Waarnemen – het sterrenbeeld Kleine Hond
De Kleine Hond is een klein sterrenbeeld maar het heeft wel een grote ster. Het is de thuisbasis van de achtste heldere ster aan de nachtelijke hemel Procyon oftewel Alpha Canis Minoris geheten. Deze ster is ook een van de zes sterren van het opvallende asterisme de Winterdriehoek.
Het metgezel sterrenbeeld Grote Hond is natuurlijk in de buurt van de Kleine Hond. De Grote Hond herbergt de helderste ster aan de sterrenhemel; Sirius en ook die ster maakt deel uit van de Winterzeshoek.
Sirius heeft als bijnaam de Hondsster en dus wordt Procyon ook wel de Kleine Hondsster genoemd.
De mythologie van de Kleine Hond
Kleine Hond en Grote Hond zijn de trouwe metgezellen van de jager Orion. Ze liggen ten oosten van Orion en volgen hem vanaf de horizon op het noordelijk halfrond.
In een mythologisch verhaal plaatsen de goden de Kleine Hond aan de oevers van de rivier van de Melkweg zodat hij nooit meer dorst zou hebben. De Engelse astronoom Richard Proctor probeerde de Kleine Hond te hernoemen naar Felis de kat om het sterrenbeeldje zo te onderscheiden van de Grote Hond.
Vanwege de nabijheid van de Kleine Hond tot de Eenhoorn tonen veel illustraties de Kleine Hond zodat deze op de rug van de Eenhoorn lijkt te staan.
Op zoek naar de Kleine Hond
In februari en maart is de Kleine Hond gemakkelijk te vinden. Als j Orion weet te vinden dan kun ja van daaruit gemakkelijk naar de Kleine hond toe. Als je op het noordelijk halfrond bent staat Orion halverwege de avond hoog boven de zuidelijke horizon. Links ervan, voorbij de heldere rode ster Betelgeuze, is de heldere ster Procyon te zien. Rechtsonder zie je ook nog de heldere ster Sirius. Deze drie sterren vormen overigens het asterisme de Winterdriehoek.
Vanaf het zuidelijk halfrond staat Orion op zijn hoofd boven de noordelijke horizon en bevindt de Kleine Hond zich aan de rechterkant.
De sterren van de Kleine Hond
Hoewel de Kleine Hond niet de kleinste van de 88 sterrenbeelden is, is het met de 71ste plek wel een van de kleinere. De meeste van de kleine sterrenbeelden bevinden zich aan de sterrenhemel van het zuidelijk halfrond.
Dit kleine sterrenbeeld heeft twee opvallende sterren. De eerste hebben we al kennis mee gemaakt. Procyon heeft een visuele helderheid van magnitude 0,40 en is 11,4 lichtjaar van de Aarde verwijderd. De oppervlaktetemperatuur van Procyon bedraagt ongeveer 7000 Kelvin en dat is vergelijkbaar met de Zon. In tegenstelling tot de Zon heeft Procyon een stellaire begeleider. Deze witte dwerg is moeilijk te zien, je hebt er een grotere telescoop voor nodig.
De andere heldere ster heet Gomeisa – Bèta Canis Minoris en heeft een visuele helderheid van magnitude 2,89. Gomeisa bevindt zich op een veel grotere afstand van 170 lichtjaar van de Aarde.
Deel van de Winterzeshoek en de Winterdriehoek
De heldere Procyon is in twee belangrijke winterasterismen opgenomen: de Winterdriehoek en de Winterzeshoek. De Winterzeshoek bestaat uit de sterren Sirius, Procyon, Pollux, Capella, Aldebaran en Rigel. De Winterdriehoek is eens tukje van de Winterzeshoek en bestaat uit de sterren Sirius, Procyon en Betelgeuze in Orion.
Deep-sky objecten in de Kleine Hond
In de Kleine Hond liggen een aantal sterrenstelsels en nevels maar de meeste zijn te zwak voor de toevallige amateurastronoom. De helderste hiervan is NGC 2485. Dit sterrenstelsel is van de 13de magnitude. Omdat onze eigen Melkweg in het zuidwestelijke deel van het sterrenstelsel bevindt liggen de zwakke sterrenstelsels die je zult aantreffen in het noordoostelijke deel van de Kleine Hond. Je kunt de lijn tussen Procyon en Gomeisa zien als de grens van de Melkweg.
Meer over het sterrenbeeld Kleine Hond – Canis Minor op Kuuke’s Sterrenbeelden.
Eerste publicatie: 10 februari 2023
Bron: EarthSky
