Gaswolken zijn chemische fabrieken van bouwstenen voor leven
Gaswolken zijn enorme kraamkamers waar sterren worden geboren uit wervelende verzamelingen gas en stof die verspreid over een sterrenstelsel liggen.
Dit zijn geen donzige witte wolken zoals we die aan de hemel zien, maar enorme gebieden die zich over lichtjaren uitstrekken, gevuld met waterstof, helium en sporen van zwaardere elementen die zijn overgebleven van eerdere generaties sterren. Sommige gloeien fel met levendige kleuren wanneer nabijgelegen sterren ze verlichten, terwijl andere verschijnselen als donkere silhouetten die het licht van de sterren erachter blokkeren. In deze wolken trekt de zwaartekracht de materie langzaam samen gedurende miljoenen jaren, waardoor dichte zakken ontstaan die uiteindelijk instorten om nieuwe sterren en planetenstelsels te vormen.
Met behulp van een van ’s werelds krachtigste radiotelescopen hebben onderzoekers van MIT meer dan 100 verschillende moleculen ontdekt die rondwervelen in één gaswolk in de ruimte. Ter vergelijking: dat is meer dan de chemische diversiteit dan we ooit in welke andere wolk in het heelal dan ook hebben aangetroffen. De wolk in kwestie heeft de nogal onopvallende naam Taurus Moleculaire Wolk-1, afgekort als TMW-1. Het is een koud gebied in de ruimte waar sterren zoals onze Zon worden geboren en het blijkt een ware chemische speeltuin te zijn. Het team heeft meer dan 1400 uur besteed aan het richten van de Green Bank Telescope in West Virginia op deze wolk en gegevens verzameld waar de meesten van ons geen touw aan vast kunnen knopen, maar die chemici precies vertellen wat er daarboven rondzweeft.
Wat bijzonder fascinerend is, is wat ze hebben gevonden. De meeste van deze moleculen zijn koolwaterstoffen, die in wezen gewoon koolstof en waterstof zijn, in verschillend samenstellingen verbonden, samen met stikstofrijke verbindingen. Interessant genoeg zijn er niet veel zuurstofhoudende moleculen, wat heel anders is dan wat we zien rond sterren die zich al vormen.
Misschien wel het meest opwindend is de ontdekking van 10 aromatische moleculen. Dit zijn ringvormige koolstofstructuren die chique klinken, maar in werkelijkheid overal op Aarde voorkomen. Ze zitten in koffie, vanille en zelfs in je DNA. De vondst ervan in een stellaire kraamkamer suggereert dat deze fundamentele bouwstenen van complexe chemie er al vanaf het begin waren.
Maar nu wordt het echt slim. In 2021 hielp deze dataset bij het oplossen van een mysterie dat wetenschappers al sinds de jaren ’80 bezighield. Ze identificeerden eindelijk voor het eerst individuele PAK’s in de ruimte. PAK’s, oftewel Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen, zijn complexe koolstofmoleculen waarvan wetenschappers vermoedden dat ze bestonden, maar waarvan ze het bestaan niet konden bewijzen. Nu hebben ze er massa’s gevonden, wat aantoont dat er een enorme hoeveelheid reactieve organische koolstof aanwezig is, zelfs voordat sterren en planeten zich daadwerkelijk vormen.
Wat dit onderzoek zo briljant maakt is dat het team al deze gegevens niet voor zichzelf heeft gehouden. Ze hebben de volledige dataset openbaar gemaakt zodat andere wetenschappers erin kunnen duiken en mogelijk hun eigen ontdekkingen kunnen doen.
Deze moleculaire telling geeft ons een maatstaf voor het begrijpen van de chemische omstandigheden die bestonden voordat ons eigen zonnestelsel ontstond. Het is in feite een momentopname van de ingrediëntenlijst die beschikbaar was toen de aarde nog maar een sprankje was in het heelal. Het zou ons kunnen helpen begrijpen hoe het leven is ontstaan.
Bron : Astronomical data collection of Taurus Molecular Cloud-1 reveals over 100 different molecules
Eerste publicatie: 3 november 2025
Bron: Universetoday
