Astronomisch Nieuws

Verlies Arecibo-telescoop brengt asteroïdemissie in de problemen

De beschadigde Arecibo radiotelescoop
De schade aan de grote schotel van de Arecibo radiotelescoop. Credit: UCF Today

In december 2020 stortte de krachtigste radartelescoop ter wereld in. Het verlies van de Arecibo telescoop in Puerto Rico maakt waarnemingen voor een aankomende asteroïdemissie lastig, aldus NASA.

Het belangrijkste doel van het asteroïde experiment, de DART-missie, is het te pletter laten slaan van een ruimtesonde op een klein maantje dat om de asteroïde Didymos draait. Wetenschappers willen weten hoe deze inslag de beweging van dit maantje beïnvloedt. Het project zou NASA mogelijk kunnen helpen bij et ontwikkelen om een asteroïde die richting Aarde komt van baan doen te veranderen. De DART-missie moet in 2022 plaats gaan vinden.

De eerste waarneming van die inslag zal niet worden beïnvloed door het verlies van Arecibo maar vervolgradarwaarnemingen zullen beperkt blijven tot een kleinere, minder gevoelige radartelescoop. In dit geval die van de Goldstone sterrenwacht in Californië.

NASA was van plan om zowel Goldstone als Arecibo in te zetten om DART, oftewel de Double Asteroid Redirection Test, te laten observeren. Op die manier kon men ervoor zorgen dat problemen bij één van de faciliteiten de waarnemingen niet zouden verhinderen.

Radarwaarnemingen zijn een wetenschappelijk aantrekkelijke toegevoegde waarde voor de DART-missie maar ze zijn niet essentieel voor het slagen ervan, aldus een van de missieleiders in een email.

NASA zou radar gebruiken om te bevestigen wat optische telescopen waarnemen over de inslag met behulp van gereflecteerd licht. Zonder Arecibo en met alleen Goldstone is het moeilijker maar nog steeds mogelijk.

De schotel van Arecibo had een diameter van 300 meter en dat is meer twee keer zo groot als de schotel van Goldstone die ‘slechts’ 68 meter is. Grote delen van de Arecibo-schotel werden op 1 december 2020 vernield toen een grote structuur erboven instortte.

De kabels van de telescoop waren in de maanden voorafgaand aan de ineenstorting al kapotgegaan. Momenteel is nog niet bekend waarom die kabels kapotgingen. Het opruimen van de hele structuur zal ongeveer 50 miljoen dollar gaan kosten.

Volgens de missieleiding van DART zijn radarwaarnemingen erg interessant maat zijn ze van ondergeschikt belang voor het slagen van de missie.

Goldstone zal niet hetzelfde oplossende vermogen hebben als Arecibo want de radarschotel is veel minder gevoelig. Goldstone zou wel de gebeurtenis kunnen registreren en belangrijke gegevens voor de missie kunnen verzamelen.

DART zal op zijn vroegst in december 2021 vanaf de lanceerbasis Vandenberg Air Force Base in Californië gelanceerd worden. Die lancering zal door SpaceX worden uitgevoerd. De kosten van de missie, inclusief de lancering, bedragen meer dan 310 miljoen dollar.

De missie is slechts een van de vele plannen om wetenschap in de ruimte te beoefenen die na het instorten van Arecibo een onzekere toekomst hebben. De telescoop was vooral bekend om het detecteren van pulsars en het analyseren van de ionosfeer van de Aarde. De ionosfeer is het bovenste deel van de atmosfeer waar wisselwerkingen met de zonnewind optreden.

De telescoop was een belangrijk instrument voor en samenwerkingsverband van astronomen met de naam NANOgrav om superzware zwarte gaten te bestuderen uitgaande van zwaartekrachtsgolven. Zonder Arecibo zal de gevoeligheid om zwaartekrachtsgolven te vinden afnemen.

In een artikel dat in december 2020 werd gepubliceerd uitten Arecibo-wetenschappers hun hoop op een nieuwe, krachtigere radartelescoop die in Arecibo herbouwd moest worden.

Maar de National Science Foundation, die eigenaar is van de faciliteit, heeft gezegd dat een dergelijk nieuwbouwproject het proces van de NSF voor het bouwen van grote nieuwe faciliteiten zou moeten volgen. Dit betekent dat er via een meerjarig proces wordt gewerkt waar veel belanghebbenden bij zijn betrokken. Dat proces kan vele jaren in beslag nemen.

De Arecibo werd in Puerto Rico gebouwd omdat wetenschappers er een vallei hadden gevonden die de juiste grootte en vorm had om er een groot raamwerk in te bouwen. Het was een iconische omgeving voor grote Hollywoodfilms en er werd belangrijk onderzoek gedaan dat leidde tot de Pulitzerprijs voor twee astronomen.

Arecibo wordt nu bestuurd door verschillende organisaties onder leiding van de universiteit van Centraal Florida. Dat samenwerkingsverband is blij dat de NSF enkele faciliteiten van Arecibo openhoudt waaronder het bezoekerscentrum en een 12 meter grote radiotelescoop.

Het samenwerkingsverband begrijpt de procedure die de NSF wil volgen en respecteert dat ook maar ziet de onvoorziene ineenstorting van de telescoop als een noodgeval. In juni van dit jaar wil de stichting een serie werkgroepen starten om ideeën voor Arecibo 2.0 te horen.

Eerste publicatie: 16 maart 2021
Bron: NASA/Spacedaily