Vostochny – de Russische lanceerbasis in Siberië
Vostochny Cosmodrome is een Russische lanceerbasis voor raketten in het verre oosten van het land. De basis bevindt zich ongeveer 5500 kilometer van Moskou. In 2016 werd de eerste raket vanaf Vostochny gelanceerd.
Op de lange termijn hoopt Rusland de meeste ruimtemissies vanaf Vostochny te lanceren om op die manier minder afhankelijk te worden van Baikonoer Cosmodrome. Deze basis huren de Russen sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie van Kazachstan. De huurovereenkomst geldt tot 2050 dus de Russen hebben genoeg tijd om Vostochny uit te bouwen tot een volwaardige lanceerbasis.
Van Baikonoer tot Vostochny
Baikonoer speelt een centrale plaats in de geschiedenis van de Russische ruimtevaart die begint met de lancering van Spoetnik 1 en Yoeri Gagarin. De eerste satelliet en de eerste mens in de ruimte werden vanaf Baikonoer gelanceerd. Alle Sojoez-lanceringen vonden plaats vanaf Baikonoer en ook nu is Baikonoer nog steeds de basis waar vanaf de Russen astronauten naar het International Space Station lanceren.
Toen de Sovjet-Unie in december 1991 officieel ophield te bestaan werd Kazachstan een onafhankelijke staat en werd het Russische ruimtevaartprogramma met een probleem opgezadeld: kosmonaut Sergei Krikalev bevond zich tijdens de ineenstorting van de Sovjet-Unie in de ruimte. Zijn terugkomst liep vertraging op, in die tijd regelden Rusland en Kazachstan de status van Baikonoer en het Russische ruimtestation Mir.
Kort erna begon Rusland Baikonoer te leasen van Kazachstan en werd de basis steeds meer gebruikt voor lanceringen naar het International Space Station toe. Vanaf de pensionering van de space shuttle in 2011 worden alle bemande vluchten naar het ISS uitgevoerd vanaf Baikonoer.
De Russen wilden echter een lanceerbasis op eigen bodem hebben. De lanceerbasis Plesetsk is alleen geschikt voor geostationaire en lanceringen en niet voor lanceringen naar het ISS toe. In eerste instantie werd overwogen om een lanceerbasis te bouwen in Svobodny maar dit ging door geldgebrek niet door. Met dank aan destijds hoge olieprijzen kwam er wel voldoende geld beschikbaar om Vostochny te bouwen.
Constructie en eerste lanceringen
In 2007 werd de bouw van Vostochny door president Poetin goedgekeurd en in 2009 werd er budget ter beschikking gesteld door de Russische overheid. In een verklaring in 2010 zei Poetin dat er al sinds 2005 werd gesproken over een lanceerbasis op Russisch grondgebied.
Volgens Poetin is de bouw van een nieuw ruimtevaartcentrum een van de grootste en meest ambitieuze projecten in het moderne Rusland. Het bevestigt volgens Poetin de leidende technologische status van Rusland en het geeft honderden zo niet duizenden jonge specialisten de kans om hun talenten te laten zien.
De bouw van Vostochny begon in januari 2011 en zou in 2018 voltooid moeten zijn. De kosten van de bouw worden geschat op ongeveer 7,5 miljard euro. Oorspronkelijk zou de nieuwe Rus-M draagraket gelanceerd worden vanaf Vostochny maar dit programma is in 2011 gestopt. Daarom werden de in aanbouw zijnde faciliteiten van Vostochny aangepast zodat ook de Sojoez gelanceerd kan worden.
Naast de lanceerbasis wordt er o.a. ook gewerkt aan de bouw van een vliegveld, een dorp voor de werknemers en verschillende gebouwen waar de raketten geassembleerd kunnen worden. In 2015 brak er een grote staking uit onder de werknemers die zeiden al geruime tijd geen loon meer gekregen te hebben.
Deze stakingen vonden plaats in dezelfde periode waarin de Russische economie in een crisis verkeerde en de overheid veel minder geld beschikbaar stelde voor de ruimtevaart. CNN rapporteerde dat toen Poetin hoorde over de problemen van het personeel hij persoonlijk de controle over de bouw van Vostochny overnam. In 2018 werd Joeri Khrizman, voormalig directeur van de onderneming die verantwoordelijk was voor de bouw van Vostochny, wegens vermeende corruptie veroordeeld tot een gevangenisstraf van 12 jaar
Tot nu toe (juni 2018) zijn hebben er vanaf Vostochny drie lanceringen plaatsgevonden. De eerste vond plaats op 28 april 2016 toen een Sojoez 2 raket werd gelanceerd met aan boord een satelliet voor gammastralen, de Mikhailo Lomonosov. Op 28 november 2017 vond de tweede lancering plaats. Deze lancering mislukte want de Sojoez-2.1b plaatste de Meteor-M (een Russische polaire weersatelliet) samen met verschillende andere satellieten, in de verkeerde baan. De oorzaak bleek te liggen in een programmeerfout. Op 1 februari 2018 lanceerde een Sojoez 2.1a met succes de S-net, Lemur en D-Star One in de ruimte.
Eerste publicatie: 4 augustus 2018
Bron: space.com
