ster van de week

Shimu – Zeta Andromedae

Zeta Andromedae is een dubbelstersysteem op een afstand van ongeveer 181 lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Andromeda. De ster heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,92 tot 4,14 en is daarom, onder goede omstandigheden met het blote oog zichtbaar. De beide sterren hebben een omlooptijd van 17,7 dagen. Zeta Andromedae nadert ons met een heliocentrische radiale snelheid van -24,4 km/s.

Stersysteem

Zeta Andromedae is een spectroscopisch dubbelstersysteem waarvan de primaire component geclassificeerd is als een oranje reus van spectraalklasse K met een gemiddelde schijnbare helderheid van magnitude 4,08. Vanwege helderheidsveranderingen die worden veroorzaakt door de ellipsoïdale vorm van de ster is het ook nog een RS Canum Venaticorum-veranderlijke. Het is een magnetisch actieve ster met een helderheid die varieert van magnitude 3,92 tot 4,14 gedurende een periode van 17,77 dagen en zijn spectrum vertoont sterke en variabele Ca II-, H- en K-lijnen. De omlooptijd van de dubbelster is 1,77 dagen.

De primaire component van het systeem, Zeta Andromedae Aa is een van de weinige sterren die met behulp van Dopplerbeeldvorming en long-baseline-interferometrie is opgelost. Met opgeloste beelden kunnen astonomen aanvullende informatie over de ster verkrijgen.

Opgeloste beelden maakten ook de waarneming van stervlekken op de ster mogelijk en hun asymmetrische verdeling toonde aan dat het magnetische veld van de ster wordt gegenereerd door een ander mechanisme dan de zonnedynamo. In plaats daarvan werd een zonachtige differentiële rotatie van de ster waargenomen.

Visuele begeleiders

De Washington Double Star-catalogus meldt drie visuele begeleiders op bij de eclipserende dubbelster (Aa, Ab, die de dubbelster A vormen). De parallax van de ster D is gemeten door Gaia en die toonde aan dat de afstand veel groter is dan die van Zeta Andromedae, waarschijnlijk een verre rode reus. De dichtstbijzijnde begeleider, Zeta Andromedae B, is eveneens een achtergrondobject. De begeleider C deelt een gemeenschappelijke eigenbeweging en een vergelijkbare parallax.

Naamgeving

De ster bevindt zich in het noordelijke sterrenbeeld Andromeda, waar de ster na η Andromedae de meest zuidelijke ster is in deze vaak getekende karakteristieke vorm die het mythische prinsessen-asterisme vertegenwoordigt.

De ster heeft de eigennaam Shimu, de Bayer-aanduiding Zeta Andromedae en de Flamsteed-aanduiding 34 Andromedae.

In de Chinese astronomie betekent 奎宿 (Kuí Sù), Benen, naar een asterisme bestaande uit ζ Andromedae, η Andromedae, 65 Piscium, ε Andromedae, δ Andromedae, π Andromedae, ν Andromedae, μ Andromedae, β Andromedae, σ Piscium, τ Piscium, 91 Piscium, υ Piscium, φ Piscium, χ Piscium en ψ1 Piscium. Bijgevolg is de Chinese naam voor Zeta Andromedae zelf 奎宿二 (Kuí Sù èr), de Tweede Ster van Benen.

Een oudere Chinese naam is Tian Shi Mu, het Oog van het Hemelse Varken. Op basis hiervan keurde de Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie de naam Shimu goed voor de ster Zeta Andromedae. Deze goedkeuring werd op 16 maart 2025 bekend gemaakt.

De positie van Zeta Andromedae - Shimu in het sterrenbeeld Andromeda.
De positie van Zeta Andromedae – Shimu in het sterrenbeeld Andromeda. Credit: Kuuke’s Sterrenbeelden/KStars

Zeta Andromedae – Shimu

SpectraalklasseK1III + KV
Variable typeELL/RS
Schijnbare helderheid (magnitude)3,92 – 4,14
Absolute helderheid (magnitude)0,14
Radiale snelheid (km/s)-24,43
Afstand (lichtjaar – parsec)181 – 55,5
SterrenbeeldAndromeda
Namen en aanduidingenZeta Andromedae
34 Andromedae
Shimu
HD 4502

Zeta Andromedae Aa

Massa (zon=1)2,6
Straal (zon=1)15,9
Lichtsterkte (zon=1)95,3
Temperatuur (Kelvin)4665
Rotatieperiode (dagen)17,77
Rotatiesnelheid (km/s)41,4

Zeta Andromedae Ab

Massa (zon=1)0,75

Eerste publicatie: 11 mei 2025
Bron: Wikipedia, IAU & anderen