Astronomen

Wie was William Parsons?

William Parsons, de derde Graaf Rosse (1800-1867)
William Parsons, de derde Graaf Rosse (1800-1867). Publiek domein, Koppeling

 

Op 17 juni 1800 werd de Ierse astronoom William Parsons geboren. Hij kennen hem beter als Lord Rosse. Als astronoom bouwde hij verschillende telescopen. In 1845 bouwde hij een 72-inch telescoop die tot aan het begin van de 20ste eeuw de grootste ter wereld was. Deze telescoop is bekend als de “Leviathan of Parsonstown”. In 1848 ontdekte Parsons de Krabnevel. Parsons is de naamgever van deze nevel waarvan hij vond dat die op een krab leek.

William Parsons werd in Yorkshire in Engeland geboren. Hij volgde zijn opleiding aan het Trinity College in Dublin en het Magdalen College van de universiteit van Oxford. In 1822 studeerde hij af in de wiskunde. In 1821 werd hij tot lid van het Lagerhuis gekozen. Hij bleef in het Lagerhuis tot 1834. In 1824 werd hij lid van de Royal Astronomical Society. In de jaren 1840 bouwde hij de Leviathan of Parsonstown. Deze reflector had een spiegeldoorsnede van 1,8 meter en wat tot de bouw van de Hookertelescoop in 1917 de grootste ter wereld. De bouw van de Leviathan begon in 1842, de telescoop was in 1845 klaar. Het duurde daarna nog twee jaar voordat de telescoop in gebruik werd genomen. Dit had te maken met de grote Ierse hongersnood in die tijd.

Leviathan of Parsonstown
Leviathan of Parsonstown. Door http://www.klima-luft.de/steinicke/ngcic/persons/rosse3.htm, Publiek domein, Koppeling

Parsons slaagde erin de technieken van het gieten, slijpen en polijsten van grote telescoopspiegels van speculummetaal (dit is een legering bestaande uit 2/3de koper en 1/3de tin. Het is een witte brosse legering die gepolijst kan worden om zo een groot reflecterend vermogen te krijgen)  te verbeteren en de details van de productie werden in 1844 aan de Belfast Natural History Society gepresenteerd. Parsons eerste gegoten spiegel werd geproduceerd in 1842, maar het duurde nog vijf keer voordat hij twee geslepen en gepolijste spiegels had. De spiegel was ongeveer 13 centimeter dik en woog bijna 3000 kilogram.

Met behulp van die grote telescoop, de Leviathan, wilde Parsons de nevels uit de catalogussen van Charles Messier en John Herschel bestuderen. Hij ontdekte dat verschillende nevels een spiraalstructuur hadden die wees op “dynamische wetten”. Messier 51 is een van de opmerkelijkste nevels die door Parsons werd bestudeerd. Hij kon Messier 51 oplossen in afzonderlijke sterren. Ook gaf hij de Krabnevel zijn naam. Deze nevel had hij al eerder met zijn 91 cm telescoop waargenomen.

Enkele jaren later, toen de grote telescoop in onderhoud was, maakt Parsons een sterk verbeterde tekening die er heel anders uitzag maar de oorspronkelijke naam voor de Krabnevel bleef gehandhaafd.

Een van de belangrijkste doelen van zijn onderzoek naar nevels was het oplossen van de neveltheorie. Parsons geloofde niet dat de nevels gasvormig waren. De graaf geloofde niet in een evoluerend heelal dus hij zocht bewijs dat de mistachtige vlekken waar, volgens John Herschel, sterren uit ontstonden eigenlijk bestaan uit ontelbare kleine zonnen. Lord Rosse stelde dat de nevels uit enorm veel kleine sterren bestaan die door de meeste telescopen niet in individuele sterren konden worden opgelost. Met zijn Leviathan konden Parsons en zijn assistenten, de Orionnevel in individuele sterren oplossen, althans, dat beweerden ze. John Herschel beweerde aan de hand van zijn eigen telescopen dat de Orionnevel een echte nevel was.

De waarnemingen van Parsons werden door zijn zoon Lawrence Parsons gepubliceerd. Onder die waarnemingen ook 266 nieuwe NGC-objecten. De waarnemingen van Lord Rosse werd gepubliceerd onder de titel “Observations of Nebulae and Clusters of Stars Made With the Six-foot and Three-foot Reflectors at Birr Castle From Year 1848 up tot he Year 1878”.

William Parsons, de derde graaf Rosse stierf op 31 oktober 1874 te Monkstown in Ierland.

 

Eerste publicatie: 17 juni 2020