Astronomisch Nieuws

Spitzer en WISE ontdekken de koudst bekende bruine dwerg

De omgeving van onze Zon
De nabije omgeving van onze Zon. Credit: Janella Williams, Penn State University

De WISE en de Spitzer Space Telescope (beiden van de NASA) hebben de koudst bekende bruine dwerg ontdekt. De bruine dwerg bevindt zich op een afstand van 7,2 lichtjaar. Dat is spreekwoordelijk in de achtertuin van onze eigen Zon.

De bruine dwerg is de koudst bekende toe nu toe. Er heersen temperaturen die overeenkomen met de temperaturen aan de Noordpool.

Met een afstand van 7,2 lichtjaar tot de Zon is de bruine dwerg in afstand het vierde object na het dubbelstersysteem alpha Centauri dat zich op een afstand van 4,2 lichtjaar bevindt.

Astronomen zijn blij met de ontdekking zo dicht in de buurt van ons eigen zonnestelsel. Uitgaande van de extreem lage temperatuur van de mislukte ster kan die ons veel leren over de atmosfeer van andere planeten waar vergelijkbare temperaturen heersen.

Bruine dwergen starten hun leven als normale sterren. Ze ontstaan uit een gaswolk en storten onder invloed van hun eigen zwaartekracht ineen tot een grote bal gas. Echter omdat ze niet voldoende massa hebben komt er geen kernfusie op gang en stralen ze dus ook geen licht uit zoals normale sterren. De nieuw ontdekte bruine dwerg heeft de aanduiding WISE J085510 83-071442.5 meegekregen. De temperatuur bedraagt tussen de -48 en de -13°C). De vorige recordhouders die ook door de WISE en de Spitzer zijn ontdekt, hebben temperaturen rond kamertemperatuur.

De WISE heeft de de zeldzame bruine dwerg ontdekt gedurende zijn speurtocht langs de hemel. De satelliet heeft twee keer en sommige gebieden zelfs drie keer in het infrarood verkend. Koude objecten zoals bruine dwergen zijn onzichtbaar in een gewone telescoop maar de gloed van hun geringe warmte is wel heel goed in het infrarood te detecteren. Omdat het object relatief dichtbij staat is de beweging aan de hemel ook goed waar te nemen.

Nadat het object in de data van de WISE was ontdekt heeft men de Spitzer Telescope, die ook in het infrarood kan waarnemen, en de Gemini Zuid Telescoop in Chili gebruikt om de temperatuur en de precieze afstand tot de Zon te bepalen.

Astronomen vinden het opmerkelijk dat zelfs na tientallen jaren waarnemen er een object wordt ontdekt dat zich zo dichtbij onze Zon bevindt.

De massa van WISE J085510.83-071442.5 wordt geschat op 3-10 maal de massa van Jupiter. Een object met een dergelijke lage massa zou een op Jupiter gelijkende gasreus kunnen zien die uit zijn eigen stersysteem is gegooid. Maar astronomen gaan er van uit dat ze te maken hebben met een bruine dwerg omdat die erg algemeen in het heelal voorkomen. Als het inderdaad een bruine dwerg is dan is het meteen één van de lichtste bruine dwergen die tot nu toe zijn ontdekt.

In maart 2013 ontdekten astronomen in de data van de WISE-satelliet een paar bruine dwergen op een afstand van 6,5 lichtjaar. Deze twee bruine dwergen zijn warmer dan de nu ontdekte bruine dwerg. Het feit dat deze snel bewegende objecten worden ontdekt betekent volgens astronomen ook dat er zich aan de rand van ons zonnestelsel vermoedelijk geen tiende planeet bevindt. Die zou namelijk al lang zijn gevonden.

Bron: persbericht NASA, 25 april 2014