Zonnestelsel Nieuws

Versnelt de draaiing van de Aarde?

De Aarde
Door NASA , Publiek domein

We zullen ons 2020 om veel, vooral negatieve zaken, blijven herinneren. Maar 2020 is ook het snelste jaar dat ooit is geregistreerd en dat heeft te maken met de versnelde draaiing van onze planeet. Als deze trend zich voortzet dan zou dit wel eens kunnen leiden tot een negatieve schrikkelseconde. Dat zou voor het eerst zijn.

Onze klokken lopen niet synchroon maar in plaats van trager te gaan lopen, zoals ze gewoonlijk doen, beginnen ze een beetje sneller te lopen. De reden hiervoor heeft de maken met het verrassend aantal korte dagen dat we in 2020 hebben gehad en dat komt doordat onze planeet blijkbaar aan het versnellen is. 28 van de kortste dagen die sinds 1960 zijn geregistreerd vielen in 2020.

Onze planeet draait gemiddeld in 24 uur om zijn as. Dat zijn 86.400 seconden. Wetenschappers noemen dit een zonnedag. De term “gemiddeld” is hierbij van groot belang want er komen dagelijks kleine variaties voor. Dit werd duidelijk toen in de jaren ’60 de eerste atoomklokken werden geïntroduceerd. Atoomklokken meten de draaiing van de Aarde ten opzichte van een ver verwijderd astronomisch object, meestal een vaste ster. Wetenschappers hebben geleerd dat de lengte van een enkele dag enkele milliseconden kan afwijken (1 ms = 0,001 seconde).

We hoeven ons geen zorgen te maken over de variabiliteit in de draaiing van onze planeet. Deze variabiliteit in de draaiing van de Aarde is een normaal verschijnsel en wordt beïnvloed door factoren als het klotsen van de gesmolten kern van de planeet, de oceanen, wind en atmosferische druk.

We hebben het dan ook wel over hele kleine getallen. De dag van vandaag duurt bijvoorbeeld 24 uur, 0 minuten en 0,0792 ms en de dag van gisteren duurde bijvoorbeeld 24 uur, 0 minuten en 0,2651 ms. Dat is een verschil van slechts 0,1769 ms. Maar er zijn dagen die heel anders verlopen zoals 5 juli 2015. Die dag was de draaiing van de Aarde 1,0516 ms minder dan de gemiddelde duur van een zonnedag.

Het jaar 2020 was in dit opzicht een bijzonder jaar want het record van 2015 werd maar liefst 28 keer verslagen. De kortste dag was 19 juli 2020 toen de draaiing van de Aarde 1,4602 ms onder de gemiddelde zonnedag lag.

In 2021 kunnen we meer van hetzelfde verwachten. Een gemiddelde dag in 2021 zal 0,05 milliseconden korter zijn dan 84.600 seconden. Dit betekent dat atoomklokken in de loop van het hele jaar een vertraging van ongeveer 19 milliseconden opbouwen.

Meestal lopen deze atoomklokken elk jaar een paar honderd milliseconden sneller ten opzichte van de draaiing van de Aarde waardoor er een extra schrikkelseconde nodig is om de klokken synchroon te houden.

Een schrikkelseconde is een seconde die aan de Coordinated Universal Time (UTC = atoomtijd en gebonden aan draaiing van de Aarde en niet gebonden aan een tijdzone) wordt toegevoegd om in de pas te blijven lopen met de astronomische tijd, aldus het Amerikaanse NIST (National Institute of Standards and Technology). UTC is gebaseerd op atoomklokken die stabieler zijn dan de draaiingssnelheid van de Aarde.

De laatste keer dat er een schrikkelseconde werd toegevoegd was in 2016. Schrikkelsecondes worden meestal toegevoegd tijdens de jaarwisseling om klokslag middernacht.

Sinds 2016 is er geen schrikkelseconde meer toegevoegd en gezien de versnelling van de draaiingssnelheid van de Aarde zullen we vermoedelijk uiteindelijk iets moeten gaan doen wat nog nooit eerder is gebeurd: een seconde wegnemen oftewel een negatieve schrikkelseconde toevoegen.

Een negatieve schrikkelseconde toevoegen heeft hetzelfde doel als een positieve schrikkelseconde namelijk om de UTC in de pas houden met onze atoomklokken. De International Earth Rotation and Reference Systems Service, de instantie die over dergelijke kwesties gaat, heeft daar overigens op dit moment helemaal geen plannen voor.

Maar het kan echter in de toekomst wel eens gaan gebeuren. Mocht er in de toekomst een negatieve schrikkelseconde worden toegevoegd dan kan je dus het nieuwe jaar net een seconde eerder beginnen.

Eerste publicatie: 10 januari 2021
Bron: Gizmodo en anderen