Shatabhisha – Lambda Aquarii
Lambda Aquarii is een variabele ster in het sterrenbeeld Aquarius – Waterman. De ster heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,57 – 3,80. De ster is ongeveer 365 lichtjaar van de Aarde verwijderd en nadert ons met een snelheid van 10,5 km/s.
Lambda Aquarii bevindt zich 0,39° ten zuiden van de ecliptica en kan dus door de Maan en planeten worden bedekt. Op 16 april 2014 werd de ster door Venus bedekt en dit was zichtbaar vanuit Australië, Nieuw-Zeeland.
Eigenschappen
Lambda Aquarii heeft de stellaire classificatie M2.5 IIIa FE-1, wat aangeeft dat dit een ouder wordende rode reus is met een tekort aan ijzer in zijn spectrum. D ester bevindt zich op de asymptotische reuzentak en genereert energie door de kernfusie van waterstof en helium langs concentrische schillen rond een inerte kern van koolstof en zuurstof. Met een massa van 3,6 zonsmassa is d ester uitgedijd tot 100 keer de straal van de Zon.
Lambda Aquarii is geclassificeerd als een langzaam onregelmatige variabele ster en er zijn pulsatieperioden van 24,5; 32.0 en 49.5 dagen vastgesteld. Gemiddeld heeft de ster een lichtsterkte van bijna 1600 keer de lichtkracht van de Zon bij een effectieve temperatuur van 3702 Kelvin.
Tijdens een maansverduistering in 2016 werd er met behulp van speckle-interferometrie aan zwakke egeleider gevonden. Het is vermoedelijk een hoofdreeksster van spectraalklasse F die gravitationeel gebonden is aan Lambda Aquarii.
Lambda Aquarii – Shatabhisha
| Sterrenbeeld | Aquarius – Waterman |
| Namen en aanduidingen | Shatabhisha Lambda Aquarii 73 Aquarii HD 216386 |
| Spectraaltype | M2.5 IIIa-Fe-1 |
| Variabel type | Lb |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 3,72 (3,57 – 3,80 |
| Absolute helderheid (magnitude) | -1,5 |
| Radiale snelheid (km/s) | -10,46 |
| Afstand (lichtjaar – parsec) | 365 – 112 |
| Massa (zon=1) | 2,96 |
| Straal (zon=1) | 100,2 |
| Lichtsterkte (zon=1) | 1716 |
| Temperatuur (Kelvin) | 3702 |
Naamgeving
De ster werd ook Hydor genoemd, afgeleid van het Oudgriekse woord voor “water”, een naam die Proclus aan de ster gaf. Een andere Griekse naam voor de ster is Ekkhysis, wat “uitstorting” betekent. Deze namen verwezen oorspronkelijk naar een sterrenbeeld van zwakke sterren in de regio van Aquarius en Cetus; ze werden met deze ster geassocieerd in de Uranometrica van Johann Bayer uit 1603 en Star Names, their Lore and Meaning van Richard Hinckley Allen uit 1899. De Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie heeft echter besloten om officieel de naam Hydor voor 2 Ceti te gebruiken, aangezien er andere culturele namen voor Lambda Aquarii bestaan.
In de Indiase astronomie is dit de hoofdster van de nakshatra Satabhisha of Shatabhisha, wat “honderd artsen” betekent. Sommige bronnen schrijven deze naam toe aan Gamma Aquarii – Sadachbia, wat waarschijnlijk een lees- of schrijffout is. De Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie keurde op 22 september 2025 de naam Shatabhisha goed voor Lambda Aquarii.
De ster draagt ook de Tibetaanse naam “Mondru”.
In het Chinees verwijst 壘壁陣 (Lěi Bì Zhèn), wat Lijn van Wallen betekent, naar een asterisme bestaande uit λ Aquarii, κ Capricorni, ε Capricorni, γ Capricorni, δ Capricorni, ι Aquarii, σ Aquarii, φ Aquarii, 27 Piscium, 29 Piscium, 33 Piscium en 30 Piscium. Bijgevolg is Lambda Aquarii zelf 壘壁陣七 (Lěi Bì Zhèn qī, de Zevende Ster van de Lijn van Wallen.
Eerste publicatie: 28 september 2025
Bron: wikipedia, IAU
