Verouderde sterrenbeelden

Het sterrenbeeld Taurus Poniatovii      

Taurus Piniatovii - Urania's Mirror
Taurus Poniatovski – uit Urania’s Mirror (ca. 1825) samen met de sterrenbeelden Ophiuchus (Serpentarius), Scutum en Serpens.

Het sterrenbeeld Taurus Poniatovii werd in 1777 door de astronoom Martin Poczobut (1728 – 1810) geïntroduceerd. Hij was directeur van de Koninklijke Sterrenwacht in het Letse Vilnius. Hij stelde het sterrenbeeld samen om koning Stanislaw August Poniatowski te eren. Poniatowski was koning van Polen en Letland en een bekend beschermheer van de kunsten en de wetenschappen. De stier kwam voor in zijn wapenschild. Poczobut propte het sterrenbeeld tussen Ophiuchus – Slangendrager en Aquila – Arend in waar het deels werd overlapt door de staart van Serpens – Slang.

Kleine Stier

De kop van de kleine stier werd gevormd door een V-vormige groep sterren tussen de rechterschouder van Ophiuchus en de staart van Serpens. Dit groepje sterren deed Poczobut denken aan de Hyaden die de kop van het sterrenbeeld Taurus – Stier vormen. Vier van deze sterren waren door Ptolemeus buiten Ophiuchus geplaatst. Deze sterren zijn tegenwoordig bekend als 66, 67, 68 en 70 Ophiuchi. Een vijfde ster kennen we tegenwoordig als 72 Ophiuchi. De ster bevindt zich op de rechterhoorn van de ster en het was met een helderheid van magnitude 3,7 de helderste ster van het sterrenbeeld. De rest van de stier bestond uit allemaal zwakke sterren.

Poczobut

Poczobut publiceerde een lijst van 16 sterren in het “Cahiers des observations astronomiques faites à l’observatoire royal de Vilna en 1733” (gepubliceerd in 1777). Deze lijst werd door Johan Bode opgenomen in zijn Astronomisches Jahrbuch dat in 1785 verscheen. Het sterrenbeeld verscheen in 1778 als “le Taureau Royal de Poniatowski” in een herziene druk van de Atlas Céleste van Jean Fortin. Bode zette de naam later om naar het Latijnse Taurus Poniatovii en nam het op in zijn Uranographia.

 

Taurus Poniatovii is afgebeeld op kaart IX van de Uranographia van Johann Bode. Het sterrenbeeld wordt overlapt door de staart van Serpens. De kop van de stier wordt gemarkeerd door een v-vormige groep sterren die lijken op de Hyaden in het sterrenbeeld taurus – Stier. Dezelfde groep sterren was eerder opgenomen in het sterrenbeeld Tigris maar dit bestond in de tijd van Poczobut al niet meer.

Poczobut wist niet dat zijn kortlevende sterrenbeeld een beroemde rode dwerg zou bevatten. De Ster van Barnard, die we nu kennen als de op een na meest nabije ster tot de Zon, is slechts 5,9 miljoen lichtjaar van ons verwijderd. De ster bevond zich in de kop van de stier in de buurt van de tegenwoordige ster 66 Ophiuchi. De Stier van Poniatowski heeft niet lang geleefd en de sterren maken nu weer deel uit van Ophiuchus en Serpens Cauda. Aan de ster van Barnard, de ster met de grootste eigenbeweging die we kennen, is een aparte pagina gewijd.

 

Eerste publicatie: 29 juli 2009
Volledige revisie: 24 april 2019