Sterrenkunde koeterwaals

Sterrenkunde koeterwaals – Quasar

In de Jaren ’50 werden radioastronomen behoorlijk verrast. Ze dachten op zoek te zijn naar interessante radiobronnen in ons sterrenstelsel maar in plaats daarvan vonden ze punten van super intensieve straling die blijkbaar uit de verre ruimte kwamen. Ze wist niet goed wat ze ervan moesten denken maar ze merkten wel op dat ze …

  1. een soort van sterachtig waren en
  2. zeker een soort object moesten zijn

Het zouden dus quasi-stellaire objecten zijn. QSO’s. Voluit Quasars.

Quasars behoren tot de meest heldere objecten in het heelal. Ze zijn letterlijk te zien vanaf de andere kant van de kosmos. In feite is de dichtstbijzijnde quasar ongeveer 600 miljoen lichtjaar van ons verwijderd. De energieproductie van een enkele quasar kan de gezamenlijke energieproductie van een miljoen sterrenstelsels gemakkelijk overtreffen.

artist impressie van een quasar
Artist impression van een quasar. Credit: NASA / ESA / J. Olmsted, STScI.

De intense straling van een quasar wordt aangedreven door een gigantisch zwart gat. Maar dat is dan niet zomaar een zwart gat maar een superzwaar zwart gat. Er wordt gedacht dat elk sterrenstelsel in het heelal een superzwaar zwart gat in zijn centrum herbergt. Dat zwarte gat, dat een paar miljoen keer de massa van de Zon tot een paar honderd miljard zonsmassa’s kan zijn, is een gigantisch hongerig monster.

Gas, stof en zelfs eigenzinnige sterren worden gevangen in de zwaartekracht van die zwarte gaten. Terwijl ze samentrekken op weg naar de waarnemingshorizon (en hun ondergang) warmt het gas op en bereikt het temperaturen van meer dan een biljoen graden Celsius. Bij die extreme temperatuur creëert het gas enorme elektrische en magnetische velden.

Die elektrische en magnetische velden vormen op hun beurt het gas, waardoor een deel ervan kronkelende en draaiende paden rond het zwarte gat volgt en uiteindelijk wordt weggeschoten in de vorm van lange, dunne stralen relativistisch plasma. Die jets stoten grote hoeveelheden radiostraling uit – de handtekening van een quasar.

We hebben ook nog een uitgebreider artikel over Quasars op Kuuke’s Sterrenbeelden.

Dit artikel maakt deel uit van de serie Sterrenkunde – koeterwaals. Het zijn vertaalde en eventueel bewerkte berichten van de rubriek Astronomy 101 van de website UniverseToday