Astronomisch Nieuws

Welke ster is de thuisster van ‘Oumuamua?

asteroïde 'Oumuamua
Artist impression van de eerste interstellaire asteroïde ‘Oumuamua. De asteroïde werd op 19 oktober 2017 ontdekt door de Pan-STARRS 1 telescoop op Hawaii. Credit: ESO/M. Kornmesser

Een jaar geleden ontdekten astronomen voor het eerst een object dat van buiten ons zonnestelsel afkomstig was. Waar het vandaan kwam is onduidelijk maar astronomen hebben nu 4 mogelijk kandidaten gevonden.

Eind 2017 ontdekten astronomen een bezoeker van buiten het zonnestelsel, het was een kleine asteroïde of een komeetachtig object. Er werd al langer rekening gehouden met interstellaire objecten maar dit object, ‘Oumuamua genoemd, was het eerst dat werd gevonden. In het afgelopen jaar zijn er verschillende onderzoeken uitgevoerd om de baan van ‘Oumuamua te reconstrueren en daarmee zijn afkomst te herleiden. Tot nu toe leidde dat niet tot geschikte kandidaten maar deze week werd er een studie gepubliceerd die dat veranderde. Een team van astronomen van het Max Planck Instituut voor Astronomie kondigde aan dat ze de baan van ‘Oumuamua heeft weten te herleiden tot enkele thuissterren. Het team maakte daarbij gebruik van gegevens van de Europese GAIA-ruimtetelescoop om de sterren te vinden waarvandaan ‘Oumuamua ongeveer 1 miljoen jaar geleden aan zijn reis kon zijn begonnen.

Alle vier de sterren zijn dwergsterren en dat is niet zo heel erg verwonderlijk want het zijn de meest voorkomende sterren in ons sterrenstelsel.

Verschillende studies hadden al uitgewezen dat ‘Oumuamua tijdens de fase dat planeten ontstaan uit het systeem van zijn thuisster is gestoten. Tijdens de fase dat planeten bij sterren ontstaan komen er heel veel kleinere objecten (planetesimalen) voor waarvan de banen sterk worden beïnvloed door de grote planeten in het stersysteem.

Om de baan van ‘Oumuamua terug te volgen naar zijn thuisster moet die baan rechtstreeks of in ieder geval in de buurt van de ster komen. Daarnaast hebben ‘Oumuamua en zijn thuisster een vergelijkbare langzame beweging want objecten worden normaliter niet op hoge snelheid uit hun systeem weggeschoten.

De ster die ongeveer het dichtste in de buurt van de baan van ‘Oumuamua kwam is de rode dwergster HIP 3757. Deze ster naderde op ongeveer 1,96 lichtjaar. Uitgaande van de onzekerheden waarmee geen rekening werd gehouden in deze reconstructie is dat dichtbij genoeg voor ‘Oumuamua om uit dit planetensysteem (als de ster er eentje heeft) afkomstig te zijn. Van de andere kant zorgt de relatief grote snelheid (ongeveer 25 km/s) ervoor dat ‘Oumuamua vermoedelijk niet afkomstig is van deze ster.

De volgende kandidaat is HD 292249. Deze ster is vergelijkbaar met onze Zon en bevind zich ongeveer 3,8 miljoen jaar geleden wat verder weg van de baan van ‘Oumuamua maar de relatieve snelheid is met 10 km/s wel een stuk lager.

De twee andere kandidaten ontmoetten ‘Oumuamua ongeveer 1,1 en 6,3 miljoen jaar geleden op een gemiddelde afstand en snelheid. Deze sterren werden al in eerdere onderzoeken gevonden maar er is weinig over hen bekend.

Alle vier deze sterren zijn mogelijke kandidaten maar de astronomen zeggen er ook bij dat er geen echt overtuigende kandidaat bij is. Om ‘Oumuamua weg te stoten uit een planetensysteem op de nu waargenomen snelheden moet de thuisster een geschikte grote planeet moeten hebben die als katapult kan dienen om ‘Oumuamua de donkere diepten van de ruimte in te slingeren.

Tot nu toe is een dergelijke planeet niet aangetroffen rond deze sterren maar daar moet dan wel worden bij gezegd dat deze sterren nog nooit uitgebreid op het voorkomen van planeten zijn onderzocht. Iets dat in de nabije toekomst wel kan veranderen.

Meer over het Max Planck Instituut voor Astronomie

bron: Plausible home stars of the interstellar object ‘Oumuamua found in GaiaDR2

 

Eerste publicatie: 26 september 2018
Bron: Max Planck Instituut voor Astronomie