Webb ziet zandlopervormige moleculaire wolk rond een protoster
Astronomen hebben met behulp van het MIRI-instrument van de Webb Space Telescope een opname gemaakt van de moleculaire wolk L1527.
L1527, ook bekend als LDN 1527, bevindt zich op een afstand van ongeveer 447 lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Taurus – Stier. In de moleculaire wolk bevindt zich de jonge protoster IRAS 04368+2557, die deel uitmaakt van het Taurus-stervormingsgebied.
IRAS 04368+2557 is ongeveer 100.000 jaar oud. Uitgaande van de leeftijd en de helderheid op ver-infrarode golflengtes wordt d ester als een klasse 0 protoster beschouwd. Dit is het vroegste stadium van stervorming.
IRAS 04368+2557 bevat een schijf met twee niet goed uitgelijnde delen waar we van de zijkant tegenaan kijken.
De binnenste en buitenste delen van de schijf hebben enigszins verschillende baanvlakken, verbonden op 40 tot 60 Astronomische Eenheden van de protoster, maar de schijf heeft puntsymmetrie ten opzichte van de positie van de protoster.
Webb’s eerdere waarneming van L1527 met behulp van NIRCam (Near-Infrared Camera) stelden astronomen in staat in dit gebied te kijken en onthulde deze moleculaire wolk en protoster in ondoorzichtige, levendige kleuren.
Zowel NIRCam als MIRI laten de effecten zien van uitstromingen, die in tegengestelde richtingen langs de rotatie-as van de protoster worden uitgezonden terwijl het object gas en stof uit de omringende wolk consumeert.
Deze uitstromingen nemen de vorm aan van schokgolven naar de omringende moleculaire wolk, die overal als filamentaire structuren zichtbaar zijn.
Ze zijn ook verantwoordelijk voor het uitsnijden van de heldere zandloperstructuur in de moleculaire wolk, terwijl ze de omringende materie van energie voorzien en de gebieden erboven en eronder doen gloeien.
“In tegenstelling tot NIRCam, dat vooral licht laat zien dat door stof wordt weerkaatst, biedt MIRI een kijkje in de manier waarop deze uitstromingen het dikste stof en de dikste gassen in de regio beïnvloeden”, aldus Webb-astronomen in een persbericht.
“De hier blauw gekleurde gebieden, die het grootste deel van de zandloper omvatten, tonen voornamelijk koolstofhoudende moleculen die bekend staan als polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s)”.
“De IRAS 04368+2557-protoster zelf en de dichte deken van stof en een mengsel van gassen eromheen worden in rood weergegeven.
“Daartussen onthult MIRI een wit gebied direct boven en onder de protoster, dat niet zo sterk zichtbaar is in de NIRCam-weergave.”
“Dit gebied is een mengsel van koolwaterstoffen, geïoniseerd neon en dik stof, wat aantoont dat de protoster deze materie vrij ver van zich af stuwt, terwijl hij op rommelige wijze materiaal van zijn schijf consumeert.”
“Terwijl IRAS 04368+2557 ouder wordt en energetische jets vrijgeeft, zal het een groot deel van deze moleculaire wolk verteren, vernietigen en wegduwen, en veel van de structuren die we hier zien zullen beginnen te vervagen.”
“Uiteindelijk zal dit indrukwekkende schouwspel eindigen zodra de ster klaar is met het verzamelen van massa en zal de ster zelf duidelijker zichtbaar worden, zelfs voor onze telescopen met zichtbaar licht.”
“De combinatie van analyses van zowel het nabije-infrarode als het midden-infrarode beeld onthult het algehele gedrag van dit systeem inclusief hoe de centrale protoster de omliggende regio beïnvloedt.”
“Andere sterren in de Taurus moleculaire wolk, het stervormingsgebied waar L1527 zich bevindt, vormen zich op dezelfde manier, wat ertoe zou kunnen leiden dat andere moleculaire wolken worden verstoord en de vorming van nieuwe sterren wordt verhinderd of hun ontwikkeling wordt gekatalyseerd.”
Eerste publicatie: 6 juli 2024
Bron: sci-news
