Ultima Thule – de eerste resultaten
De onderzoekers van de New Horizons-missie hebben de eerste resultaten gepubliceerd over 2014 MU69. Deze resultaten laten zien dat het een object is dat sinds zijn ontstaan niet is veranderd.
(486958) 2014 MU69, bijnaam Ultima Thule, lijkt te bestaan uit twee rotsblokken die zijn samengeperst. Ieder rotsblok is ongeveer 16 kilometer in doorsnede. Het object draait op een gemiddelde afstand van ongeveer 6,4 miljard kilometer om de Zon heen (de gemiddelde afstand van Pluto tot de Zon bedraagt ongeveer 6 miljard kilometer). Het lijkt erop dat het object sinds het ontstaan van het zonnestelsel nauwelijks is veranderd. De eerste opnames die de New Horizons terugstuurde leverden al meteen enkele verrassingen op. Nu zijn de eerste resultaten bekend en is het werk door het team eigenlijk pas echt begonnen.
2014 MU69 werd in 2014 door de astronoom Marc Buie ontdekt. Hij deed zijn ontdekking met behulp van de Hubble Space Telescope. Op opnames van de Hubble was het object slechts een enkele pixel groot. Na de succesvolle scheervlucht van de New Horizons langs de dwergplaneet Pluto werd de ruimtesonde naar 2014 MU69 gestuurd. Het object is een klassiek Kuiper gordel object. Dit betekent dat het in een relatief cirkelvormige baan om de Zon draait. Die baan wordt ook niet verstoord door andere objecten. Volgens de onderzoekers is 2014 MU69 eigenlijk een soort tijdcapsule uit de beginjaren van het zonnestelsel. Het is sinds zijn ontstaan niet veranderd door de invloed van de Zon of de ander planeten.
De New Horizons maakte op 1 januari 2019 een scheervlucht langs 2014 MU69 en nu hebben astronomen dan de eerste resultaten gepubliceerd in het tijdschrift Science. Hun eerste analyse toont een aantal belangrijke zaken. Ten eerste is het object een zogenaamde contact dubbele. Dit betekent dat het bestaat uit twee rotsblokken die relatief langzaam tegen elkaar aan zijn gebotst. Verrassend genoeg zijn het afgeplatte rotsen en geen ronde. Ten tweede is er geen bewijs gevonden voor ringen, manen, stof, een atmosfeer of interactie met de zonnewind. Ten derde variëren helderheid en textuur over het object. Er zijn putten en vlekken met lichter materiaal gevonden maar de samenstelling zelf lijkt niet te variëren.
Het zijn pas de eerste resultaten en de wetenschappers zijn nog minstens een jaar bezig met het downloaden van data van de New Horizons. Door de enorme afstand tot de Aarde en het geringe zendvermogen van de New Horizons gaat dit heel erg langzaam. Dit neemt niet weg dat de onderzoekers al proberen om het verhaal van 2014 MU69 te begrijpen. Het object lijkt te zijn ontstaan uit twee homogene wolken van kiezelstenen die onder de invloed van de zwaartekracht samentrok. Hierna zijn de twee grote lobben langzaam aan elkaar gegroeid.
Wetenschappers die zich bezig houden met planeetvorming zijn blij met deze ongeschonden wereld. Ze kunnen iets onderzoeken wat sinds het einde van de planeetvorming niet meer is veranderd en dat is ontstaan op de plek waar het zich nu bevindt.
Ook de afgeplatte vorm verbaast de onderzoekers. Wetenschappers gaan er vanuit dat objecten in de ruimte een min of meer ronde vorm hebben dus het zal wat denkwerk vergen voordat men begrijpt waarom 2014 MU69 er zo uitziet.
Het is pas het eerste kleine object in de Kuiper gordel dat men heeft kunnen bestuderen dus over de rest weten we nog helemaal niks. Men wil uiteraard graag meerdere objecten bestuderen. Vandaag de Aarde is dit eigenlijk onmogelijk; ze zijn op die enorme afstanden gewoon veel te klein
Het team van de New Horizons hoopt nog meer Kuiper gordel objecten te kunnen bestuderen. De New Horizons heeft nog voldoende brandstof en de instrumenten zijn nog steeds allemaal in goede conditie. De onderzoekers gaan er vanuit dat de Kuiper gordel nog wel meer verrassingen in petto heeft maar het is aan de NASA om dit te beslissen en het geld er voor vrij te maken.
Eerste publicatie: 19 mei 2019
