ALMA detecteert zwaar water rond V883 Orionis
Astronomen hebben met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) ‘zwaar water’ (D2O) gevonden in de protoplanetaire schijf rond V883 Orionis, een protoster op 1300 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Orion. Deze detectie onthult dat een deel van het water in kometen – en mogelijk zelfs op Aarde – ouder is dan de ster zelf, wat baanbrekende inzichten biedt in de geschiedenis van water in ons eigen zonnestelsel.
Water is mogelijk via komeet- en/of asteroïde-inslagen op Aarde terechtgekomen, wat wijst op het ongerepte materiaal dat overbleef van de protoplanetaire schijf waaruit ons zonnestelsel is gemaakt.
Het is echter onduidelijk of het waterijs dat op deze hemellichamen voornamelijk is gevormd in bijvoorbeeld de protoplanetaire schijffase, of veel ouder is en afkomstig is van de oorspronkelijke moleculaire wolk.
“Onze detectie toont onomstotelijk aan dat het water in een planeetvormende schijf rond V883 Orionis ouder moet zijn dan de centrale ster en gevormd moet zijn in de vroegste stadia van ster- en planeetvorming”, aldus Dr. Margot Leemker, astronoom aan de Universiteit van Milaan.
“Dit is een belangrijke doorbraak in het begrip van de reis van water door planeetvorming en hoe dit water via vergelijkbare processen zijn weg naar ons zonnestelsel, en mogelijk de Aard, heeft gevonden.”
De chemische vingerafdruk van zwaar water laat zien dat deze watermoleculen de heftige processen van ster- en planeetvorming hebben overleefd, waarbij ze miljarden kilometers door ruimte en tijd hebben gereisd en uiteindelijk in planetenstelsels zoals het onze terecht zijn gekomen.
In plaats van te worden vernietigd en opnieuw gevormd in de schijf, is het grootste deel van dit water afkomstig is uit de vroegste, koudste stadia van stervorming, een kosmische erfenis die mogelijk ook vandaag op Aarde aanwezig is.
“Tot nu toe wisten we niet zeker of het meeste water in kometen en planeten is gevormd in jonge schijven zoals V883 Orionis, of dat het ‘ongerept’ is, afkomstig uit oude interstellaire wolken”, aldus Dr. John Tobin, astronoom bij het National Radio Astronomy Observatory van de Amerikaanse National Science Foundation.
“De detectie van zwaar water, met behulp van gevoelige isotopenhoudingen (D2O/H2O), bewijst de oude erfenis van het water en vormt een ontbrekende schakel tussen wolken, schijven, kometen en uiteindelijk planeten.”
“Deze vondst is het eerste directe bewijs van de interstellaire reis van water van wolken naar materialen waaruit planetenstelsels bestaan – onveranderd en intact.”
Het artikel van het team is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Astronomy.
Artikel: M. Leemker et al. Pristine ices in a planet-forming disk revealed by heavy water. Nat Astron, published online October 15, 2025; doi: 10.1038/s41550-025-02663-y
Eerste publicatie: 18 oktober 2025
Bron: sci.news & anderen
