zaterdag, december 7, 2024
Astronomisch Nieuws

Webb ziet kosmische kliffen in de Carinanevel

Deze afbeelding, vastgelegd in infrarood licht door de James Webb Space Telescope, onthult voorheen onzichtbare stervormingsgebieden in NGC 3324, een nabijgelegen, jong stervormingsgebied in de Carinanevel.

Webb ziet kosmische kliffen in de Carinanevel
Dit landschap van “bergen” en “dalen” bezaaid met glinsterende sterren is eigenlijk de rand van de Carina-nevel, een enorm stervormingsgebied op zo’n 7500 lichtjaar van de Aarde in het sterrenbeeld Carina – Kiel. Deze afbeelding, vastgelegd in infrarood licht door Webb, onthult voor het eerst voorheen onzichtbare gebieden van stergeboorte. Webb’s schijnbare 3D-foto, de “Kosmische Kliffen” genoemd, ziet eruit als steile bergen op een maanverlichte avond. In werkelijkheid is het de rand van de gigantische, gasvormige holte in de Carinanevel. De hoogste “pieken” in deze afbeelding zijn ongeveer 7 lichtjaar hoog. Het spelonkachtige gebied is uit de nevel gesneden door de intense ultraviolette straling en sterwinden van extreem massieve, hete, jonge sterren die zich in het midden van de bubbel, boven het gebied dat in deze afbeelding wordt getoond, bevinden. Credit: NASA / ESA / CSA / STScI.

NGC 3324 bevindt zich op een afstand van ongeveer 7500 lichtjaar van de Aarde in de richting van het sterrenbeeld Carina – Kiel. Het werd voor het eerst in 1826 gecatalogiseerd door de Schotse astronoom James Dunlop. Dit stervormingsgebied bevindt zich in de noordwestelijke hoek van de Carinanevel, een van de grootste en helderste nevels aan de sterrenhemel.

Volgens Webb-astronomen ziet het schijnbaar driedimensionale beeld van Webb, de Kosmische Kliffen genoemd, eruit als steile bergen op een maanverlichte avond.

In werkelijkheid is het de rand van de gigantische, gasvormige holte in NGC 3324. De hoogste “pieken” in deze afbeelding zijn ongeveer 7 lichtjaar hoog.

Het spelonkachtige gebied is uit de nevel gesneden door de intense ultraviolette straling en sterwinden van extreem massieve, hete, jonge sterren in het midden van de bubbel, boven het gebied dat op deze afbeelding wordt getoond.

De zinderende ultraviolette straling van jonge sterren beeldhouwt deze muur van de nevel door deze langzaam weg te eroderen. Dramatische pilaren torenen uit boven de gloeiende muur van gas en weerstaan deze straling.

De “stoom” die uit de hemelse “bergen” lijkt op te stijgen is eigenlijk heet, geïoniseerd gas en heet stof dat door de niet-aflatende straling van de nevel wegstroomt.

NGC 3324 werd gefotografeerd door de Near-Infrared Camera (NIRCam) en het Mid-Infrared Instrument (MIRI) van de Webb Space Telescope.

Met zijn scherpe resolutie en ongeëvenaarde gevoeligheid onthult NIRCam honderden voorheen verborgen sterren en zelfs talloze achtergrondstelsels. Volgens MIRI schijnen jonge sterren en hun stoffige, plaatvormende schijven fel in het midden infrarood en lijken ze roze en rood.

MIRI onthult structuren die zijn ingebed in het stof en onthult de stellaire bronnen van enorme jets en uitstromingen. Met MIRI gloeien in het hete stof, koolwaterstoffen en andere chemische verbindingen op het oppervlak van de ruggen, waardoor het eruitziet als grillige rotsen.

Volgens de onderzoekers werpen deze waarnemingen van NGC 3324 licht op stervormingsprocessen. Stergeboorte plant zich in de loop van de tijd voort, veroorzaakt door de uitzetting van de eroderende holte. Terwijl de heldere geïoniseerde rand van de nevel beweegt duwt hij langzaam het gas en stof in elkaar.

Als de rand instabiel materiaal tegenkomt zal de verhoogde druk ervoor zorgen dat het materiaal instort en nieuwe sterren maakt.

Omgekeerd kan dit soort verstoring ook stervorming voorkomen omdat het stervormende materiaal wordt weg geërodeerd. Dit is een zeer delicaat evenwicht tussen het aanwakkeren van stervorming en het stoppen ervan.

Eerste publicatie: 16 juli 2022
Bron: Sci-News & anderen