TRAPPIST-1
TRAPPIST-1 is een koele rode dwerg op een afstand van 40,66 lichtjaar van de Aarde in de richting van het sterrenbeeld Aquarius – Waterman. De ster heeft zeven bekende exoplaneten die in 2016 en 2017 werden gevonden. Tot vier van deze planeten bevinden zich in de bewoonbare zone van de ster, dat is de zone waar temperaturen voorkomen die vloeibaar water aan het oppervlak mogelijk maken en misschien geschikt zijn voor leven. Met een effectieve oppervlaktetemperatuur van 2566 Kelvin is TRAPPIST- 1 de koelste ster met bevestigde exoplaneten.
Stertype
TRAPPIST-1 is een koele rode dwerg van spectraalklasse M8V. De ster heeft een massa van slechts 0,0989 zonsmassa en een straal van 0,112 keer die van de Zon. De ster is slechts een beetje groter dan Jupiter. Met een massa van 0,09 zonsmassa is TRAPPIST-1 net voldoende massief om kernfusie in zijn kern op gang te houden.
Met een oppervlaktetemperatuur van 2560 Kelvin heeft TRAPPIST een lichtsterkte van slechts 0,000553 keer die van de Zon. De lage temperatuur maakt het mogelijk dat er condensaten ontstaan in de fotosfeer van de ster. De meeste energie wordt in het infrarode licht uitgestraald.
De rode dwerg heeft ook een zwakke emissie op röntgen- en het ultraviolette deel van het spectrum. De XMM-Newton röntgentelescoop van de ESA heeft geen radiostraling waargenomen bij de ster. Er is ook geen bewijs van een stellaire cyclus gevonden.
sun – TRAPPIST-1 size comparison
TRAPPIST-1 heeft een geschatte leeftijd van ongeveer 7,6 miljard jaar. De ster heeft geen begeleiders. De totale levensduur van de ster wordt geschat op ongeveer 10 biljoen jaar. Ter vergelijking, de Zon is nu ongeveer 4,5 miljard jaar oud en zal, als gevolg van zijn grotere massa, over ongeveer 5miljard jaar van de hoofdreeks af bewegen.
TRAPPIST-2 draait met een geprojecteerde snelheid van 6 km/s om zijn as en voltooit daarmee een rotatie in 3,295 dagen. De rotatie-as van de ster wijkt enigszins af van de rotatie-as van de planeten die eromheen draaien.
Net zoals alle nabije sterren heeft TRAPPIST-1 een grote eigenbeweging.
Waarnemingen met de Kepler- en Spitzer Space Telescopes hebben mogelijke heldere vlekken op het oppervlak van TRAPPIST-1 onthuld. Deze hotspots lijken verband te houden met sterke flares in de K2-lichtcurve.
TRAPPIST-1 heeft een sterk magnetisch veld dat een hoge chromosferische activiteit veroorzaakt. De activiteit gaat gepaard met frequente stellaire flares.
Hoewel de parameters van de sterrenwind van de ster onzeker zijn, schatten studies die in 2017 en 2018 zijn gepubliceerd een massaverlies van 3 * 10-14 en 4,1 – 10-15 zonsmassa per jaar aan sterrenwind.
Planeten
TRAPPIST-1 heeft zeven bevestigde exoplaneten, aangeduid als TRAPPIST-1b,c,d,e,f,g en h. de eerste twee aardse planeten werden gevonden tijdens waarnemingen met de Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope (TRAPPIST) en andere telescopen in 2016. De andere vijf werden geïdentificeerd na verdere analyse van de waarnemingen.
De planeten van TRAPPIST-1 hebben massa’s die vergelijkbaar zijn met die van de aarde en liggen in hetzelfde vlak. Ze draaien om de moederster met periodes tussen 1,5 en 19 dagen op afstanden van 0,011 tot 0,059 Astronomische Eenheden. Alle zeven planeten liggen dichter bij TRAPPIST-1 dan Mercurius bij de Zon.
Astronomen hebben geen manen in het systeem ontdekt. De aanwezigheid van manen is onwaarschijnlijk omdat de planeten vrij dicht bij elkaar liggen.
De planeten hebben zeer cirkelvormige banen, die zijn uitgelijnd met de rotatie-as van de moederster. De hellingen van de banen ten opzichte van de ecliptica van het stersysteem zijn mine=der dan 0,1°, wat het TRAPPIST-1 systeem het platste ontdekte planetenstelsel maakt. De planeten passeren de ster en passeren elkaar vaak voorlangs tijdens hun baan, gezien vanuit ons perspectief.
Het TRAPPIST-1 planetenstelsel vertoont orbitale resonantie, d.w.z. de planeten die er omheen draaien oefenen gravitationele invloed op elkaar uit en de uitwisseling van momentum beïnvloedt of beperkt de banen van de planeten. De duur van de banen van de planeten heeft verhoudingen van 8:5, 5:3, 3:2, 4:3 en 3:2 tussen de aangrenzende paren. Op basis van simulaties geloven astronomen dat een dergelijke configuratie miljarden jaren stabiel kan blijven.
De interacties tussen de planeten kunnen voorkomend at sommige planeten worden gesynchroniseerd met hun gastster, wat op zijn beurt hun kansen op bewoonbaarheid kan verbeteren.
Er wordt aangenomen dat de planeten getijden gebonden aan de ster zijn gekoppeld, waarbij de ene kant altijd naar de ster is gericht en permanent daglicht heeft, terwijl de andere kant permanent nacht heeft. De orbitale elementen van de zeven planeten werden berekend met behulp van gegevens verkregen met de Spitzer- en Kepler ruimtetelescopen.
De planeten zijn zo groot als de Aarde, met een straal tussen 77,5% en 112,9% van de straal van de Aarde. de massaverhouding van de planeten en TRAPPIST-1 is vergelijkbaar met de verhouding van de manen en gasreuzen in het zonnestelsel.
Er wordt aangenomen dat de planeten van TRAPPIST-1 bestaan uit grote hoeveelheden vluchtige materialen en een lage dichtheid hebben. Ze hebben waarschijnlijk een vergelijkbare samenstelling en lagere dichtheid dan de aarde. ze hebben mogelijk diepe atmosferen en oceanen met grote hoeveelheden ijs.
Omdat TRAPPIST-1 het grootste deel van zijn output uitzendt in het infrarood, is er mogelijk niet veel zichtbaar licht op de oppervlakken van de planeten. Wetenschappers denken dat de hemel, zoals gezien vanaf de aardachtige planeten, waarschijnlijk zwakker is dan onze hemel bij zonsondergang en iets helderder dan de onze ’s nachts wanneer het Volle Maan is.
De nabijheid van de planeten zou er voor zorgen dat ze groter lijken dan onze volle maan wanneer ze vanaf elkaars oppervlakken worden bekeken.
Waarnemingen met de Hubble Space Telescope in 2017 onthulden de eerste aanwijzingen van mogelijk watergehalte van de planeten van TRAPPIST-1. Een internationaal team van astronomen ontdekte dat de buitenste planeten in het TRAPPIST-1 systeem mogelijk nog steeds aanzienlijke hoeveelheden water bevatten, inclusief de drie planeten die in de bewoonbare zone draaien.
Het team gebruikte de Hubble om de hoeveelheid ultraviolette straling te bestuderen die de zeven planeten ontvingen. UV-straling kan waterdamp opsplitsen in waterstof en zuurstof via een proces dat fotodissociatie wordt genoemd. Waterstof en zuurstof ontsnappen vervolgens uit de planetaire atmosfeer en kunnen door Hubble worden gedetecteerd.
De binnenste planeten – TRAPPIST-1b en TRAPPIST-1c – hebben in hun leven mogelijk meer dan 20 keer zoveel water verloren als de oceanen van de aarde. de planeten TRAPPIST-1e, f, g en h hebben echter waarschijnlijk veel mindere water verloren en hebben mogelijk nog steeds wat water op hun oppervlak.
De sterrenwind van TRAPPISDT-1 kan diep in de atmosfeer van de planeten reiken, wat leidt tot waterverlies. De sterke druk van de wind – mogelijk tot 1000 keer sterker dan die van de Zon in de baan van de Aarde – kan ook verdamping van de atmosfeer veroorzaken als die er is.
De bewoonbare zone
De bewoonbare zone van TRAPPIST-1 ligt binnen 0,024 tot 0,049 Astronomische Eenheden van de ster. Drie of vier planeten kunnen in de leefbare zone draaien, op afstanden waar temperaturen het mogelijk maken dat er vloeibaar water op het oppervlak bestaat. Echter, geen van de zeven planeten vertoont bewijs van een atmosfeer en het is onzeker of de straling van de ster de aanwezigheid van een atmosfeer zou toestaan.
De planeten die mogelijk gastvrij zijn voor leven zijn TRAPPIST-1e, f, g of TRAPPIST-1d, e en f. dit is het grootste aantal planeten dat tot nu toe is gevonden in de leefbare zone van een ster. De buitenste planeten zijn te koud om leven op het oppervlak te herbergen maar ze kunnen ondergrondse oceanen hebben die gastvrij zijn voor een of andere vorm van leven.
TRAPPIST-1b
TRAPPIST-1b is de meest nabije planeet tot TRAPPIST-1. Het is een overwegend rotsachtige planeet met een massa van 1,374 aardmassa en een straal van 1,116 keer die van de aarde. Het is de meest massieve van de bekende TRAPPIST-1 planeten.
TRAPPIST-1b draait met een periode van 1,510826 dagen (36 uur) om zijn ster en doet dat p een afstand van slechts 0,01554 AE (1,71 miljoen kilometer), wat overeenkomt met ongeveer een honderdste van de baanafstand van de Aarde. ter vergelijking: Mercurius, de binnenste planeet van het zonnestelsel heeft een omlooptijd van 88 dagen.
TRAPPIST-1b krijg t ongeveer vier keer zoveel energie van zijn ster als de Aarde van de Zon. Van alle planeten in het TRAPPIST-1 systeem is het waarschijnlijk de enige die uit kale rotsen bestaat.
De planeet staat te dicht bij de ster om bewoonbaar te zijn. In 2023 onthulden waarnemingen met de Webb Space Telescope dat de planeet geen significante atmosfeer heeft. Webb MIRI-instrument bepaalde de thermische emissie van de planeet in de vorm van infrarood licht en vond een dagtemperatuur van ongeveer 500 Kelvin.
De rotsachtige exoplaneet werd eerder waargenomen met de Hubble en Spitzer ruimtetelescopen. Geen van beide telescopen detecteerde een opgezwollen atmosfeer maar astronomen konden een dichte atmosfeer niet uitsluiten.
De Webb-waarnemingen van TRAPPIST-1b lieten ook zien dat de planeet een laag albedo heeft, het deel van het licht fat de planeet reflecteert. Wetenschappers hebbende aanwezigheid van een uitgebreide gasmantel uitgesloten voor zowel TRAPPIST-1b als TRAPPIST-1c.
TRAPPIST-1b wordt blootgesteld aan de sterrenwind en straling van de moederster, waardoor het waarschijnlijk geen door waterstof gedomineerde atmosfeer zal hebben. Astronomen hebben voorgesteld dat het een lavaplaneet zou kunnen zijn, een planeet die grotendeels of geheel bedekt is met gesmolten lava.
TRAPPIST-1c
TRAPPIST-1c is een rotsachtige planeet met een massa van 1,308 aardmassa en een gemiddelde straal van 1,07 keer die van de Aarde. de dichtheid is vergelijkbaar met die van de aarde. de planeet draait met een periode van 2,422 dagen op een afstand van 0,0158 Astronomische Eenheden om zijn ster.
TRAPPIST-1c heeft een evenwichtstemperatuur van 339,7 Kelvin en is te heet om vloeibaar water op het oppervlak te hebben. Net als TRAPPIST-1b draait de planeet te dicht om zijn moederster. De baanperiode en excentriciteit zijn vergelijkbaar met die van Io, de binnenste van de vier Galileïsche manen van Jupiter. De planeet krijgt twee keer zoveel straling van zijn ster als de aarde van de Zon.
Waarnemingen met de Web Space Telescope in 2023 sloten de aanwezigheid van een dikke koolstofdioxide-atmosfeer en een Venus-achtige atmosfeer uit. He tis echter mogelijk dat de planeet nog steeds een dikke, abiotische, zuurstofrijke atmosfeer of een atmosfeer rijk aan waterdamp heeft.
TRAPPIST-1d
TRAPPIST-1d is een kleine planeet die dicht bij de binnenrand van de leefbare zone van TRAPPIST-1 draait. De massa is 38,8% van die van de Aarde en de straal is 78,8 keer die van de Aarde. de planeet draait met een periode van 4,049 dagen op een gemiddelde afstand van 0,02227 AE om de ster, in het binnenste deel van de conservatieve leefbare zone van de ster.
TRAPPIST-1d is een van de minst massieve exoplaneten die tot nu toe zijn gevonden. Astronomen gelovend at de planeet een waterstofarme atmosfeer heeft die vergelijkbaar is met die van Venus, de Aarde of Mars. De planeet draait aan de binnenrand van de bewoonbare zone en ontvangt slechts 4,3% meer zonlicht dan de aarde van de Zon krijgt. Astronomen hebben voorgesteld dat het een Venus-wereld is met een dichte, onbewoonbare atmosfeer. De planeet is massiever dan mars maar minder dicht.
TRAPPIST-1d heeft een evenwichtstemperatuur van 286,2 Kelvin. Minder dan 5% van zijn massa bestaat uit vluchtige materialen, wat kan duiden op een atmosfeer, ijslagen of oceanen. De planeet krijgt 1,043 keer zoveel zonlicht als de Aarde.
TRAPPIST-1d is een kandidaat-oogbalplaneet, d.w.z. een getijden gebonden planeet met kenmerken waardoor hij op een oogbol lijkt. Deze kenmerken kunnen vloeibaar zijn aan de kant die naar de ster is gericht, waar de rest van het oppervlak van de planeet bedekt is met ijs en rotsen, of water aan de nachtzijde (die van de gastster af is gericht) waar de dagzijde uit gesteente bestaat en te heet is om water vast te houden.
Gezien vanaf TRAPPIST-1d, zou TRAPPIST-1 4,4 keer groter lijken dan de Zon zoals wij die vanaf de Aarde zien.
TRAPPIST-1e
TRAPPIST-1e is een aardse rotsachtige planeet die in de bewoonbare zone van de ster draait. De planeet heeft een vast, rotsachtig oppervlak en is koel genoeg om vloeibaar water op het oppervlak vast te houden. De exoplaneet heeft een massa van 0,692 aardmassa en een straal van 0,920 keer die van de aarde. de planeet draait met een periode van 6,10 dagen op een gemiddelde afstand van 0,02925 E om de ster. De planeet ontvangt een stellaire flux ban 60,4% van die van de Aarde.
De planeet heeft een evenwichtstemperatuur van 249,7 Kelvin, vergelijkbaar met die van de aarde (225 Kelvin) en een oppervlaktezwaartekracht van 81,7% van die van de Aarde. als de exoplaneet een dikke atmosfeer heeft is het oppervlak waarschijnlijk veel warmer dan de evenwichtstemperatuur. He tis echter mogelijk dat de planeet helemaal geen atmosfeer heeft.
TRAPPIST-1 staat erom bekend geen wolkeloze waterstof gedomineerde atmosfeer te hebben, waardoor het waarschijnlijker is dat de planeet een compacte atmosfeer heeft die vergelijkbaar is met die van de aardse planeten in ons zonnestelsel.
Van de zeven TRAPPIST-1 planeten is TRAPPIST-1e het meest waarschijnlijk een aardachtige oceaanplaneet. Het is de enige planeet in het TRAPPIST-1 systeem die dichter bij is dan de Aarde. de dichtheid van de planeet komt overeen met een vaste rots-ijzer samenstelling
De planeet is een van de beste kandidaten voor bewoonbaarheid die tot nu toe zijn gevonden. Het is ook een van de meest bekende potentieel bewoonbare planeten voor het grote publiek, samen met Proxima Centauri b in het Proxima Centauri-systeem in het sterrenbeeld Centaurus, Luyten b (Gliese 273b), een super-aarde die om de ster van Luyten in het sterrenbeeld Kleine Hond – Canis Minor draait, Ross 128b, een exoplaneet ter grootte van de Aarde die om de rode dwerg Ross 128 in het sterrenbeeld Maagd – Virgo draait, GJ 1061c en d in het GJ 1061-systeem in Horologium – Slingeruurwerk, Wolf 1061b en c die om de rode dwerg Wolf 1069 in Ophiuchus – Slangendrager draaien en Kepler-69c, een super-aarde die om de zonachtige ster Kepler-69 in het sterrenbeeld Zwaan – Cygnus draait.
Een onderzoek uit 2024 ontdekte echter dat de korte baan van de planeet rond de ster veel atmosferische opwarming kan veroorzaken, wat de ontsnappingssnelheid van de planetaire atmosfeer kan beïnvloeden. Met andere woorden, de atmosfeer van de planeet kan op het punt staan te worden gestript door de sterrenwind van de ster vanwege de snelle baanbeweging van de planeet, wat de planeet uiteindelijk onherbergzaam zou maken voor leven.
TRAPPIST-1f
tRAPPIST-1f is vermoedelijk een rotsachtige planeet die op een afstand van 0,038 AE om de ster draait. De planeet heeft een omlooptijd van 9,207 dagen. De omloopstand is meer dan 10 keer kleiner dan die van Mercurius (0,38 AE).
TRAPPIST-1f heeft een massa van 1,039 aardmassa en een straal van 1,045 keer die van de Aarde. de evenwichtstemperatuur is 217,7 Kelvin. Net als TRAPPIST-1d is het een kandidaat-oogbolplaneet. De oppervlaktezwaartekracht is ongeveer 62% van die van de Aarde.
Een onderzoek uit 2017 stelde voor dat tot 20% van de massa van de planeet een wateroceaan zou kunnen zijn, gebaseerd op de dichtheid van de planeet. Waarnemingen met de Spitzer Space Telescope in 2021 stelden astronomen echter in staat om de dichtheidsschattingen voor de planeet te verbeteren. Ze ontdekten dat TRAPPIST-1f slechts iets minder dicht was dan de Aarde, wat duidt op een rotsachtige samenstelling.
Astronomen denken dat TRAPPIST-1f waarschijnlijk een dikke oceaan en een atmosfeer heeft die rijk is aan abiotische zuurstof.
TRAPPIST-1g
TRAPPIST-1g is een planeet met een omlooptijd van 12,35 dagen en een omloopafstand van 0,0468 AE. De planeet draait aan de buitenste rand van de bewoonbare zone van de ster. Hij ontvangt slechts 25,2% van de stellaire flux die de aarde ontvangt. Als de planeet geen atmosfeer heeft is TRAPPIST-1g mogelijk bedekt met een dikke mantel van ijs. Met een dichtheid di vergelijkbaar is met die van de Aarde is het vermoedelijk een rotsachtige planeet.
TRAPPIST-1g heeft een massa van 1,321 aardmassa en een straal van 1,129 keer die van de aarde. hij heeft een evenwichtstemperatuur van 197,3 Kelvin. Van alle TRAPPIST-1 planeten heeft TRAPPIST-1g de minste excentrische baan, wat betekent dat zijn klimaat waarschijnlijk erg stabiel is.
Omdat de planeet verder van TRAPPIST-1 afligt, wordt aangenomen dat de planeet een aanzienlijk deel van zijn oorspronkelijke stoomatmosfeer heeft behouden en waarschijnlijk een dikke oceaan en een atmosfeer van abiotisch zuurstof bevat.
TRAPPIST-1h
TRAPPIST-1h is de buitenste en minste massieve van de zeven bekende planeten in het TRAPPISY-1 systeem. De planeet draait op een afstand van 0,0618 AE en heeft een omlooptijd van 18,77 dagen. De evenwichtstemperatuur van de planeet bedraagt 171,7 Kelvin.
Hoewel 1h de meest verre van de zeven planeten is, heeft TRAPPIST-1h een omlooptijd die meer dan zes keer kleiner is dan die van Mercurius (),38 AE). De baan van de planeet ligt dicht bij de vorstlijn van de ster, maar de planeet kan desondanks vloeibaar water bevatten als hij een waterstofrijke atmosfeer heeft. Hoewel waarnemingen met de Wide Field Camera 3 van de Hubble in 2021 en 2022 de aanwezigheid van een dergelijke atmosfeer in twijfel trokken kan de planeet nog steeds een ondergrondse oceaan hebben.
TRAPPIST-1h heeft een massa van 0,326 aardmassa en een straal van 0,755 keer die van de Aarde. de dichtheid van de planeet is relatief laag wat mogelijk duidt op veel water. Omdat de planeet slechts 13% van de stellaire flux ontvangt vergeleken met de Aarde is dat water vermoedelijk aanwezig in de vorm van veel ijs.
Wetenswaardigheden
De ontdekking van TRAPPIST-1 dateert uit 2000. De rode dwerg werd gevonden toen een team van astronomen data van de Two Micron All-Sky Survey (2MASS) combineerde met de Second Palomar Sky Survey (POSS II). Ze zochten naar nabije ultrakoele rode dwergen die spectroscopisch onderzocht konden worden. TRAPPIST-1 was een van de 53 rode dwergen die werden gevonden. De astronomen classificeerden de ster als een M7.5 rode dwerg.
Het planetenstelsel van TRAPPIST-1 werd in 2016 gevonden door astronomen van de universiteit van Luik. Dit team ontdekte onregelmatigheden in de lichtcurves van de ster toe ze die in 2015 met de TRAPPIST-telescoop in Chili bestudeerden. In eerste instantie werden hier drie exoplaneten uit afgeleid, echter in 2016 bleek dat de derde planeet eigenlijk meer planeten was.
Het system werd waargenomen met de Spitzer Space Telescope, TRAPPIST-North in het Oukaïmeden sterrenwacht in Marokko, TRAPPIST-Zuid in Chili, het South African Astronomical Observatory (SAAO) in Sutherland, Zuid-Afrika en de William Herschel Telescope en Liverpool Telescope op de Canarische Eilanden. Vervolgwaarnemingen werden gedaan met de Very Large Telescope in de Atacama woestijn in het noorden van Chili, de Himalayan Chandra Telescope in Hanle, India en de United Kingdom Infra-Red Telescope (UKIRT) in de Mauna Kea sterrenwacht in Hawaï.
In 2024 detecteerde een radiotechnosignatuur-zoekopdracht van de gegevens die in oktober 2022 met de Allen Telescope Array waren verkregen met de NBeamAnalysis filtermethode geen signalen van niet-menselijke oorsprong. De astronomen zochten naar signalen die optraden tijdens planeet-planeetbedekkingen, waarmee ze radiotransmissies van de ene planeet naar de andere konden detecteren. Dit was tot nu toe de langste radiozoektocht naar buitenaardse intelligentie op TRAPPIST-1.
Naamgeving
TRAPPIST-1 heeft geen eigennaam. De aanduiding TRAPPIST-1 is afkomstig van de Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope (TRAPPIST), een paar Belgische robotische telescopen die in 2016 de zeven planeten vonden.
De twee 24 inch telescopen – TRAPPIST-Noord en TRAPPIST-Zuid – bevinden zich in de Oukaïmeden sterrenwacht in het Atlasgebergte in Marokko en de La Silla sterrenwacht van de ESO in Chili
De TRAPPIST telescoop is een samenwerkingsverband tussen de universiteit van Luik in België en de sterrenwacht van Geneve in Zwitserland. De telescoop wordt vanuit België bestuurd en is gespecialiseerd in het zoeken naar exoplaneten en kometen.
Locatie
TRAPPIST-1 bevindt zich in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius, aan de grens met het sterrenbeeld Vissen – Pisces. De ster bevindt zich 5° ten zuiden van de hemelequator in het gebied naast het Cirkeltje van Vissen en de Waterkruik van de Waterman. Zowel het Cirkeltje van Vissen als de Waterkruik kunnen worden gevonden met behulp van de sterren van het helderdere en grotere Herfstvierkant van Pegasus.
Met een schijnbare helderheid van magnitude 18,80 is TRAPPIST-1 onzichtbaar voor amateurtelescopen.
Sterrenbeeld
TRAPPIST-1 bevindt zich in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius. De hemelse Waterman is een van de 48 klassieke Griekse sterrenbeelden die in de 2de eeuw na Christus door de Grieks-Romeinse astronoom Claudius Ptolemeus in zijn Almagest werden beschreven. In de Griekse mythologie wordt het sterrenbeeld geassocieerd het Ganymedes, de waterdrager van de goden maar ook met Deucalion, de zoon van Prometheus die een zondvloed overleefde die veroorzaakt werd door de boze Zes.
In grootte is Aquarius het 10de sterrenbeeld, het beslaat een oppervlakte van 980 vierkante graden aan de sterrenhemel. Het is een van de 15 equatoriale sterrenbeelden en is overal op Aarde minstens een deel van het jaar zichtbaar.
Hoewel het een groot sterrenbeeld is, is het geen opvallend sterrenbeeld. Waterman heeft slechts twee sterren helderder dan magnitude 3. Dit zijn de lichtsterke gele superreus Bèta Aquarii – Sadalsuud en Alpha Aquarii – Sadalmelik. Sadalsuud is de helderste ster met een helderheid van magnitude 2,87. De ster is 541,6 lichtjaar van de aarde verwijderd.
Andere noemenswaardige sterren in het sterrenbeeld zijn o.a. Delta Aquari – Skat, het drievoudige stersysteem Zeta Aquarii, de dubbelsterren Gamma Aquarii – Sadachbia, Epsilon Aquarii – Albali en Xi Aquarii – Bunda, de rode reus Lambda Aquarii, de gele reus Theta Aquari – Ancha, de hete blauwe reus Pi Aquarii en het drievoudige stersysteem EZ Aquarii dat slechts 11,11 lichtjaar van de aarde is verwijderd.
Naast TRAPPIST-1 zijn er in de waterman nog meer sterren met bekende planeetsystemen gevonden; de oranje dwerg HD 21512 heeft vier bevestigde planeten, de rode dwerg Gliese 849 heeft er twee en de gele dwerg WASP-47 heeft er ook vier.
Aquarius heeft verschillende relatief heldere deepsky objecten. Dit zijn onder andere NGC 7293 – de Helixnevel en NGC 7009 – de Saturnusnevel, de bolhopen Messier 2 en Messier 72 en de bijzondere sterrenstelsels NGC 7727 en NGC 7252 – het Atomen voor Vrede-stelsel.
De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky objecten in de Waterman te bestuderen is de maand oktober als het sterrenbeeld ’s avonds hoger boven de horizon klimt. Het geheel sterrenbeeld is zichtbaar tussen 65° en -90°.
De 10 helderste sterren in de Waterman zijn Sadalsuud (Beta Aqr, mag. 2,87), Sadalmelik (Alpha Aqr, mag. 2,94), Skat (Delta Aqr, mag. 3,28), Zeta Aquarii (mag. 3,65), 88 Aquarii (mag. 3,68), Lambda Aquarii (mag. 3.72), Albali (Epsilon Aqr, mag. 3,77), Sadachbia (Gamma Aqr, mag. 3,85), 98 Aquarii (mag. 3,97) en Eta Aquarii (mag. 4,04).
TRAPPIST-1
| Spectraalklasse | M8V of M7.5e |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 18,80 |
| Afstand (lichtjaar – parsec) | 40,66 – 12,47 |
| Radiale snelheid (km/s) | -52,00 |
| Massa (zon=1) | 0,0898 |
| Lichtsterkte (zon=1) | 0,00055 |
| Straal (zon=1) | 0,119 |
| Temperatuur (Kelvin) | 2566 |
| Leeftijd (miljard jaar) | 7,6 |
| Rotatiesnelheid (km/s) | 6 |
| Rotatieperiode (dagen) | 3,295 |
| Sterrenbeeld | Aquarius – Waterman |
| Namen en aanduidingen | TRAPPIST-1 K2-112 SPECULOOS-1 |
Eerste publicatie: 20 oktober 2024
Bron: Wikipedia & vele anderen
