V766 Centauri – De grootste gele hyperreus nader bekeken
De foto’s zien er misschien niet spectaculair uit maar de vlekken laten de opmerkelijke ster V766 Centauri en zijn begeleider zien. De ster werd enkele jaren geleden voor het eerst bestudeerd en geclassificeerd door astronomen die daarvoor gebruik maakten van de Very Large Telescope Interferometer (VLTI) van de ESO. Toen werd de ster als gele hyperreus ingedeeld. Dit zijn zware en heldere sterren die extreem groot en best wel zeldzaam zijn. V766 Centauri heeft een diameter van meer dan 1400 zonsdiameters en is daarmee niet alleen de grootste ster in deze klasse maar ook een van de grootste sterren die ooit is gevonden.
Een recente studie laat echter zien dat 766 Centauri zich vermoedelijk nog in een fase voorafgaand aan dat van een gele hyperreus bevindt: het is mogelijk een geëvolueerde rode superreus die heel snel materie verliest en daardoor mogelijk voor een korte periode weer terug transformeert naar een warmere gele superreus. Hoe dan ook, de ster is een gigant en staat bij astronomen vol in de aandacht omdat ze meer willen leren over dit ongebruikelijke stadium in de levenscyclus van sterren.
Een team van wetenschappers heeft nu opnieuw de VLTI gebruikt om V766 Centauri opnieuw te bestuderen. Met behulp van de PIONIER (Precision Integrated-Optics Near-infrared Imaging ExpeRiment) werden V766 Centauri en zijn begeleider in ongekend detail vastgelegd. Ze ontdekten dat de begeleider kleiner en kouder is dan zijn partner. Vermoedelijk is het een superreus met een straal van ongeveer 650 * de straal van de Zon. Men neemt aan dat nauwe begeleiders horen bij zware sterren en dat ze een belangrijke rol spelen in de processen die bij de evolutie van sterren plaatsvinden.
V766 Centauri bevindt zich in het sterrenbeeld Centaurus. De ster heeft een massa van 39 zonsmassa, een diameter van 1400 * de Zon. De visuele helderheid varieert tussen magnitude 6,1 en 7,3. de afstand tot de Zon bedraagt ongeveer 11.700 lichtjaar. V766 Centauri heeft een gemiddelde oppervlaktetemperatuur van 5000 Kelvin en een lichtkracht van ongeveer 1.000.000 * de Zon. De begeleider, V766 Centauri B heeft een visuele helderheid van magnitude 9.8, een massa van 3 tot 5 zonsmassa en een lichtkracht van 316.000 * de Zon.
Eerste publicatie: 8 oktober 2017
PDF-versie van het artikel: Multi-epoch VLTI-PIONIER imaging of the supergiant V766 Cen: Image of the close companion in front of the primary
