Februari is met 28 of 29 dagen de kortste maand. Dat heeft te maken met het feit dat vroeger alle kalenders maankalenders waren, gebaseerd op de Maan. Het probleem is dat een vast aantal maan maanden niet overeenkomt met een zonnejaar. De tijd van de ene Volle Maan tot de volgende Volle Maan noemen astronomen een synodische maand. Die synodische maand is net een beetje langer dan 29,5 zonnedagen. Een enkel zonnejaar is ongeveer 365 dagen. Tegenwoordig stoppen we er af en toe nog een extra dag bij om de kalender in lijn te houden met de Zon.

Altijd weer die Romeinen

De problemen met februari begonnen bij de Romeinen. Die gebruikten oorspronkelijk een maankalender en de winter had bij de Romeinen geen maanden. Omstreeks 713 voor Christus werden er twee maanden toegevoegd, januari en februari. Deze twee maanden werden aan het eind van het jaar gevoegd. Bij de Romeinen begon het jaar in maart tijdens de lente equinox. Om de maankalender in lijn te houden met het jaar werden er af en toe zogenaamde tussenmaanden toegevoegd.

De kalender was oorspronkelijk onder beheer van priesters en zoals wel te verwachten viel werd er af en toe mee gesjoemeld. De kalender werd gebruikt om te bepalen wanneer mensen zaken konden doen en wanneer er bepaalde ceremonies uitgevoerd konden worden. Die ceremonies waren in het oude Rome erg belangrijk. De priesters voegden tussenmaanden toe als hun dat goed uitkwam, bijvoorbeeld als er meer belastingen opgehaald moesten worden. Het leidde uiteindelijk tot een grote chaos met en kalender die nooit gelijk liep met het zonnejaar.

Op een gegeven moment pleegde Julius Caesar een coup en werd dictator voor het leven. Hij zette aan tot een kalenderhervorming en die kalender werd uiteindelijk bekend als de Juliaanse kalender. In deze kalender hadden de maanden alternerend 30 en 31 dagen. Dit was een beetje teveel want 6 * 30 + 6 * 31 = 366 dagen en dus werd er van de laatste maand van het jaar een dag weggestreept. Die laatste maand was februari die het dus met 29 dagen moest doen. Iedere vier jaar kreeg februari er weer een dag bij (het schrikkeljaar) en op die manier bleef men in gelijke tred met het zonnejaar.

Dit ging een hele tijd goed totdat priesters er weer een zooitje van maakten en iedere drie jaar een schrikkeljaar invoerden. In 8 na Christus greep keizer Augustus in en liepen de maanden en de Zon weer met elkaar in de pas.

Maar toen was de politiek aan zet. De Romeinse senaat besloot om een maand te vernoemen naar keizer Augustus. De maand Sextilis werd omgedoopt tot Augustus. In het schema van Caesar had die maand echter maar 30 dagen waar de maand Juli (ter ere van Caesar zelf) 31 dagen had. Augustus kon natuurlijk niet voor Juli onderdoen en moest hetzelfde aantal dagen krijgen als en dus werd er weer een dag van de laatste maand afgepikt. Februari moest het vanaf die tijd doen met 28 dagen. Om te voorkomen dat er drie achtereenvolgende maanden met 31 dagen waren werd ook de lengte van de maanden na augustus aangepakt en kregen september en november 30 dagen en oktober en december 31 dagen.

De namen van de maanden

Verschillende van onze moderne namen voor de manden stammen af van hun volgorde in de Romeinse kalender. Deze “kalender van Romulus” kende slechts 10 maanden want de winter werd beschouwd als zonder Volle Manen en dus ook geen maanden. Deze kalander gaat terug tot omstreeks 750 voor Christus. De legendarische koning vernoemde de maanden naar goden en hij begon te tellen vanaf de lente equinox in maart. We krijgen dan de maanden:

• Maart van Martius (Mars, de god van de oorlog)
• April van Aprilis (de reden voor deze naam is onduidelijk en houdt mogelijk verband met het fokken van varkens
• Mei van Maius (een lokale Romeinse godin)
• June van Junius (de koningin van de Latijnse goden)

Na Junius telde hij simpelweg de maanden:

• Quintilius voor juli
• Sextilis voor augustus
• Septem voor September (de zevende maand)
• Octo voor oktober (de achtste maand)
• Novem voor november (de negende maand)
• Decem voor december (de tiende maand)

Twee maanden, januari (Januarius afkomstig van Janus, de Romeinse god van het begin/ontstaan) en februari (Februarius van Februa, het Romeinse zuiveringsritueel aan het einde van het jaar) werden later aan de kalender toegevoegd.

Eerste publicatie: 1 februari 2021