolle gegevens op. SPICE tuurt dieper in de Zon, op een lagere laag die bekend staat als de chromosfeer. Het instrument doet dit door verschillende golflengtes van extreem ultraviolet licht te scannen die door verschillende atomen worden geproduceerd.

Beelden van de Zon zoals gezien door het Spectral Imaging of the Coronal Environment (SPICE)-instrument. Credit: ESA & NASA/Solar Orbiter/SPICE team; Data processing: G. Pelouze (IAS)

In een nieuw vrijgegeven SPICE-animatie komen de paarse gebieden overeen met waterstofgas bij temperaturen van 10.000 °C, groen tot zuurstof bij 320.000 °C en geel tot neon bij 630.000 °C.

Een groot voordeel van SPICE is dat het wetenschappers in staat stelt om explosies op het oppervlak te verbinden met deze diepere lagen en een vreemde waarneming te onderzoeken waarbij het oppervlak van de Zon, op ongeveer 5000 °C eigenlijk koeler is dan de omringende corona die 1 miljoen °C kan bereiken.

Solar Orbiter maakt op 26 maart 2022 zijn eerste dichte passage langs de Zon. Alle 10 de instrumenten van de sonde zullen op dat moment actief zijn en ESA-wetenschappers zullen proberen om zoveel mogelijk gegevens tijdens de scheervlucht te verzamelen. Solar Orbiter bevindt zich nu in een baan die hem dichter bij de Zon brengt dan Mercurius. De ruimtesonde zal de komende jaren steeds dichterbij komen terwijl hij ook geleidelijk aan zijn oriëntatie verhoogt waardoor we voor het eerst een glimp kunnen opvangen van de poolgebieden van de Zon.

Eerste publicatie: 26 maart 2022
Bron: diverse persberichten