Sterrenkunde koeterwaals

Sterrenkunde koeterwaals – Van Allen-gordels

De Van Allen-gordels zijn gebieden met hoogenergetische subatomaire deeltjes die zijn gevangen in het magneetveld van een planeet of maan. Ze hebben hun naam te danken aan de wetenschapper James Van Allen die ze als eerste voorspelde.

De Van Allen stralingsgordels.
De Van Allen stralingsgordels. Door Booyabazooka op de Engelstalige Wikipedia – Verplaatst vanaf en.wikipedia naar Commons., Publiek domein,

Als het magneetveld van een planeet of maan sterk genoeg is kan dat magneetveld mogelijk Van Allen-gordels vormen. De gordels bevatten geladen deeltjes zoals elektronen en protonen die constant door et zonnestelsel bewegen. De meest van deze deeltjes zijn afkomstig van de zonnewind, de constante regen van hoogenergetische elektronen die door de Zon wordt uitgezonden. Andere deeltjes kunnen afkomstig zijn van buiten het zonnestelsel, zoals van een verre supernova of van stervormingsgebieden.

Als deze deeltjes een planeet tegenkomen vindt er interactie met het magneetveld van die planeet plaats. Sommige deeltjes dwarrelen er doorheen terwijl anderen weerkaatsen. Maar als de deeltjes de juiste energie bezitten dan worden ze ingevangen door het magneetveld. De volgen dan de magnetische veldlijnen rond de planeet.

Rond de Aarde kunnen we de Van Allen gordels opsplitsen in twee afzonderlijke regio’s. de binnenste stralingsgordel strekt zich uit van een hoogte van 1000 kilometer tot 12.000 kilometer. Deze gordel bevat voornamelijk elektronen en protonen. De energieën van deze deeltjes zijn relatief laag maar in deze regio is hun dichtheid veel groter.

De buitenste gordel strekt zich uit van 12.000 kilometer tot ongeveer 60.000 kilometer. De deeltjes in deze gordel hebben veel meer energie dan die in de binnenste gordel maar ze zijn veel meer diffuus. De buitenste gordel is ook veel losser en heeft de neiging om te fluctueren afhankelijk van de zonnewind en de veranderingen in het magneetveld van de Aarde.

In het zonnestelsel heeft Jupiter veruit het sterkste magneetveld en zijn systeem van Van Allen-gordels is miljoenen keren sterker dan dat van de Aarde. Dit betekent ook een significant gevaar voor ruimtesondes die het Joviaanse systeem bezoeken.

Dit artikel maakt deel uit van de serie Sterrenkunde – koeterwaals. Het zijn vertaalde en eventueel bewerkte berichten van de rubriek Astronomy 101 van de website UniverseToday