Zonnestormen duwen de Starlink-satellieten terug naar de Aarde
Nu de baan van de Aarde steeds voller raakt hebben we meer gegevens nodig over de invloed van het ruimteweer op de terugkeer in de atmosfeer, aldus onderzoekers.
Nieuw onderzoek suggereert dat verhoogde zonneactiviteit de levensduur van de Starllink-satellieten van SpaceX verkort en ze mogelijk met hogere snelheden terug naar de Aarde laat keren. Dit zou, misschien onlogisch, het risico kunnen vergroten dat satellietafval aan land komt.
Dit preprintonderzoek, dat nog door vakgenoten moet worden beoordeeld, draagt bij aan een schat aan bewijs dat zonnestormen grote schade aanrichten aan de Starlinks van Elon Musk. De afgelopen jaren zijn de frequentie en intensiteit van deze stormen toegenomen naarmate de Zon zijn zonnemaximum nadert – het hoogtepunt in de 11-jarige cyclus. Tegelijkertijd is het aantal satellieten dat rond de Aarde draait enorm toegenomen, grotendeels dankzij de opkomst van privé-megaconstellaties zoals Starlink.
Een team onderzoekers onder leiding van Denny Oliveira van het Goddard Space Flight Center van de NASA volgde de terugkeer van Starlink-satellieten tussen 2020 en 2024. Deze periode viel samen met de opkomende fase van de huidige zonnecyclus, wanneer de zonneactiviteit toeneemt vóór het zonnemaximum, dat in oktober 2024 plaatsvond.
In die vijf jaar tijd zijn 523 Starlink-satellieten teruggekeerd naar de atmosfeer van de Aarde. Oliveira en zijn collega’s analyseerden de banen van deze satellieten met behulp van een statistische techniek die patronen identificeert in hoe hun snelheid van baanverval en terugkeer in de atmosfeer verandert tijdens periodes van hoge zonneactiviteit.
De onderzoekers ontdekten dat geomagnetische activiteit – verstoringen in de bovenste atmosfeer veroorzaakt door uitbarstingen van de Zon – ervoor zorgt dat Starlinks eerder terugkeren in de atmosfeer van de Aarde dan verwacht. Deze satellieten zijn ontworpen om ongeveer vijf jaar in een baan om de Aarde te blijven. Maar tijdens periodes van zware geomagnetische stormen kan hun levensduur 10 tot 12 dagen worden verkort, aldus Oliveira.
Oliveira en zijn collega’s geloven dat dit gebeurt doordat geomagnetische activiteit de lucht opwarmt en deze doet uitzetten. Dit verhoogt de luchtweerstand op satellieten, waardoor hun levensduur wordt verkort en ze sneller hoogte verliezen tijdens hun interactie met de bovenste atmosfeer. Bovendien kan atmosferische luchtweerstand de kans op botsingen tussen satellieten verhogen, omdat de orbitale modellen die botsingsvermijdende maatregelen ondersteunen, de effecten van geomagnetische activiteit niet volledig in aanmerking nemen.
De bevindingen van het onderzoeksteam zijn momenteel beschikbaar op de preprintserver arXiv.
Een verschil van 10 tot 12 dagen klinkt misschien niet als een groot probleem, maar het zou het voor SpaceX vrijwel onmogelijk kunnen maken om ervoor te zorgen dat Starlink-satellieten via een gecontroleerde terugkeer op Aarde vallen. Bovendien toont de analyse van de onderzoekers aan dat een verhoogde luchtweerstand ervoor zorgt dat satellieten met hogere snelheden terugkeren naar de Aarde, wat volgens hen de kans vergroot dat puin de grond bereikt.
Dit lijkt misschien counter-intuïtief, aangezien het verhogen van de snelheid van een object tijdens de terugkeer in de atmosfeer over het algemeen de kans op volledige desintegratie vergroot. Maar Oliveira veronderstelt dat Starlinks die met hogere snelheden vallen een grotere kans hebben om de terugkeer in de atmosfeer te overleven vanwege de verminderde atmosferische interactie. Verder onderzoek zal deze hypothese moeten bevestigen, aangezien het onderzoek de risico’s van het puin niet direct heeft beoordeeld.
Starlinks zijn ontworpen om volledig op te branden tijdens de terugkeer in de atmosfeer, maar dat gebeurt niet altijd. In 2024 landde eens tuk Starlink-puin van 2,5 kilogram op een boerderij in Saskatchewan. In februari van dit jaar meldde SpaceX dat het mogelijk is dat Starlink-puinfragmenten terugvallen op Aarde maar beweerde dat dit geen groot risico vormt voor mensen op de grond, op zee of in de lucht.
Er draaien momenteel al meer dan 7500 Starlinks in een baan om de Aarde. Uiteindelijk wil SpaceX dat hebben uitgebreid naar in totaal 42.000 satellieten. Dit komt bovenop de duizenden andere satellieten die momenteel in een baan m de Aarde draaien.
Het is voor de allereerste keer in de geschiedenis dat er zoveel satellieten in een baan om de Aarde draaien. Dus nu komen er vrijwel elke week satellieten terug in de baan. En mogelijk, in de komende maanden of jaren, zelfs elke dag. Inzicht in hoe veranderingen in de activiteit van de Zon hun levensduur en terugkeer beïnvloeden zal cruciaal zijn nu de baan om de Aarde steeds voller raakt.
Eerste publicatie: 1 juni 2025
Bron: Gizmodo
