Waar zijn de geisers van Europa gebleven?
De immense geisers op de Jupitermaan Europa zijn ineens verdwenen!
Eind vorig jaar kondigden wetenschappers van de NASA aan dat ze met behulp van de Hubble Telescope enorme pluimen van waterdamp hadden waargenomen op de Jupitermaan Europa die tot 200 kilometer weer de ruimte in werden geblazen. Deze pluimen waren zichtbaar aan de zuidpool van de maan op foto’s die december 2012 waren gemaakt. Dit was destijds groot nieuws en meteen stelde NASA voor om een ruimtesonde naar de maan te sturen om die te onderzoeken op een ondergrondse oceaan waar eventueel leven mogelijk zou zijn.
Sinds afgelopen jaar heeft men regelmatig met de Hubble Telescope naar Europa gekeken om de geisers te kunnen bevestigen en nader te kunnen onderzoeken. In januari, februari, november en december van dit jaar werd de Hubble Telescope ingezet maar het vreemde is dat de geisers niet meer zijn gezien.
In de nieuwe beelden zijn geen sporen van waterdamp aangetroffen. Ook andere onderzoeksteams hebben de geisers niet kunnen bevestigen. Ook op beelden van de Galileo-sonde die tussen 1995 en 2003 Jupiter en zijn manen heeft onderzocht, zijn geen sporen van waterdamp spuitende geisers aangetroffen.
De waargenomen pluimen op Europa hebben dus vermoedelijk niks te maken met krachtige geisers die constant vanaf de zuidpool van de maan actief zijn. Op Enceladus, een maan van Saturnus wordt overigens ook een fenomeen van waterdamp spuitende geisers waargenomen. Ook deze maan heeft vermoedelijk een grote ondergrondse oceaan. De geisers op Enceladus zijn wel al diverse malen bevestigd.
Onderzoekers kunnen zich niet voorstellen dat als er in de periode dat de Galieo actief was in het Jupiterstelsel een geiser was afgegaan op Europa van het formaat dat ook zichtbaar is op Enceladus dat ze die gemist zouden hebben. Ook de Cassini-sonde die, op weg naar Saturnus, in 2001 een scheervlucht maakte langs Jupiter heeft geen geisers op Europa waargenomen. De wetenschappers die de instrumenten van de Cassini bedrijven geven aan dat ze geen water in de buurt van Europa hebben gedetecteerd terwijl ze dat wel heel eenvoudig hebben kunnen aantonen bij Enceladus.
De data verkregen met het UVIS-instrument van de Cassini (UltraViolet Imaging Spectrograph) duidden er op dat het hete gas dat Europa omringd afkomstig is van de nabije vulkanische maan Io en niet van Europa zelf. De atmosfeer van Europa zou een factor 100 ijler zijn dan voorheen werd aangenomen.
Echter, dit betekent nog niet dat de geisers van Europa niet bestaan. Het is nog steeds mogelijk dat er sprake is van geiser activiteit maar misschien is die heel onregelmatig en veel kleiner dan waargenomen wordt bij Enceladus. Wellicht was de activiteit te gering voor het UVIS-instrument van de Casssini. De ontdekkers van de geisers op Europa hadden geen constante en sterke activiteit verwacht. Op foto’s uit oktober 1999 en november 012 die ook met de Hubble waren gemaakt zijn geen geisers zichtbaar.
Volgens de onderzoekers is al van het begin af aan duidelijk het de geisers op Europa een tijdelijk fenomeen zijn. De onderzoekers zien het onderzoek naar geisers op Europa als een soort van werk in uitvoering. De huidige onderzoek gaat nog door tot april 2015. De onderzoekers geven aan dat zwakke en/of soms spuitende geisers best wel eens door de Galileo-sonde gemist zou kunnen zijn.
Bron: diverse persberichten, 29 december 2014
