Astronomisch Nieuws

De Aarde is omringd door een 1000 lichtjaar grote bubbel

De Lokale Bubbel is vermoedelijk het resultaat van sterexplosies die miljoenen jaren geleden plaatsvonden.

De Lokale Bubbel
Een tekening van de Lokale Bubbel met de Zon in het centrum (niet op schaal). Credit: Leah Hustak (STScI)

Een team van astronomen heeft de geschiedenis van ons lokale heelal gereconstrueerd om de oorsprong van de dichtstbijzijnde sterren te begrijpen. In een studie die in Nature is gepubliceerd beschrijven ze een amorfe 1000 lichtjaar grote bubbel die de Aarde omhult en verantwoordelijk is voor al die sterren.

De Lokale Bubbel wordt volgens de onderzoekers gevormd door een reeks grote explosies die de afgelopen 14 miljoen jaar energie de ruimte in hebben geblazen. Die explosies waren supernova’s, spectaculaire ineenstortingen van sterren die soms prachtige nevels achterlaten. In dit geval vormden de supernova’s ook onze galactische omgeving, 500 lichtjaar in elke richting van de Aarde.

De onderzoekers ontdekten dat alle nabije, jonge sterren gevormd werden toen krachtige supernova-explosies een uitdijende schokgolf veroorzaakten waardoor interstellaire wolken van gas en stof werden meegesleurd in een koude, dichte schil die nu het oppervlak van de Lokale Bubbel vormt.

Astronomen hebben decennialang getheoretiseerd dat supernova’s gas kunnen ‘opvegen’ tot dichte wolken die uiteindelijk nieuwe sterren vormen maar dit werk levert het sterkste observationele bewijs tot nu toe ter ondersteuning van deze theorie.

Het team heeft gemodelleerd hoe de explosies waarschijnlijk miljoenen jaren geleden hebben plaatsgevonden, waarbij gas naar buiten werd geduwd als een bezem die stof opveegt. Bij zijn ontstaan bewoog de bubbel waarschijnlijk met ongeveer 100 kilometer per seconde naar buiten. De bubbel breidt zich tegenwoordig ook nog uit maar dan met een meer ontspannen 4 kilometer per seconde.

Ons zonnestelsel bevindt zich in het midden van de bubbel en niet aan de rand. Dat komt omdat, in tegenstelling tot de sterren aan de rand van de Lokale Bubbel, ons zonnestelsel veel langer geleden is ontstaan dan de afgelopen 14 miljoen jaar.

NGC 2392 in Gemini
NGC 2392 in Gemini. Door NASA, ESA, Andrew Fruchter (STScI), and the ERO team (STScI + ST-ECF) – http://www.spacetelescope.org/images/heic9910a/, Publiek domein, Koppeling

Bovenstaande foto is van NGC2392, de Eskimo-nevel. de witte kern wordt omringd door een heldere oranje halo. de nevel is het restant van een ster die supernova werd. de nevel bevindt zich op een afstand van ± 5000 lichtjaar van de Aarde.

Toen de Lokale Bubbel zich begon te vormen was de Aarde ongeveer 1000 lichtjaar verwijderd. De onderzoekers denken dat de Aarde ongeveer 5 miljoen jaar geleden de bubbel binnenging. Dit komt overeen met schattingen van radioactieve ijzerisotoopafzettingen van supernova’s in de aardkorst uit andere studies.

De Lokale Bubbel lijkt veel op de Per-Tau schil, een holte in de ruimte tussen de sterrenbeelden Perseus en Taurus – Stier. De Per-Tau schil bevat grote gaswolken, moleculaire wolken genaamd, aan weerszijden ervan en onderzoekers geloven dat de schil het restant is van de supernova’s die het gas naar buiten hebben geduwd. Het onderzoeksteam denkt dat de Lokale Bubbel een vergelijkbare oorsprong heeft maar omdat hij 10 keer groter is had hij waarschijnlijk wat meer vuurkracht nodig om op gang te komen (ongeveer 15 zonsmassa’s).

Daar waar de Taurus Moleculaire Wolk zich bevindt lijkt het erop dat de twee bubbels aan elkaars randen interageren. De interactie tussen de twee bubbels kan mogelijk de oorzaak zijn van de Taurus-bubbel. Dit vereist echter nader onderzoek.

Dit soort bubbels werden decennia geleden al getheoretiseerd maar nu kan men met moderne technieken die theorieën testen op manieren die voorheen niet mogelijk waren. De onderzoekers merken ook op dat het waarschijnlijk is dat ons sterrenstelsel propvol met deze bubbels zit, want zeldzaam als ze waren, zou het onwaarschijnlijk zijn dat ons zonenstelsel er toevallig precies middenin zou staan.

Ontcijferen hoe de bubbels met elkaar omgaan is de volgende stap om te begrijpen hoe deze structuren fungeren als kraamkamers voor sterren in ons sterrenstelsel. En met onze planeet als middelpunt bevinden we ons in een uitstekende positie om meer te leren.

Eerste publicatie: 16 januari 2022
Bron: Gizmodo & anderen