Sterrenkunde koeterwaals – Albedo

Het Nederlandse woord “Albedo” komt van het Latijnse woord voor “witheid” en dat is wat albedo is. Het is een maatstaf voor hoe reflecterend een oppervlak is, bepaald door de fractie van de straling van de Zon die terugkaatst in de ruimte. Het wordt gemeten op een schaal van 0 tot 1. Zeer donkere, doffe objecten hebben lage albedo’s, dichter bij 0, terwijl witte objecten hoge albedo’s hebben, dichter bij 1.

Tenzij anders aangegeven wordt het albedo gemeten aan de hand van de totale hoeveelheid zonnestraling die het betreffende object raakt. Dat gezegd hebbende, wordt het albedo voor zonnestelselobjecten meestal gemeten in het golflengtebereik van de output van de Zon die het gemakkelijkst naar de oppervlakte komt. Dit golflengtebereik, van 0,3 tot 3 micrometer, omvat zichtbaar licht dus het albedo voor een bepaald object is meestal nauw verbonden met het visuele uiterlijk.

Met andere woorden, je zou waarschijnlijk vrij gemakkelijk het albedo van een willekeurig object kunnen raden.

De Maan heeft een gemiddeld albedo van slechts 0,11 maar lijkt zo helder vanwege zijn nabijheid. Dat albedo is gelijk aan dat van oud, versleten asfalt maar veel minder dan de albedo’s van groen gras (0,25) en verse sneeuw (0,8). Van de planeten heeft Venus het hoogste albedo van 0,689 en Mercurius het laagste albedo van slechts 0,142.

Het albedo van een planeet is een kritisch getal omdat het astronomen vertelt hoeveel zonnestraling de planeet kan absorberen. Voor de Aarde is het een belangrijke speler in het bepalen van ons klimaat. De hoeveelheid zee-ijs, bebouwing, bewolking en meer hebben invloed op het albedo van de Aarde, dat vervolgens onze gemiddelde temperatuur verandert.

In het geval van klimaatverandering kan het albedo een vervelende feedbackloop opzetten. Als de Aarde een beetje opwarmt zal er meer ijs smelten wat ons albedo zal verlagen. Daardoor kan de Aarde meer zonnestraling absorberen, de atmosfeer opwarmen en meer ijs smelten, waardoor de cyclus dus weer opnieuw begint. Dat is een van de vele redenen waarom zelfs een klein beetje klimaatverandering erg zorgwekkend kan zijn.

In 1976 heeft de onlangs overleden Griekse Rockheld “Ευάγγελος Οδυσσέας Παπαθανασίου” (Evanghelos Odysseas Papathanasiou) beter bekend als “Vangelis” een plaat uitgebracht met het heelal als onderwerp. De albumtitel is “Albedo 0.39” . De naam van dit album verwijst naar het albedo van de Aarde dat gemiddeld 0.39 bedraagt.

Dit artikel maakt deel uit van de serie Sterrenkunde – koeterwaals. Het zijn vertaalde en eventueel bewerkte berichten van de rubriek Astronomy 101 van de website UniverseToday