Astronomisch Nieuws

Webb vangt glimp op van Earendel de meest verre ster in het heelal

De James Webb Space Telescope heeft een glimp opgevangen van de meest verre ster die bekend is in het heelal. De ontdekking was slechts een paar maanden eerder door wetenschappers van de Hubble Space Telescope aangekondigd.

Earendel vastgelegd door de JWST
Earendel, de meest verre bekende ster in het heelal in een deep field opname gemaakt door de James Webb Space Telescope. Credit: NASA/ESA/CSA/STScI

De ster is Earendel gedoopt. Dit is een karakter in J.R.R. Tolkiens Lord of the Rings-prequel “The Silmarillion”. De ster werd ontdekt dankzij zwaartekrachtlensing in een deep field-opname van de Hubble Space Telescope. De ster, wiens licht er 12,9 miljard over deed om de Aarde te bereiken, is zo zwak dat het misschien een uitdaging is om hem te vinden in de nieuwe opname van de Webb die op 2 augustus op Twitter werd vrijgegeven door een groep astronomen die het account “Cosmic Spring JWST” gebruiken.

De originele Hubble-afbeelding geeft enige aanwijzingen over waar te kijken door de ingezoomde uitsnede. Earendel is in wezen het kleine witachtige stipje onder een cluster van verre sterrenstelsels. Door het Hubble-beeld te vergelijken met dat van Webb kun je de ongrijpbare Earendel vinden.

De Cosmic Spring-astronomen schreven in hun tweet verheugd te zijn de eerste JWST-beelden te mogen delen van Earendel, de meest verre ster die in ons heelal bekend is en die gelensd en vergroot wordt door een massieve cluster van sterrenstelsels.

De tweet verwijst naar gravitationele lensing, een hulp van de natuur voor astronomen. Het effect maakt gebruik van het feit dat extreem massieve objecten, zoals clusters van sterrenstelsels of massieve zwarte gaten, licht van objecten erachter afbuigen. Wanneer licht langs zo’n object gaat gedraagt het zich alsof het door de lens van een telescoop gaat. Het wordt vergroot maar ook vervormd. Het gebruik van zwaartekrachtlenzen vergroot daarom het bereik van telescopen zoals Webb en Hubble, waardoor ze verder en gedetailleerder kunnen zien.

Earendel vastgelegd door de Hubble Space Telescope
Earendel, de meest verre ster tot nu toe bekend bij astronomen werd begon 2022 door de Hubble Space Telescope gevonden. Credit: NASA/ESA/Space Telescope Science Institute

Webb is ontworpen om de eerste sterrenstelsels te zien die in het jonge heelal zijn ontstaan in de eerste honderden miljoenen jaren na de donkere middeleeuwen na de Oerknal. Astronomen dachten echter niet dat het mogelijk zou zijn om individuele sterren te zien van deze eerste generatie sterren die toen ontstonden. Maar door zwaartekrachtlenzen kunnen ze in feite in detail kijken in die vroege stellaire groepen.

Earendel, ook bekend onder de eigen naam WHL0137-LS, bevindt zich in het sterrenbeeld Walvis – Cetus. Maar verwacht niet de ster zelf te kunnen zien als je naar de nachtelijke hemel kijkt. Zelfs zwaartekrachtlenzen zijn niet zo krachtig.

Eerste publicatie: 7 augustus 2022
Bron: Twitter, space.com