Voyager 2 scheerde op 24 januari 1986 langs Uranus
Op 24 januari 1986 scheerde de ruimtesonde Voyager 2 langs Uranus, de zevende planeet van het zonnestelsel. De ruimtesonde kwam binnen 81.500 kilometer van zijn ijzige blauwgroene wolkentoppen. Zo werd Voyager 2 de eerste, en tot dusver enige, ruimtesonde die deze planeet bezocht. Tijdens zijn dichtste nadering, en in de weken ervoor en erna, stuurde Voyager 2 een schat aan wetenschappelijke gegevens die onze kijk op deze raadselachtige verre wereld totaal veranderde.
Veel opmerkelijke ontdekkingen kwamen uit deze kosmische ontmoeting. Gegevens van Voyager 2 onthulden dat een dag op Uranus slechts 17 uur en 14 minuten duurt. Het toonde aan dat de atmosfeer van Uranus vergelijkbaar is met die van de andere gasreuzen, voornamelijk waterstof en helium. Daaronder bevindt zich een laag van water- ammoniak- en methaanijs.
Uranus – de gekantelde planeet
Wetenschappers wisten uit telescopische waarnemingen die vanaf de Aarde werden gedaan voordat Voyager 2 zijn ontmoeting met Uranus had, dat de draaiingsas van de planeet 98° was gekanteld. Met andere woorden, de poolas van Uranus ligt bijna in het vlak van zijn baan. Wetenschappers denken dat een botsing met een object ter grootte van een planeet in het begin van de geschiedenis van het zonnestelsel Uranus heeft doen kantelen. Als gevolg hiervan heeft Uranus misschien wel de meest interessante seizoenspatronen in het zonnestelsel.
Voyager 2 onthulde dat Uranus een bizar magneetveld heeft. Het magnetische veld van de planeet kantelt 59° ten opzichte van de draaiingsas van Uranus. Dit creëert een niet-uniform magnetisch veld voor Uranus dat tot 10 keer in sterkte kan variëren.
Voyager 2 ontdekt dat Uranus stralingsgordels heeft die qua intensiteit vergelijkbaar zijn met die van Saturnus. De Aarde heeft ook stralingsgordels waarvan de twee belangrijkste de van Alen-gordels worden genoemd.
De vele manen van Uranus
Voyager 2 ontmoette niet alleen Uranus maar ook zijn vele manen. Aanvankelijk ontdekten wetenschappers 10 nieuwe manen in de gegevens die Voyager 2 terugstuurde, op een totaal van 15 manen die toen bekend waren. In 1999 onthulde aanvullende analyse van de Voyager 2-gegevens een 11de maan. Vandaag de dag kennen we 27 manen die rond Uranus draaien.
Een van de nieuwe manen was Puck, slechts 160 kilometer in doorsnede, met een grijs, zwaar bekraterd oppervlak. Voyager 2 bracht ook de Uraniaanse manen in beeld die we al kenden en onthulde hun verbazingwekkende geologie.
De laatste Uraniaanse maan die vóór de komst van Voyager 2 werd ontdekt was Miranda. Gerard Kuiper vond de maan in 1948. Dankzij Voyager 2 zagen we Miranda veel duidelijker. De maan kreeg zelfs de bijnaam Frankenstein-maan vanwege zijn vreemde patchwork-uiterlijk.
Ringen en dingen
Tegen de tijd dat Voyager 2 Uranus ontmoette hadden wetenschappers de ringen van Uranus al vanaf de Aarde ontdekt. Voyager 2 onderzocht de ringen van Uranus en ontdekte twee nieuwe waarmee het totaal aantal ringen op 11 komt. Tegenwoordig zijn er 13 ringen bekend.
En zo heeft Voyager 2 onze kennis van Uranus enorm vergroot en toen verliet hij deze wereld voor een laatste ontmoeting met Neptunus in 1989 waarna de ruimtesonde het zonnestelsel uitvloog. In december 2018 kondigde NASA aan dat Voyager 2 de interstellaire ruimte was binnengegaan. Nu, vierenveertig jaar na de lancering vanaf Cape Canaveral in 1977 is de ruimtesonde bijna 19,3 miljard kilometer van huis verwijderd.
Het was overigens de beroemde astronoom William Herschel die Uranus ontdekte. Het was de eerste planeet die met een telescoop werd ontdekt en de eerste die werd toegevoegd aan de groep heldere planeten, Mercurius, Venus, mars, Jupiter, Saturnus, die sinds de oudheid bekend is.
Uranus is de op twee na grootste planeet in ons zonnestelsel. De planeet zou 63 aardbollen kunnen bevatten. Maar het is geen heldere planeet omdat hij erg ver van de Zon is verwijderd, gemiddeld ongeveer 3 miljard kilometer oftewel 20 keer de afstand tussen de Aarde en de Zon.
Eerste publicatie: 24 januari 2022
Bron: EarthSky
