Messier 65 – NGC 3623
Messier 65 is een sterrenstelsel op een afstand van ongeveer 35 miljoen lichtjaar van de Aarde in de richting van het sterrenbeeld Leo – Leeuw. Het sterrenstelsel heeft een schijnbare helderheid van magnitude 10,25 en heeft in de New General Catalogue de aanduiding NGC 3628. Samen met Messier 66 en NGC 3623 vormt het de Leo Triplet.
Messier 65 beslaat een gebied van 8,1 * 2,5 boorminuten aan de sterrenhemel. Dit komt overeen met een lineaire diameter van ongeveer 90.000 lichtjaar. Het is een van de populaire doelwitten voor amateurastronomen want het is zichtbaar in hetzelfde gezichtsveld samen met Messier 66 en NGC 3628.
Het sterrenstelsel ligt in het oostelijke deel van de Leeuw. Dankzij zijn hoge oppervlaktehelderheid is het als een ovale vlek zichtbaar in verrekijkers, samen met zijn heldere buur Messier 66. Kleine telescopen tonen enige structuur van de beide sterrenstelsels, met een heldere centrale kern omringd door een dunne schijf van licht. Om het derde lid van de Leo Triplet te zien is minimaal een 15 cm telescoop nodig. Grotere telescopen tonen stofbanen en andere details van Messier 65.
Messier 65 kan worden gevonden langs de denkbeeldige lijn van Denebola naar Regulus. Het sterrenstelsels bevindt zich tussen de sterren Iota Leonis en Theta Leonis – Chertan. Het kan worden gevonden op slechts 3° van Chertan. De beste tijd om messier 65 waar te nemen is gedurende de lentemaanden.
De Leo Triplet, ook bekend als de M66-groep, is een kleine groep sterrenstelsels waarvan bekend is dat ze onderling gravitationele interactie hebben. De interactie heeft invloed gehad op alle drie de sterrenstelsels, maar Messier 65 is het minst beïnvloed van de groep. Met strak gewonden spiraalarmen, een opvallende centrale lens en een stofbaan langs de tegenoverliggende rand, lijkt Messier 65 op een normaal spiraalvormig sterrenstelsel. Het verwijdert zich van ons met een snelheid van ongeveer 807 km/s.
Messier 65 bevat weinig stof en gas en hoewel de spiraalarmen enige aanwijzingen vertonen voor recente stervorming, vindt er over het algemeen weinig stervorming plaats en is de verhouding tussen oude, geëvolueerde sterren en jonge sterren vrij hoog.
De recente stervorming en de schijf van het sterrenstelsel, die enigszins krom lijkt, wijzen er beide op dat Messier 65 in wisselwerking staat met zijn grote buren. Het sterrenstelsel heeft mogelijk ook een centrale balk, wat zou kunnen duiden op getijdeverstoring, maar et is moeilijk om het bestaan van de balk te bevestigen omdat Messier 65 vanuit de Aarde gezien onder een schuine hoek staat.
Messier 65 bevat een radiobron die zich op ongeveer 2 boogminuten van de kern van het sterrenstelsel bevindt. De bron is nog niet geïdentificeerd en de aard ervan is onzeker.
In 2013 werd één supernova in het sterrenstelsel waargenomen. SN 2013am werd op 21 maart 2013 gevonden op 15,3 boogseconden ten oosten en 103,2 boogseconden ten zuiden van de kern van het sterrenstelsel. Op dat moment had de supernova een visuele helderheid van magnitude 16,3. De supernova werd als een type II-supernova geclassificeerd.
Messier 65 werd door Charles Messier gevonden maar William Herschel schreef de ontdekking ten onrechte toe aan Pierre Méchain in zijn werk A Cycle of Celestial Objects en Kenneth Glyn Jones nam deze fout in de jaren zestig over. Een aantal bronnen schrijft de ontdekking nu ten onrechte toe aan Méchain, hoewel Messier de waarneming van zijn collega nooit heeft erkend.
Messier vond Messier 65 op 1 maart 1779. Hij beschreef het object als en “nevel ontdekt in de Leeuw: hij is erg zwak en bevat geen sterren”.
William Herschel beschreef Messier 65 als “een zeer heldere nevel die zich uitstrekt in de meridiaan, ongeveer 12’ lang. Hij heeft een heldere kern, waarvan het licht plotseling afneemt aan de rand, en twee tegenover elkaar liggende zeer vage takken.”
John Herschel catalogiseerde Messier 65 als h 854 en voegde hem later als GC 2373 toe aan de General Catalogue, waarbij hij het object beschreef als “helder; zeer groot; sterk uitgestrekt in positiehoek ongeveer 165 graden +/-; geleidelijk helderder naar het midden toe, waar zich een heldere kern bevindt.”
Halton Arp nam Messier 65 en zijn buren als nr. 317 op in zijn Atlas of Peculiar Galaxies.
Messier 65 – NGC 3623
| Type object | Spiraalstelsel |
| Klasse | SAB(rs)a, LINER |
| Namen en aanduidingen | Messier 65 NGC 3623 Arp 317 |
| Sterrenbeeld | Leo – Leeuw |
| Afstand (miljoen lichtjaar) | 35 |
| Aantal sterren (miljard) | 200 |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 10,25 |
| Schijnbare grootte (boogminuten) | 8,71 * 2,45 |
| Straal (lichtjaar) | 45.000 |
| Heliocentrische radiale snelheid (km/s) | 807 |
| Galactocentrische radiale snelheid (km/s) | 723 |
Locatie
Eerste publicatie: 26 oktober 2025
Bron: Wikipedia, messier-guide & anderen
