Volgens nieuw onderzoek is Venus nooit bewoonbaar geweest
Planeetwetenschappers hebben de chemische samenstelling van de atmosfeer van Venus onderzocht en daaruit afgeleid dat het binnenste van de planeet tegenwoordig te droog is om ooit voldoende water te hebben gehad voor het bestaan van oceanen aan het oppervlak; in plaats daarvan is Venus waarschijnlijk gedurende haar hele geschiedenis een verschroeiende, onherbergzame wereld geweest.
Van een afstandje lijken Venus en de Aarde op elkaar: ze zijn bijna even groot en net als de Aarde een rotsachtige planeet.
Maar van dichtbij lijkt Venus meer op een boze tweeling: de planeet is bedekt met dikke wolken zwavelzuur en het oppervlak heeft een gemiddelde temperatuur van bijna 500 °C.
Ondanks deze extreme omstandigheden onderzoeken astronomen al tientallen jaren of Venus ooit vloeibare oceanen had die leven konden ondersteunen, of dat er nu een mysterieuze vorm van “lucht”-leven in het dikke wolkendek bestaat.
Volgens astronomen weten we pas zeker of Venus leven kan of heeft ondersteund als er eind dit decennium sondes naar toe worden gestuurd.
Maar aangezien de planeet waarschijnlijk nooit oceanen heeft gehad is het moeilijk voor te stellen dat Venus ooit leven heeft ondersteund zoals op de Aarde, waarvoor vloeibaar water nodig is.
Bij het zoeken naar leven elders in ons zonnestelsel richten astronomen zich op planeten die rond hun gaststerren draaien in de leefbare zone, waar temperaturen zo hoog zijn dat er vloeibaar water op het oppervlak van de planeet kan bestaan.
Venus bepaalt in grote mate de grens van de leefbare zone rond een ster.
Hoewel Venus de meest nabije planeet tot de Aarde is, is Venus belangrijk voor de exoplaneetwetenschap want de planeet biedt astronomen een unieke kans om een planeet te verkennen die zich heel anders heeft ontwikkeld dan de onze, vlak aan de rand van de bewoonbare zone.
Er zijn twee primaire theorieën over hoe de omstandigheden op Venus zich hebben ontwikkeld sinds het ontstaan van de planeet zo’n 4,6 miljard jaar geleden.
De eerste is dat de omstandigheden op het oppervlak van Venus ooit gematigd genoeg waren om vloeibaar water te ondersteunen, maar een op hol geslagen broeikaseffect veroorzaakt door wijdverspreide vulkanische activiteit zorgde ervoor dat de planeet steeds heter werd.
De tweede theorie is dat Venus heet werd geboren en dat vloeibaar water nooit heeft kunnen condenseren op het oppervlak.
Beide theorieën zijn gebaseerd op klimaatmodellen, maar de onderzoekers wilden een andere benadering hanteren op basis van waarnemingen van de huidige atmosferische chemie van de planeet.
Om de atmosfeer van Venus stabiel te houden zouden alle chemicaliën die uit de atmosfeer worden verwijderd, ook weer terug moeten worden gebracht, aangezien het binnen- en buitenoppervlak van de planeet voortdurend chemisch met elkaar communiceren.
De onderzoekers berekenden de huidige vernietigingssnelheid van water, koolstofdioxide en carbonylsulfidemoleculen in de atmosfeer van Venus, die door vulkanische gassen moeten worden hersteld om de atmosfeer stabiel te houden.
Vulkanisme biedt, door de toevoer van gassen aan de atmosfeer, een venster op het binnenste van rotsachtige planeten zoals Venus.
Wanneer magma vanuit de mantel naar het oppervlak stijgt komen er gassen vrij uit de diepere delen van de planeet.
Op Aarde zijn vulkaanuitbarstingen voornamelijk stoom en dat komt door het waterrijke binnenste van onze planeet.
Maar op basis van de samenstelling van de vulkanische gassen die nodig zijn om de atmosfeer van Venus in stand te houden, ontdekten de onderzoekers dat vulkanische gassen op Venus maximaal zes procent water bevatten.
Deze droge uitbarstingen suggereren dat het binnenste van Venus, de bron van het magma dat vulkanische gassen vrijgeeft, ook gedehydrateerd is.
Aan het einde van dit decennium zal de DAVINCI-missie van de NASA, met een reeks scheervluchten en een sonde die naar het oppervlak wordt gestuurd, kunnen testen en bevestigen of Venus altijd een droge, onherbergzame planeet is geweest,
De resultaten kunnen astronomen helpen hun focus te versmallen bij het zoeken naar planeten die leven kunnen ondersteunen in een baan om andere sterren in de Melkweg.
Als Venus in het verleden bewoonbaar was zou dat betekenen dat andere planeten die we al hebben gevonden ook bewoonbaar zouden kunnen zijn, aldus de onderzoekers.
Maar als Venus nooit bewoonbaar was dan maakt dat Venusachtige planeten elders minder waarschijnlijke kandidaten voor bewoonbare omstandigheden of leven.
De onderzoekers hadden graag ontdekt dat Venus ooit een planeet was die veel dichter bij de onze stond, dus het is op een bepaalde manier best triest om erachter te komen dat dat niet zo is, maar uiteindelijk is het nuttiger om de zoektocht te richten op planeten die waarschijnlijk het meest geschikt zijn voor leven – althans leven zoals wij dat kennen.
Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Astronomy
Artikel: T. Constantinou et al. A dry Venusian interior constrained by atmospheric chemistry. Nat Astron, published online December 2, 2024; doi: 10.1038/s41550-024-02414-5
Eerste publicatie: 10 december 2024
Bron: sci-news, Cambridge University
