Veranderingen waargenomen in de stofschijf rond de ster AU Microscopii
Astronomen hebben, gebruikmakende van data van de Hubble telescoop en van SPHERE, structuren en veranderingen waargenomen in de stofschijf die de ster AU Microscopii omringd.
Net zoals veel andere sterren is AU Microscopii omringd door een stofschijf. Astronomen hebben ongebruikelijke structuren ontdekt in deze stofschijf die veranderen in de tijd. Dit fenomeen is nooit eerder waargenomen en astronomen zijn driftig aan het puzzelen waardoor dit wordt veroorzaakt. Misschien wordt het veroorzaakt door erupties van de ster zelf of zijn het nog onontdekte planeten die om de ster cirkelen en die zich in de stofschijf bevinden.
De ster AU Microscopii (AU Mic) bevindt zich in het sterrenbeeld Microscopium. Dit sterrenbeeld bevindt zich aan de zuidelijke sterrenhemel en is vanuit Nederland niet te zien. De ster bevindt zich op een afstand van minder dan 33 lichtjaar van de Aarde. De ster is omringd door een grote stofschijf die we vanaf de Aarde rechtstreeks kunnen waarnemen. Deze stofschijf is recent zeer gedetailleerd gefotografeerd m.b.v. de SPHERE. Dit is een nieuw systeem dat is ontwikkeld voor het onderzoeken van exo-planeten en stofschijven en dat wordt gekoppeld aan de Very Large Telescope van de ESO in Chili. Daarnaast zijn oudere data van de Hubble telescoop gebruikt. Voor het eerst hebben astronomen niet alleen kleinere structuren kunnen waarnemen maar ook veranderingen in de stofschijf. Er zijn snelbewegende golfachtige structuren waargenomen die van binnenuit de schijf naar buiten bewegen.
Toen SPHERE in gebruik werd genomen was AU Microscopii één van de eerste kandidaten die onderzocht werden. Enkele jaren gelden werd het voor onmogelijk gehouden om dergelijke details vanaf de Aarde te kunnen waarnemen. Astronomen zijn dan ook erg blij met de ongelooflijke details die SPHERE kan waarnemen.
De opnames werden vergeleken met opnames die de Hubble in 2010 en 2011 had gemaakt. Daaruit bleek dat men overeenkomstige structuren kon identificeren maar men was erg verrast toen bleek dat die structuren op een paar jaar tijd van positie waren veranderd en zich verder we van de ster bleken te bevinden. Niet alleen werd voor het eerst de structuur van een stofschijf bekeken maar ook de veranderingen in die schijf.
Uitgaande van de eerste gegevens lijkt het er op dat materiaal zo snel beweegt dat het uit de stofschijf zal verdwijnen.
Men heeft nog geen verklaring voor de dynamiek die in de stofschijf wordt waargenomen. AU Microscopii is een rode dwerg die een diameter heeft die iets groter is dan de helft van de diameter van onze Zon. Het is een nog jonge ster van ongeveer 12 miljoen jaar, terwijl onze Zon ongeveer 5 miljard jaar oud is. AU Microscopii is een erg actieve ster die regelmatig erupties vertoont waarbij plasma van de ster met hoge snelheid de ruimte wordt ingeblazen. Normaal gedrag voor een jonge ster. Met is mogelijk dat de bewegingen in de schijf worden veroorzaakt door deze activiteit.
Een andere mogelijkheid is dat er zich één of meer grote gasplaneten hebben verstopt in de stofschijf. Is dat het geval dan kan het zijn dat de waargenomen beweging wordt veroorzaakt door die planeten echter er zijn tot op heden geen planeten gedetecteerd bij de ster. Dit kan uiteraard nog veranderen want de technieken om planeten bij andere sterren aan te tonen worden in snel tempo beter.
Deze verrassende waarnemingen leiden tot een compleet programma aan aanvullende waarnemingen. Misschien zijn de astronomen wel in staat om proto-planeten te vinden en kunnen de waarnemingen een bijdrage leveren aan onze kennis over het proces van planeetvorming.
De publicatie is te vinden via deze link
Laatste bewerking: 12 oktober 2015
Bron: SciTechDaily
