Zavijava – Bèta Virginis

Bèta Virginis is een hoofdreeksster van spectraalklasse F die 35,65 lichtjaar van ons is verwijderd in de richting van het sterrenbeeld Maagd  Virginis. De ster heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,60 en is de zesde helderste ster in de Maagd. De ster maakt deel uit van de Y van Virgo, een asterisme dat het westelijke deel van het sterrenbeeld domineert.

Type ster

Zavijava is een hoofdreeksster van spectraalklasse F9 V. de ster heeft een massa van 1,4 zonsmassa en een straal van 1,68 keer die van de Zon. De leeftijd van de ster wordt geschat op 2,9 miljard jaar en de ster begint het einde van de hoofdreeks te naderen.

Zavijava is een metaalrijke ster. De ijzerconcentratie is 30% groter dan die van de Zon. In 2003 werden met behulp van de CORALIE spectrograaf aan de 1,2 meter Swiss telescoop van de La Silla sterrenwacht in de Atacama woestijn van Chili, zonachtige oscillaties waargenomen.

Wetenswaardigheden

Zavijava is een van de 6 sterren die de Y van Virginis vormen, dit is een relatief helder asterisme in het westelijke deel van het sterrenbeeld. Het asterisme bestaat uit Zavijava samen met Spica, Porrima, Minelauva, Vindemiatrix en Zaniah. Het asterisme wordt algemeen gebruikt om de Virgo Cluster van sterrenstelsels op te sporen waarvan het centrum zich ongeveer halverwege Vindemiatrix en Denebola van het naburige sterrenbeeld Leeuw bevindt. Zavijava is de ster aan de meest rechtste top van de gekromde Y. Spica vormt de basis van de Y en Porrima, Zaniah, Minelauva en Vindemiatrix vormen met Zavijava de kom van de Y.

De meest nabije buur tot Bèta Virginis is de rode dwerg Ross 119, deze is 5,2 lichtjaar verwijderd. De heldere ster Denebola bevindt zich op een afstand van 8 lichtjaar van Bèta Virginis.

Zavijava beweegt zich met een grote snelheid door ons sterrenstelsel heen. Die snelheid is meer dan het dubbele van de gemiddelde sterren in zijn omgeving.

Zavijava bevindt zich 0,69° ten noorden van de ecliptica en kan dus door de Maan en planeten worden bedekt. In 2069 zal Venus de ster bedekken.

Naamgeving

De naam Zavijava komt van de Arabische frase zāwiyat al-cawwa’, wat “de hoek van de blaffer” betekent. De naam is een verwijzing n aar een oud Arabisch asterisme. De naam werd traditioneel ook gespeld als Zavijah, Zawijah en Zavyava.

In de Arabische astronomie vormde Zavijava – Bèta Virginis, Porrima – Gamma Virginis, Minelauva – Delta Virginis, Vindemiatrix – Epsilon Virginis en Zaniah – Eta Virginis een patroon genaamd Al ʽAwwāʼ, wat de blaffer” of “blaffende (hond)” betekent.

Op 21 augustus 2016 werd de baan Zavijava door de Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie geaccepteerd.

In de Chinese astronomie werd Zavijava  太微右垣一 (Tài Wēi Zuǒ Yuán yī), de Eerste Ster van de Rechtermuur van de Hemelse Paleisomheining. De ster vertegenwoordigde 右執法 (Yòuzhífǎ), de Juiste Wet Administrator. De Rechtermuur was een asterisme bestaande uit Zavijava met Sigma Leonis, Iota Leonis, Chertan – Theta Leonis en Zosma – Delta Leonis. Het asterisme maakte deel uit van de Hemelse Paleisomheining, dat het keizerlijke hof vertegenwoordigde.

Locatie

Omdat Zavijava deel uitmaakt van een relatief herkenbaar asterisme, de Y van Maagd, is de ster eenvoudig te vinden. de ster markeert de linkervleugel van de sterrenbeeldfiguur van Virgo.

De Y van Maagd kan worden gevonden met behulp van de heldere sterren van de Grote Beer. Een gekromde lijn verlengd vanuit de drie sterren die de staart van de beer vormen leidt eerst naar Arcturus in de Ossenhoeder en daarna naar Spica.

Spica bevindt zich aan de basis van de Y, Porrima is de centrale ster van de kom en er zijn twee paren sterren die de zijden van de kom markeren. Minelauva en Vindemiatrix vormen het linker paar en Zavijava en Zaniah het rechterpaar.

Zavijava bevindt zich ongeveer halverwege Spica en Regulus, de helderste ster in de Leeuw.

Sterrenbeeld

Zavijava bevindt zich in het sterrenbeeld Virgo – Maagd. Maagd is een van de 12 sterrenbeelden van de Dierenriem en een van de 15 equatoriale sterrenbeelden, zichtbaar vanaf de meeste locaties op Aarde voor minstens een deel van het jaar. Het sterrenbeeld beslaat een oppervlakte van 1294 vierkante graden en het is na Hydra – Waterslang het grootste sterrenbeeld aan de sterrenhemel.

Maagd is een van de 48 klassieke Griekse sterrenbeelden die in de 2^de eeuw na Christus door Claudius Ptolemeus in de Almagest werden beschreven. In de Griekse en Romeinse mythologie wordt het geassocieerd met Demeter en Ceres, de godinnen van de vruchtbaarheid en met Dike, de Griekse godin van de gerechtigheid.

Maagd is vooral bekend van de heldere ster Spica, de 16^de helderste ster aan de sterrenhemel en van de Virgo cluster van sterrenstelsels.

De Virgo cluster herbergt tussen de 1300 en 2000 sterrenstelsels waaronder de heldere elliptische sterrenstelsels Messier 49, Messier 60, Messier 87 en Messier 89, de spiraalstelsels Messier 48, Messier 61 en Messier 90 en de lensvormige sterrenstelsels Messier 84 en Messier 86.

In het sterrenbeeld vinden ook Messier 104 – het beroemde Sombrero-stelsel. Dit sterrenstelsel bevindt zich vlak bij de grens met het sterrenbeeld Corvus – Raaf.

Opvallende sterren in de Maagd zijn o.a. de hete blauwe hoofdreeksster Alpha Virginis – Spica, de gele reus Epsilon Virginis – Vindemiatrix, de oranje reus Kappa Virginis – Kang, de witgele reus Iota Virginis – Syrma, de nabijgelegen rode dwerg Ross 128 en de gele hoofdreeksster 61 Virginis waar 3 exoplaneten bij zijn gevonden.

De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky objecten in de Maagd waar te nemen is tijdens de maand mei als het sterrenbeeld ’s avonds hoog boven de horizon komt. Het gehele sterrenbeeld is zichtbaar tussen 80° en -80°.

De 10 helderste sterren in de Maagd zijn Spica Spica (Alpha Vir, mag. 0,97), Porrima (Gamma Vir, mag. 2,74), Vindemiatrix (Epsilon Vir, mag. 2,83), Heze (Zeta Vir, mag. 3,38), Minelauva (Delta Vir, mag. 3,39), Zavijava (Beta Vir, mag. 3,60), 109 Virginis (mag. 3,72), Mu Virginis (mag. 3,88), Zaniah (Eta Vir, mag. 3,89), and Nu Virginis (mag. 4,04).

Bèta Virginis – Zavijava

Eerste publicatie: 11 mei 2025
Bron: Wikipedia & anderen

• Bluesky
• Facebook
• Threads
• X
• Mastodon
• Mail