sterrenstelsels & nevels

Wat is de Lokale Groep?

De Lokale groep en de nabijgelegen sterrenstelsels
Artist impression van ons sterrenstelsel met zijn satellietsterrenstelsels en de andere sterrenstelsels in onze Lokale Groep. Onze Melkweg bevindt zich niet echt in het centrum van iets; het is alleen een manier om de afbeelding te tekenen. De drie grootste leden van de Lokale groep zijn het Andromedastelsel, onze Melkweg en de Driehoeknevel. Credit: Wikimedia Commons

Hoeveel sterrenstelsels bevinden er zich in onze Lokale Groep van sterrenstelsels? Hoe verhoudt onze Melkweg zich qua grootte met de anderen? En hoe zit het met de grote superclusters verderop?

We weten waar ons sterrenstelsel zich bevindt, dat wil zeggen lokaal. Ons Melkwegstelsel is een van de meer dan 54 sterrenstelsels die bekend staan als de Lokale Groep. De drie grootste leden van de groep zijn de Andromedanevel, onze Melkweg en de Driehoeknevel. De andere sterrenstelsels in de Lokale Groep zijn dwergsterrenstelsels en ze zijn vooral gegroepeerd om de drie grote sterrenstelsels heen.

Ieder van deze sterrenstelsels is omringd door verschillende dwergsterrenstelsels. Zo wordt onze Melkweg omring door het Sagittarius dwergsterrenstelsel, de grote Magelhaanse Wolk, de Kleine Magelhaanse Wolk, het Canis Major Dwergsterrenstelsel, het Ursa Minor Dwergsterrenstelsel, het Draco Dwergsterrenstelsel, het Carina Dwergsterrenstelsel, het Sextans Dwergsterrenstelsel, het Sculptor Dwergsterrenstelsel, het Fornax Dwergsterrenstelsel, het Leo I Dwergsterrenstelsel, het Leo II Dwergsterrenstelsel en het Ursa Major Dwergsterrenstelsel.

Het Andromedastelsel wordt omringd door M32, M110, NGC 147, NGC 185, And I, And II, And III, And, IV, And V, Pegasus dSph, het Cassiopeia Dwergsterrenstelsel, And VIII, And IX en And X.

Het Driehoekstelsel is mogelijk ook een satelliet van het Andromedastelsel en het heeft mogelijk het Pisces Dwergsterrenstelsel als satelliet.

De andere leden van de Lokale groep die niet met een ander sterrenstelsel worden geassocieerd zijn o.a. IC10, IC1613, het Phoenix Dwergsterrenstelsel, Leo A, het Tucana Dwergsterrenstelsel, het Pegasus Onregelmatige Dwergsterrenstelsel, Wolf-Lundmark-Melotte, het Aquarius Dwergsterrenstelsel en het Sagittarius Onregelmatige Dwergsterrenstelsel.

Edwin Hubble was de eerste die de Lokale Groep van sterrenstelsels identificeerde. Hij noemde de Lokale Groep in zijn boek “The Realm of Nebulae”. In zijn tijd wist Hubble nog niet dat het verre sterrenstelsels waren die gescheiden waren van ons eigen sterrenstelsel en daarom noemde hij het “nevels”. Een team die tegenwoordig nog steeds veel door amateurastronomen wordt gebruikt.

De illustratie hierboven is enigszins misleidend want ze suggereert dat onze Melkweg zich in het centrum bevindt van de Lokale Groep. Dat is niet zo maar de afbeelding is wel op die manier vormgegeven omdat het vanuit ons menselijke oogpunt zo lijkt. Van de andere kant heeft de Lokale Groep wel een gravitatiecentrum en dat bevindt zich ergens tussen onze Melkweg en het Andromedastelsel.

De Lokale Groep heeft een diameter van ongeveer 10 miljoen lichtjaar en de massa van de Lokale Groep wordt geschat op 1,29 miljard zonsmassa.

Astronomen hebben ontdekt dat onze Lokale Groep zich in de buitenwijken van een grote supercluster van sterrenstelsels bevindt die we de Virgo Supercluster noemen.

De Virgo Supercluster
Afstanden van de Lokale Groep naar andere geselecteerde groepen en clusters binnen onze lokale supercluster die we de Virgo Supercluster noemen. Credit: Wikimedia Commons.

 

De Virgo Supercluster
Artist impression van de Virgo Supercluster. Credit: Wikimedia Commons.

In de Virgo Supercluster bevinden zich minstens 100 groepen sterrenstelsels en clusters. De Virgo Supercluster heeft een doorsnede van ongeveer 110 miljoen lichtjaar.

De Virgo Supercluster maakt vermoedelijk weer deel uit van een veel grotere structuur die astronomen de Laniakea Supercluster noemen. Deze bestaat vermoedelijk uit wel 100.000 sterrenstelsels die een gebied met een doorsnede van ongeveer 520 miljoen lichtjaar beslaan. De Laniakea Supercluster is een van de vele gigantische structuren in de ruimte die astronomen momenteel kennen.

De Laniakea Supercluster
Deze kaart van superclusters in het voor ons nabije heelal met daarin de Laniakea supercluster in geel. Credit: Wikimedia Commons.

 

Eerste publicatie: 9 februari 2019
Bron: Earthsky, UniverseToday, NASA