Spica’s Zeil
Spica’s Zeil is een vierzijdig asterisme gevormd door de helderste sterren in Corvus. Het asterisme, ook bekend als het Zeil, bevindt zich naast Spica, de helderste ster in Maagd – Virgo. Spica is de 16de helderste ster aan de sterrenhemel. Het patroon lijkt op een spanker, een soort klein zeil. Het asterisme kan worden gebruikt om het beroemde Sombrerostelsel – Messier 104 in Maagd en de Antennestelsels – NGC 4038 en NGC 4039 – in Corvus te vinden.
Spica’s Zeil bestaat uit de sterren Gienah, Kraz, Algorab en Minkar, hoewel de vier sterren niet uitzonderlijk helder zijn, bevinden ze zich in een relatief donker deel van de hemel en vallen ze tijdens een heldere, donkere nacht gemakkelijk op. Ze maken het gemakkelijk om het sterrenbeeld Raaf – Corvus te identificeren. Twee van de sterren – Gienah en Algorab – dienen als wegwijzers naar Spica.
In de Chinese astronomie vormden de vier sterren een asterisme genaamd de Strijdwagen (軫宿, Zhěn Sù). Het asterisme was een van de zuidelijke huizen van de Vermiljoenen Vogel van het Zuiden.
Locatie
Spica’s Zeil is gemakkelijk te vinden want het bevindt zich in hetzelfde gebied van de sterrenhemel als de heldere ster Spica. Spica kan gebruikt worden om het asterisme te identificeren maar het asterisme is op zijn beurt helderder dan de sterren van het sterrenbeeld Corvus – Raaf en het kan daarom gebruikt worden om dit sterrenbeeld te identificeren.
Spica kan worden gevonden door de boog die de drie sterren van het handvat van de steelpan van de Grote Beer vormen, te volgen. Deze denkbeeldige gekromde lijn vanuit het handvat komt eerst bij de heldere ster Arcturus in het sterrenbeeld Ossenhoeder – Boötes en bereikt daarna Spica. Spica’s Zeil bevindt zich ten zuidwesten van de ster.
De sterren van Spica’s Zeil kunnen worden gebruikt om het Sombrerostelsel – Messier 104 te vinden. Dit is een beroemd spiraalvormig sterrenstelsel in het sterrenbeeld maagd – Virgo. Het sterrenstelsel bevindt zich 5,55Ŝ ten oosten van Eta Corvi. Dee ster heeft een visuele helderheid van magnitude 4,3 en bevindt zich vlakbij de helderdere ster Algorab.
De heldere bolhoop Messier 68 bevindt zich 3,5° ten zuiden van Kraz, de ster in de linker benedenhoek van het asterisme. De bolhoop is al zichtbaar in kleine telescopen en heeft een visuele helderheid van magnitude 7,8 en is ongeveer 33.600 lichtjaar van ons verwijderd.
De interagerende sterrenstelsels NGC 4038 en NGC 4039, beter bekend als de Antenne-stelsels, bevinden zich in hetzelfde gebied als de Zeil. De sterrenstelsels bevinden zich op een afstand van 45 en 65 miljoen lichtjaar en hebben schijnbare helderheden van magnitude 11,2 en 11,1. Ze laten de mogelijke toekomst zien van ons eigen sterrenstelsel zien dat in de toekomst zal botsen met zijn grotere buur het Andromedastelsel – Messier 31.
De Antenne-stelsels zijn leden van de NGC 4038-groep waartoe ook de relatief heldere spiraalstelsels NGC 4027 en NGC 3981 en het elliptische stelsel NGC 4033 behoort. NGC 4038 en NGC 4039 zijn ook gecatalogiseerd als Caldwell 60 en Caldwell 61. Ze kunnen gevonden worden ten zuiden van de denkbeeldige doorgetrokken lijn vanuit Algorab door Gienah.
Sterren
Spica’s Zeil bestaat uit de sterren Gamma Corvi – Gienah, Bèta Corvi – Kraz, Delta Corvi – Algorab en Epsilon Corvi – Minkar. De zwakkere Alpha Corvi – Alchiba heeft het vierhoekige patroon het voorkomen van een zeil.
De vier sterren die het asterisme vormen zijn zwaarder en helderder dan de Zon. De meest nabije van de vier, Algorab, bevindt zich op een afstand van 86,9 lichtjaar en de meest verre, Minkar, is 318 lichtjaar van ons verwijderd.
Gamma Corvi – Gienah
Gamma Corvi is de helderste ster in Corvus – Raaf en, gemiddeld, de 100ste helderste ster aan de sterrenhemel. De ster heeft een schijnbare helderheid van magnitude 2,58 en is 154 lichtjaar van ons verwijderd.
De ster is een hete blauwe reus van spectraaltype B8 III. Gienah heeft een massa van 4,2 zonsmassa en een lichtsterkte van 331 keer die van de Zon. De leeftijd van gamma Corvi wordt geschat op 160 miljoen jaar.
Gienah heeft een begeleider, een rode of oranje dwerg met een massa van 0,8 zonsmassa. De twee sterren draaien met een periode van 158 jaar om elkaar heen en ze zijn ongeveer 50 Astronomische Eenheden van elkaar gescheiden.
De naam Gienah komt van het Arabische woord voor “vleugel”. De ster markeert de linkervleugel van de hemelse raaf. De naam heeft dezelfde oorsprong als Aljanah – Epsilon Cygni. Aljanah is een van de sterren die de vleugels van de hemelse zwaan markeren en maakt deel uit van het Noorderkruis-asterisme.
Ofschoon Gienah de helderste ster in raaf is heeft de ster de Bayer-aanduiding Gamma Corvi. De aanduiding Alpha is vergeven aan de aanzienlijk zwakkere Alchiba van magnitude 4,03. Deze ster is de op vier na helderste ster in het sterrenbeeld. De reden hiervoor is onbekend.
Bèta Corvi – Kraz
Bèta Corvi is de op een na helderste ster in Raaf en heeft een schijnbare helderheid van magnitude 2,65. De ster is ongeveer 146 lichtjaar van ons verwijderd. De helderheid van de ster varieert tussen magnitude 2,66 en 2,60.
Kraz is een gele reuzenster van spectraalklasse G5 II. De herkomst van de naam Kraz is onzeker.
De ster heeft een massa van 3,7 zonsmassa en een straal van 16 keer die van de Zon. De effectieve temperatuur bedraagt 5100 Kelvin en de lichtsterkte is 164 keer die van de Zon. De leeftijd van Kraz wordt geschat op 206 miljoen jaar.
Delta Corvi – Algorab
Delta Corvi is een witte subreus van spectraalklasse A0 IV(n) Kb9. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 2,96 en is 86,9 lichtjaar van ons verwijderd. Hoewel de ster het spectrum van een subreus heeft is Algorab mogelijk een jong stellair object dat nog niet tot op de hoofdreeks is geëvolueerd. Als het een subreus is dan is de ster ongeveer 260 miljoen jaar oud maar als het een pre-hoofdreeksster is dan wordt de leeftijd geschat op slechts 3,2 miljoen jaar.
Algorab heeft een massa van 2,74 zonsmassa en een lichtsterkte van 69 keer die van de Zon. De oppervlaktetemperatuur bedraagt 10.400 Kelvin. De ster draait zeer snel om zijn as; de geprojecteerde rotatiesnelheid bedraagt 236 kilometer per seconde.
De naam Algorab komt van het Arabische woord voor “raaf”.
Epsilon Corvi – Minkar
Epsilon Corvi is een rode reus van spectraalklasse K2 III. De ster heeft een massa van 3,2 zonsmassa en een straal van 52 keer die van de Zon. De naam Minkar komt van het Arabische woord voor “snavel”. Het is de officiële naam van de ster maar die is wel nog niet formeel door de Internationale Astronomische Unie erkend.
Epsilon Corvi is ongeveer 318 lichtjaar van ons verwijderd en heeft een visuele helderheid van magnitude 3,024.
Eerste publicatie: 19 april 2024
