Wega – de helderste ster in de Lier
Wega wordt omringd door één van de mooiste verhalen uit onze traditionele verhalen over de hemel: “In de zevende nacht van de zevende maan ….” De mooie blauw-witte Wega heeft in de harten van vele amateurastronomen een speciale plek. Wil je weten waarom? Lees dan verder …..
Op zoek naar Wega
Waarnemers die op het noordelijk halfrond wonen kunnen Wega vanaf ongeveer half mei tot aan het einde van het jaar zien.
Wega is gemakkelijk te herkennen omdat het een heldere ster is met een blauw-witte kleur. Het sterrenbeeld Lier – Lyra is goed te vinden. Het is een compact sterrenbeeld dat bestaat uit Wega en vier andere, zwakkere sterren die samen een parallellogram vormen. In de buurt van Wega staat Epsilon Lyrae, de beroemde dubbele, dubbelster. Tussen Gamma Lyrae en Beta Lyrae bevindt zich de beroemde Ringnevel die al in kleine telescopen zichtbaar is.
Wega is ook één van de drie sterren van het asterisme dat we de Zomerdriehoek noemen. De andere twee sterren van de Zomerdriehoek zijn Deneb en Altaïr. De Zomerdriehoek is vanaf juni aan het begin van de avond zichtbaar tot ongeveer het einde van het jaar.
Wega in de geschiedenis en de mythologie
In de westerse verhalen over de sterrenhemel is Lyra – de Lier de harp die door de legendarische Griekse musicus Orpheus wordt bespeeld. Er wordt gezegd dat als Orpheus zijn harp beroerde geen god of sterveling zich van zijn muziek zou kunnen afwenden. Wega wordt soms ook wel de Harp ster genoemd.
Maar een van de mooiste verhalen over Wega is afkomstig uit Azië. Er zijn verschillende variaties op het verhaal. In Japan wordt Wega soms wel Tanabata (of Orihime) genoemd, ze was een hemelse prinses of godin. Ze werd verliefd op de sterveling Kengyu (of Hikoboshi), die als de ster Altaïr aan de hemel staat. Toen Tanabata’s vader van hun liefde hoorde werd hij woest en verbood hij haar om met de sterveling om te gaan. De twee geliefden werden aan de hemel geplaatst met de hemelse rivier, de Melkweg, tussen hen in. Toch waren de hemelgoden hen gunstig gestemd want ieder jaar in de zevende nacht van de zevende Maan vormt er zich een brug van eksters over de Hemelse Rivier en de twee geliefden kunnen elkaar voor één nacht in de armen sluiten. Soms is de tocht van Kengyu over de Hemelse Rivier verraderlijk en haalt hij de overkant niet. In dat geval vallen de tranen van Tanabata als regendruppels op Japan.
Veel Japanse vieringen van Tanabata worden in juli gehouden maar soms ook in augustus en als het regent op die dag dan zegt men dat het de tranen van Tanabata zijn omdat Kengyu haar niet kon bereiken. Maar ook de meteoren van de Perseïden worden soms in verband gebracht met de tranen van Tanabata.
In China kennen we Wega en Altaïr uit het verhaal van het wevende meisje en de herdersjongen dat verbonden is met het Qixi-feest – Chinese Valentijnsdag – dat dit jaar wordt gevierd op 28 augustus en in 2018 op 17 augustus.
Wega in de wetenschap
In helderheid is Wega de vijfde ster die we vanaf de Aarde kunnen zien en na Sirius en Arcturus de derde die we vanuit Nederland kunnen zien. Wega bevindt zich op een afstand van ongeveer 25 lichtjaar van de Zon en het is in afstand de zesde nabije ster.
De blauw-witte kleur van Wega duidt op een oppervlaktetemperatuur van ongeveer 9500 °C waarmee de ster ongeveer 3900 °C heter is dan onze Zon. De diameter is gelijk aan 2,5 * de diameter van de Zon en de massa van Wega is net iets meer dan de massa van de Zon. De interne druk en temperaturen zijn veel groter dan die van onze Zon waardoor Wega zijn brandstof er veel sneller doorheen jaagt. Wega produceert 35-40 * zo veel energie als onze Zon en dat zorgt voor een aanmerkelijk kortere levensduur. Wega is ongeveer 500 miljoen jaar oud en zal over ongeveer 500 miljoen jaar al door zijn brandstof heen zijn.
Astronomen duiden Wega aan als een hoofdreeksster van het type A0V. De aanduiding A0 zegt iets over de temperatuur van de ster en de aanduiding V is een maat voor de de energieproductie (de helderheid) van de ster. Hoofdreeks betekent dat het gaat om een normale ster die voldoende energie produceert om door middel van kernfusie op een stabiele manier waterstof om te zetten in helium. Wega heeft een visuele helderheid van magnitude 0,03 en is daarmee slechts en beetje lichtzwakker dan Arcturus.
Eerste publicatie: 26 juli 2017
