Sterrenkunde koeterwaals

Magnetars

Neutronensterren zijn de overblijvende kernen van enorm grote sterren en ze bestaan nagenoeg volledig uit neutronen. Maar er zijn ook wat elektronen en protonen aanwezig en die zijn belangrijk. Neutronensterren zijn heel vreemde sterren: ze hebben een massa van verschillende zonsmassa’s maar dat is samengepakt in een volume met de grootte van een kleine stad. Dat is dus een enorme dichtheid. Je zou neutronensterren als de grote atoomkernen van het heelal kunnen beschouwen.

artist impressie van een magnetar
Een magnetar is een type neutronenster met een extreem krachtig magneetveld die wordt gezien als kandidaat voor het veroorzaken van Fast Radio Burst. Dit is een artist impressie van de magneetvelden die een dergelijke neutronenster omringen. Credit: Carl Knox/ OzGrav.

Goed, terug naar die elektronen en protonen. Neutronen zelf zijn elektrisch neutraal en doen in dit verhaal weinig behalve zorgen voor de bulk van de massa van een neutronenster. Maar elektronen en protonen zijn elektrisch geladen en dat is belangrijk voor het feit dat sommige neutronensterren ongelooflijk snel om hun as draaien. We hebben het dan over tienduizenden omwentelingen per minuut.

Die elektrische ladingen die met die enorme snelheden ronddraaien kunnen zorgen voor enorm sterke magneetvelden. Nu komen we aan bij de magnetars: dit is de naam die astronomen geven aan supersnel draaiende, supersterk gemagnetiseerde neutronensterren. Een typisch magneetveld van een magnetar is meer dan een biljoen keer sterker dan het Aardse magneetveld. Soms zijn ze wel een quadriljoen keer sterker.

Dat magneetveld is sterk genoeg om een mens op te lossen, je moleculaire bindingen worden letterlijk aan stukken gescheurd, en dat al op duizenden kilometers afstand.

Magnetars zijn zeldzaam. Slechts een klein percentage van neutronensterren is een magnetar. Men denkt dat alleen nieuw ontstane neutronensterren snel genoeg kunnen draaien om een magnetar te worden. Tot nu toe hebben astronomen slechts ongeveer 24 magnetars gevonden.

Meer lezen:

Dit artikel maakt deel uit van de serie Sterrenkunde – koeterwaals. Het zijn vertaalde en eventueel bewerkte berichten van de rubriek Astronomy 101 van de website UniverseToday