Ruimtevaartnieuws

Wat staat Euclid de komende maanden te wachten?

De Europese Euclid telescoop begon op 1 juli 2023 om 17:11 uur aan zijn lange reis naar de verre Lagrangepunt L2. De telescoop werd met behulp van een Falcon 9-raket van SpaceX gelanceerd.

De komende maand zal de telescoop naar zijn bestemming in Lagrange L2 reizen. Dit punt is ongeveer 1,5 miljoen kilometer van de Aarde verwijderd en bevindt zich aan de andere kant van de Zon.

Vervolgens zal er een complexe reeks testen en waarnemingen worden uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de twee instrumenten klaar zijn voor gebruik voordat de telescoop aan zijn eigenlijke missie begint: het vinden van bewijs van onzichtbare donkere materie en donkere energie en hoe het ons heelal vormgeeft.

illustratie van een ruimtevaartuig in de diepe ruimte met de Melkweg linksboven en verre sterrenstelsels op de achtergrond
Een artist impressie van Euclid die in de ruimte opereert. (Credit: werk uitgevoerd door ATG in opdracht van ESA, CC BY-SA)

Nu Euclid in de ruimte is en signalen naar huis stuurt, is zijn eerste taak om zichzelf op het juiste traject voor L2 te zetten. Dat zal ongeveer 2 dagen na de lancering gebeuren en de baan zal onderweg worden geverifieerd om er zeker van te zijn dat de ruimtetelescoop in de goede richting gaat.

In de eerste maand van Euclides’ ruimtereis vliegt hij naar L2, waar hij op natuurlijke wijze afkoelt tot ruimtetemperatuur, terwijl alle instrumenten en systemen worden gecontroleerd. In maand 2 en maand 3 zullen ingenieurs de prestaties van Euclid beoordelen aan de hand van wat we op de grond zouden verwachten (waaronder misschien de vrijgave van enkele kalibratiebeelden – hoewel vertegenwoordigers van de missie de lippen stijf op elkaar houden over de timing).

Na deze drie maanden zou de telescoop klaar moeten zijn om te starten met wetenschappelijke waarnemingen, maar zelf dan zullen er nog kalibraties moeten worden uitgevoerd. Euclid zal waarschijnlijk over ongeveer acht maanden volledig klaar zijn, uitgaande dat er tijdens het testen geen problemen optreden.

De lange kalibratiereeks is vergelijkbaar met wat de Webb Space Telescope ervoer na zijn eigen lancering en reis naar L2, wat gelukkig gebeurde met slechts kleine kalibratieproblemen. De JWST tuurt in groot detail naar piepkleine delen van het heelal, terwijl Euclid in plaats daarvan grote delen van de hemel onderzoekt op de buiging van licht rond sterren of sterrenstelsels. Dat is een veelbetekenend signaal van het donkere heelal.

De Euclid-missieleden zijn vooral bezorgd om de beeldkwaliteit, die kan worden beïnvloed dor zaken als vochtigheid – een ironie gezien het feit dat Euclid vanuit Florida werd gelanceerd tijdens een typische vochtige dag in juli. Slechts een paar nanometer waterijs in de optiek kan de beeldkwaliteit al ernstig beïnvloeden.

Er is gelukkig een back-upplan als Euclid een beetje strooivocht heeft maar dat is wel een beetje lastig plan. Als er sprake is van strooivocht dan zal men de telescoop moeten opwarmen en weer laten afkoelen om het vocht weg te krijgen. In principe kan dat worden gedaan maar de procedure schiet dan wel een gat in de planning van de missie.

Euclid moet snel aan de slag om 15.000 vierkante graden (een derde van de hemel) in kaart te brengen dus het team zal gespannen toekijken om er zeker van te zijn dat het klaar is om te beginnen. Als het vocht toch nog moet worden afgevoerd zal het lastig, maar niet onmogelijk worden, om de missie op tijd af te ronden.

Eerste publicatie: 2 juli 2023
Bron: space.com