Buitenaards leven - exoplaneten

Vier planeten ontdekt bij meest nabije zonachtige ster tau Ceti

4 aardachtige planeten bij tau Ceti
Deze afbeelding vergelijkt de vier planeten die gevonden zijn bij tau Ceti met de binnenplaneten an ons eigen zonnestelsel. Credit: Fabo Feng.

Een internationaal team van astronomen heeft vier planeten met de grootte van de Aarde aangetoond die in een baan om tau Ceti draaien, de meest nabije zonachtige ster. Tau Ceti bevindt zich op een afstand van ongeveer 12 lichtjaar en de ster is met het blote oog zichtbaar. Drie van de planeten hebben een massa van 1,7 * de massa van de Aarde waarmee ze tot de kleinste planeten behoren de we bij zonachtige sterren hebben gevonden. Twee van de planeten zijn super-Aardes die in de bewoonbare zone om de ster draaien. Dit betekent dat er vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen.

De planeten werden ontdekt door het observeren van afwijkingen in de beweging van tau Ceti. De gebruikte techniek is gevoelig genoeg om variaties in de beweging van de ster tot 30 centimeter per seconde waar te nemen. Om tweeling Aardes waar te kunnen nemen is een detectie van 10 centimeter per seconde vereist. De onderzoekers hebben de metingen weten te verbeteren door nieuwe methodes te ontwikkelen om ruis uit de data te halen en zo zwakke signalen van planeten zichtbaar te maken.

De twee buitenste planeten bij tau Ceti zijn kandidaat bewoonbare werelden alhoewel de bewoonbaarheid sterk te lijden heeft doordat de grote stof- en puinschijf rond de ster de planeten vermoedelijkt bombardeert met asteroïden en kometen.

In 2013 werd tau Ceti ook door hetzelfde team onderzocht. De ster werd toen als een referentie gebruikt bij het ontwikkelen van nieuwe technieken om data te verwerken. Ze ontwikkelden een methode die aan de hand van verschillende golflengtes kon laten zien wat het verschil was tussen signalen van planeten en signalen van de ster.

De onderzoekers hebben sinds die tijd gewerkt aan het verbeteren van de gevoeligheid van de techniek en ze waren in staat om van twee signalen die ze in 2013 hadden gevonden te zeggen dat het geen planeten waren. Maar er bleven duidelijk vier andere planeten over. Langzaam leren ze de verschillen te herkennen tussen de wiebelingen van de ster die veroorzaakt worden door planeten en de wiebelingen die veroorzaakt worden door het actieve oppervlak van de ster.

Omdat ze sterk op de Zon lijken worden zonachtige sterren gezien als de beste kandidaten om te zoeken naar bewoonbare aardachtige planeten. Veel voorkomende rode dwergen zoals Proxima Centauri en Trappist-1 zijn zo zwak dat planeten er in een gebonden rotatie om heen draaien waardoor ze altijd met dezelfde zijde naar de ster toe zijn gericht. Tau Ceti is in grootte en helderheid vergelijkbaar met de Zon en beide sterren hebben een meervoudig planetenstelsel.

Tau Ceti heeft een visuele helderheid van magnitude 3,5. De ster bevindt zich op een afstand van slechts 11,9 lichtjaar van de Zon. Tau Ceti maakt deel uit van het sterrenbeeld Cetus – Walvis.

Eerste publicatie: 9 augustus 2017
Bron: diverse persberichten

Meer informatie: Color difference makes a difference: four planet candidates around tau Ceti. arXiv. arxiv.org/abs/1708.02051