Nieuw litteken voor het mannetje op de Maan
De Maan is gedurende zijn 4,5 miljard jaar lange geschiedenis gebombardeerd. De enorme bekkens die we zien als de donkere ‘zeeën’ van het mannetje op de Maan, zijn ontstaan tijdens een tijdperk van catastrofale botsingen dat ongeveer 3,8 miljard jaar geleden eindigde. Maar hoewel die dagen van dramatische bekkenvormende inslagen grotendeels voorbij zijn, wordt de Maan nog steeds getroffen door asteroïden en kometen die kleinere, verse kraters creëren.
De uitdaging is om deze inslagen op heterdaad te betrappen, of in ieder geval kort daarna. Het Lunar Reconnaissance Orbiter Camera-team identificeerde zo’n specifieke krater door systematisch beelden van dezelfde maangebieden te vergelijken die op verschillende tijdstippen waren genomen. Door verschillen te detecteren tussen foto’s die vóór december 2009 en na december 2012 waren gemaakt, konden ze bepalen wanneer deze inslag plaatsvond, ook al was niemand getuige van de botsing zelf.
De krater heeft een diameter van 22 meter. Wat hem bijzonder opvallend maakt is niet zijn omvang, maar zijn helderheid. Door de botsing werd materiaal tientallen meters van de kraterrand weggeslingerd, waardoor karakteristieke stralen ontstonden die zich in een zonnestralenpatroon naar buiten verspreidden. Dit heldere, verse materiaal contrasteert scherp met het omringende donkere regoliet, waardoor de krater opvalt als een nieuwe sproet op een vertrouwde huid.
Deze stralen zullen niet eeuwig blijven. Ruimteverwering, het cumulatieve effect van zonnewinddeeltjes, micrometeorietbombardement en kosmische straling verdonkert het blootgestelde maanmateriaal geleidelijk. Gedurende duizenden tot miljoenen jaren zal deze verse krater vervagen totdat hij niet meer te onderscheiden is van de talloze oude kraters eromheen. Dit verdonkeringsproces is de reden waaromoudere kraters geen prominente stralen meer hebben, terwijl relatief recente inslagen zoals Tycho, die mogelijk 108 miljoen jaar geleden ontstonden, nog steeds heldere stralenstelsels hebben die vanaf de Aarde zichtbaar zijn.
De ontdekking van nieuwe kraters dient verschillende wetenschappelijke doeleinden. Ten eerste helpt het astronomen bij het verfijnen van schattingen van de huidige inslagfrequenties, wat essentieel is voor het begrijpen van de gevaren waarmee zowel robotmissies als toekomstige menselijke ontdekkingsreizigers te maken krijgen. Ten tweede kunnen wetenschappers, door te observeren hoe snel stralen donkerder worden en kraterstructuren degraderen, hun modellen voor datering van andere maanoppervlakken kalibreren op basis van kraterdichtheid en – uiterlijk.
Voor wie de geografie van de Maan waardeert is het wonderbaarlijk dat dit oeroude, onveranderlijke gezicht dat we gedurende de menselijke geschiedenis hebben aanschouwd, steeds nieuwe structuren krijgt. De Maan is niet bevroren in de tijd. Hij wordt nog steeds gevormd en verzamelt nog steeds nieuwe littekens tijdens zijn reis door de ruimte. Zelfs al is het onwaarschijnlijk dat we daadwerkelijk een inslag zullen meemaken, herinneren deze verse kraters ons eraan dat het zonnestelsel een dynamische, soms gewelddadige plek blijft.
Eerste publicatie: 21 november 2025
Bron: NASA, UniverseToday
