Venus is mogelijk nog vulkanisch actief
Planeetwetenschappers hebben vulkanische gebieden op Venus, die 2 of drie keer door de Magellan ruimtesonde van de NASA waren vastgelegd, onderzocht en ze hebben een 2,4 vierkante kilometer vulkanische opening gevonden die in de acht maanden tussen de twee radaropnames van vorm is veranderd.
Venus is bijna even groot en heeft bijna evenveel massa als de Aarde. Compositionele beperkingen komen overeen met het feit dat Venus een met de Aarde te vergelijken overvloed aan radioactieve elementen heeft die warmte afgeven die vulkanische activiteit kunnen stimuleren.
Het aantal inslagkraters op Venus duidt op een gemiddelde oppervlakteleeftijd van een paar honderd miljoen jaar. Veel van de kraters hebben echter morfologieën die lijken te zijn gewijzigd door vulkanische processen; als dat zo is, zou dat kunnen betekenen dat de gemiddelde oppervlakteleeftijd slechts tientallen miljoenen jaren bedraagt, dat is vergelijkbaar met de leeftijd van de oceaanbekkens op Aarde.
De overgrote meerderheid van het vulkanisme op Aarde wordt geassocieerd met korstvorming op mid-oceanische ruggen of vulkanische bogen boven subductiezones.
Venus kent momenteel geen platentektoniek. Geodynamische modellen van Venus die overeenkomen met de geologische en geofysische waarnemingen zijn het niet eens over het verwachte huidige niveau van vulkanisme en ze produceren verschillende voorspellingen dat et lager zou kunnen zijn, hetzelfde of vele malen hoger dan het niveau van hot spot-vulkanisme op Aarde.
Op Aarde barst de Hawaïaanse vulkanische hotspot om de paar haar uit. Op Venus zijn enkele tientallen vulkanen met afmetingen en zwaartekrachthandtekeningen die wijzen op onderliggende hete mantelpluimen die groter zijn dan Big Island van Hawaï.
Er is voorspeld dat er meerdere basaltuitbarstingen kunnen optreden in de loop van een Venusiaanse siderische dag (243 aardse dagen).
Het uitbreiden van deze analogie voorspelt lavastroomgebieden die in dezelfde periode enkele tientallen kilometers beslaan.
In het onderzoek werden radarbeelden van het oppervlak van Venus, tussen 1990 en 1992 gemaakt door de Magellan ruimtesonde van de NASA bestudeerd.
De onderzoekers concentreerden zich op een gebied met twee van de grootste vulkanen van Venus: Ozza Mons en Maat Mons. Deze twee vulkanen zijn qua volume vergelijkbaar met de grootste vulkanen op Aarde maar ze hebben lagere hellingen en zijn dus meer verspreid.
Maat Mons heeft een uitgezette opening die vulkanische activiteit aangeeft. De onderzoekers vergeleken een Magellan-beeld van half februari 1991 met een beeld van half oktober 1991 en merkten een verandering op in de opening aan de noordkant van een koepelvormige schildvulkaan die deel uitmaakt van de Maat Mons-vulkaan.
De opening was gegroeid van een cirkelvormige formatie van 2,2 km2 tot een onregelmatige vorm van ongeveer 4 km2. Het latere beeld geeft aan dat de wanden van de opening korter werden, misschien slechts een 100 meter hoog en dat de opening bijna tot de rand was gevuld.
De onderzoekers speculeren dat zich in de ventilatieopening gedurende de acht maanden tussen de beelden een lavameer heeft gevormd, maar of de inhoud vloeibaar of afgekoeld en gesteld was, is niet bekend.
Ze bieden ook een voorbehoud: een niet-vulkanische, door aardbevingen veroorzaakte instorting van de wanden van de opening kan de uitzetting hebben veroorzaakt.
Het instorten van openingen van deze omvang op de vulkanen op de Aarde ging echter altijd gepaard met vulkaanuitbarstingen in de buurt, magma trekt zich terug van onder de opening omdat het ergens anders heen gaat.
Het oppervlak van Venus is geologisch jong, vooral in vergelijking met alle andere rotsachtige lichamen behalve de aarde en de Jupitermaan Io, aldus de onderzoekers.
De schattingen van hoe vaak uitbarstingen op Venus zouden kunnen voorkomen, waren echter speculatief, variërend van verschillende grote uitbarstingen per jaar tot één zo’n uitbarsting om de paar jaar of tientallen jaren.
Het onderzoek is gepubliceerd in een artikel dat is verschenen in het tijdschrift Science.
Artikel: Robert R. Herrick & Scott Hensley. Surface changes observed on a Venusian volcano during the Magellan mission. Science, published online March 15, 2023; doi: 10.1126/science.abm7735
Eerste publicatie: 16 maart 2023
Bron: sci-news & anderen
