Sterrenkunde koeterwaals

Sterrenkunde koeterwaals – Waarnemingshorizon

Een waarnemingshorizon is de ultieme muur. Het is een grens die het ene deel van het heelal van het andere scheidt. Deze scheiding is zo compleet dat het met waarnemingshorizonnen volkomen onmogelijk wordt voor gebeurtenissen aan de ene kant van de grens om ooit iets aan de andere kant te beïnvloeden.

De waarneemhorizon bij een zwart gat
Deze afbeelding is gemaakt met een supercomputer en laat zien hoe positronen zich in de buurt van de waarnemingshorizon van een ronddraaiend zwart gat gedragen. Credit:  Kyle Parfrey et al./Berkeley Lab

Waarnemingshorizonnen verschijnen in twee situaties in de sterrenkunde. De eerste is in de kosmologie en de uitdijing van het heelal. Omdat het heelal met een constante snelheid uitdijt betekent dit dat verder verwijderde objecten steeds sneller van ons lijken te verdwijnen. Op enige afstand overschrijdt die versnelling de snelheid van het licht. Dit is overigens niet erg, aangezien de snelheidsbeperkingen in de speciale relativiteitstheorie alleen gelden voor metingen van nabije objecten.

Hierdoor ontstaat er een waarnemingshorizon. Als een extreem ver sterrenstelsel op dit moment licht uitstraalt zal dat licht ons nooit bereiken omdat het licht de uitdijing van het heelal niet kan overwinnen. We kunnen het sterrenstelsel nog steeds zien, althans voor een tijdje, omdat we kijken naar licht dat werd uitgezonden toen het sterrenstelsel dichter bij ons was. We zijn dus volledig en totaal gescheiden van dat sterrenstelsel. Wat er daar ook aan de hand is, we zullen het nooit weten, en alle buitenaardse wezens die daar wonen zullen nooit van ons af weten.

De andere situatie die waarnemingshorizonnen maakt, zijn zwarte gaten. Wanneer materie instort tot een te klein volume kan niets een catastrofale zwaartekracht ineenstorting voorkomen die die materie naar een oneindig klein punt trekt, een singulariteit genaamd. De zwaartekracht van die singulariteit is uitzonderlijk sterk, zozeer zelfs dat als je er te dichtbij komt, de singulariteit je sneller naar binnentrekt dan de lichtsnelheid.

Opnieuw, dit zorgt voor een waarnemingshorizon. Elk zwart gat heeft er een en het is de grens waar de zwaartekracht te sterk wordt om te overwinnen. Als je voorbij de waarnemingshorizon zou vallen dan kan je nog steeds beïnvloedt worden door gebeurtenissen buiten het zwarte gat. Dit komt doordat het licht je kan volgen maar in de buitenwereld kun je niks beïnvloeden. Je bent afgesneden, voor altijd gevangen in het zwarte gat.

Volg de link voor een uitgebreider artikel over de waarnemingshorizon op Kuuke’s Sterrenbeelden.

Dit artikel maakt deel uit van de serie Sterrenkunde – koeterwaals. Het zijn vertaalde en eventueel bewerkte berichten van de rubriek Astronomy 101 van de website UniverseToday