Messier 67 – NGC 2682
Messier 67 is een open sterrenhoop op een afstand van 2610 tot 2930 lichtjaar van de Aarde in de richting van het sterrenbeeld Cancer – Kreeft. De sterrenhoop heeft een schijnbare helderheid van magnitude 6,1 en draagt in de NGC-catalogus de aanduiding NGC 2682.
Messier 67 bevindt zich ongeveer halverwege en iets boven de denkbeeldige lijn die de heldere sterren Regulus in de Leeuw en Procyon in de Kleine Hond met elkaar verbindt.
De sterrenhoop ligt slechts 1,75° ten westen van Alpha Cancri – Acubens, een meervoudig stersysteem met een schijnbare helderheid van magnitude 4,20. Acubens bevindt zich ongeveer 9° ten zuidoosten van Messier 44.
Met een schijnbare grootte van 30 boogminuten lijkt Messier 67 ongeveer even groot als de Volle Maan. Met een kleine 10*50 verrekijker is de sterrenhoop te zien als een langgerekte vlek, terwijl kleine telescopen de helderste sterren zichtbaar maken. Met 15 cm en 20 cm telescopen zijn tientallen sterren te onderscheiden, terwijl 30 cm telescopen ongeveer 100 afzonderlijke sterren tonen. De beste tijd van het jaar om Messier 67 waar te nemen is tijdens het einde van de winter en vroeg in het voorjaar.
Messier 67 is een van de oudste open sterrenhopen en de oudste open sterrenhoop die door Messier in zijn catalogus is opgenomen. De leeftijd van Messier 67 ligt tussen 3,2 en 4 miljard jaar. De weinige open sterrenhopen waarvan bekend is dat ze ouder zijn, bevinden zich niet zo dicht in de buurt van de Aarde als messier 67. Deze omvatten o.a. NGC 188 in Cepheus, met een geschatte leeftijd van 5 miljard jaar, NGC 6791 in Lyra, die ongeveer 7 – 8 miljard jaar oud is, en Berkeley 17 in Auriga die tussen de 10 en 13 miljard gaat oud is. NGC 188 lig top een afstand van 5400 lichtjaar en NGC 6791 ligt op een afstand van ongeveer 13.300 lichtjaar van de Aarde.
De gemiddelde leeftijd van de sterren in de sterrenhoop is ongeveer 4 miljard jaar, wat betekent dat ze ongeveer even oud zijn als de Zon en een vergelijkbare elementaire abundantie hebben. Open sterrenhopen zijn doorgaans jonger en de sterren hebben de neiging om in de loop van de tijd uiteen te drijven, meestal voordat ze deze leeftijd bereiken. Messier 44, een andere Messier-sterrenhoop in de Kreeft, is bijvoorbeeld slechts 600 miljoen jaar oud. De sterren van Messier 67 zullen naar verwachting echter nog 5 miljard jaar bij elkaar blijven voordat ze uiteenvallen.
Messier 67 bevat meer dan 500 sterren en wordt vaak bestudeerd vanwege het inzicht dat het biedt in de evolutie van sterren. De sterrenhoop bevat 11 heldere oranje K-type reuzen en ongeveer 200 witte dwergen. Met uitzondering van ongeveer 30 blauwe achterblijvers, zijn de sterren van Messier 67 allemaal ongeveer even oud en liggen ze op dezelfde afstand. De oorsprong van de blauwe achterblijvers is nog niet verklaard. De helderste van deze sterren hebben een spectrale classificatie van B8 of B8 en een visuele helderheid van magnitude 10, waardoor ze ongeveer 50 keer lichtsterker zijn dan de Zon. De blauwe achterblijvers niet meegerekend, heeft de sterrenhoop geen hoofdreekssterren die blauwer zijn dan spectraalklasse F.
Messier 67 heeft een massasegregatie ondergaan, wat betekent dat de zwaardere sterren naar het centrum van de sterrenhoop zijn opgeschoven en de minder massieve sterren in de loop van de tijd naar de buitenste regionen zijn gemigreerd. Als gevolg daarvan zijn de sterren in de sterrenhoop veel sterker door de zwaartekracht aan elkaar gebonden dan die in jongere open sterrenhopen.
Messier 67 heeft de Trumpler-classificatie van II 2 r, II 2m of II 3 r, afhankelijk van de bron. Ondanks dat het een van de meest bestudeerde objecten in zijn soort is, variëren de basiskenmerken van Messier 67 – massa, leeftijd, aantal sterren van verschillende typen – aanzienlijk van bron tot bron.
De massa van de sterrenhoop is onzeker maar wordt geschat op 1080 tot 1400 zonsmassa en de afstand wordt geschat op 800 – 900 parsec. De sterrenhoop bevat meer dan 100 zonachtige sterren en een groot aantal rode reuzen. Het grote aantal sterren dat op de Zon lijkt, heeft wetenschappers ertoe gebracht Messier 67 te beschouwen als mogelijke moeder-sterrenhoop van de Zon, maar simulaties hebben aangetoond dat dit zeer onwaarschijnlijk is.
Aangezien de sterren in Messier 67 allemaal ongeveer even oud zijn en een vergelijkbare samenstelling hebben als de Zon, wordt de sterrenhoop vaak bestudeerd door wetenschappers die willen bepalen hoeveel planeten er in dergelijke omgevingen ontstaan en of ze zich vooral rond zwaardere of lichtere sterren vormen.
In 2014 ontdekte een internationaal team van astronomen met behulp van het HARPS-instrument op de 3,6 meter telescoop van de ESO in Chili, drie exoplaneten in de sterrenhoop. Alle drie de exoplaneten bevinden zich dichter bij hun moedersterren dan de bewoonbare zone, waar vloeibaar water zou kunnen bestaan. Twee van de exoplaneten werden gevonden terwijl ze rond de dwergsterren YBP1194 en YBP1514 draaien, terwijl één planeet werd gevonden rond de K3-type ster S364. Twee van deze planeten, aangeduid als YBP1194b en YBP1514b, zijn de eerste exoplaneten die ooit zijn gevonden bij sterren in een open sterrenhoop.
YBP1194b, die rond de ster UBP1194 draait, heeft een omlooptijd van 6,9 dagen en een massa van ten minste 0,34 Jupitermassa. De ster zelf is zou een tweeling van de Zon kunnen zijn met eigenschappen die bijna gelijk zijn aan die van de Zon.
De planeet YBP1514b heeft een omlooptijd van 5,1 dagen en een massa van 0,4 Jupitermassa, terwijl S364b 121,7 zagen nodig heeft om rond zijn moederster te draaien en een massa heeft van minstens 1,54 Jupitermassa.
De ontdekking van deze planeten toonde aan dat planeten in open sterrenhopen ongeveer even vaak voorkomen als rond geïsoleerde sterren. Ze zijn echter niet erg gemakkelijk te detecteren en er zijn er maar weinig gewonden in open sterrenhopen.
De allereerste planeet die in een open sterrenhoop werd gevonden, werd gevonden in een baan rond de ster Epsilon Tauri – Ain, een van de leden van de Hyaden in de Stier. Wetenschappers hebben ook planeten gevonden in Messier 44 en NGC 6811, een open sterrenhoop in de Zwaan.
Messier 67 werd in 1779 gevonden door de Duitse astronoom Johann Gottfried Koehler. Hij beschreef de sterrenhoop als een “vrij opvallende nevel in een langwerpige vorm, vlakbij Alpha van Cancer”.
Charles Messier ontdekte de sterrenhoop onafhankelijk en voegde deze op 6 april 1780 toe aan zijn catalogus. Hij kon de sterrenhoop opsplitsen in afzonderlijke sterren en beschreef deze als “een cluster van kleine sterren met neveligheid, onder de zuidelijke klauw van Cancer. De positie bepaald aan de hand van de ster Alpha [Cancri].”
William Herschel observeerde messier 67 meerdere keren. Nadat hij de sterrenhoop in 1784 met zijn 20-voet telescoop had gezien, beschreef hij het als een “prachtige sterrenhoop, niet minder dan 200 in het zicht”.
John Herschel catalogiseerde de sterrenhoop als h 531 en voegde hem later als GC 1712 toe aan de General Catalogue. Hij merkte op: “Opmerkelijk; sterrenhoop, zeer groot; zeer groot; buitengewoon rijk; weinig samengedrukt; sterren van de 10e tot de 15e magnitude.”
Messier 67 – NGC 2682
| Type object | Open sterrenhoop |
| Namen en aanduidingen | Messier 67 NGC 2682 Collinder 204 |
| Sterrenbeeld | Cancer – Kreeft |
| Afstand (lichtjaar – parsec) | 2.610.000 – 2.930.000 800 – 900 |
| Leeftijd (miljard jaar) | 3,2 – 5 |
| Aantal sterren | >500 |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 6,1 |
| Schijnbare grootte (boogminuten) | 30 |
| Straal (lichtjaar) | 10 |
Locatie
Eerste publicatie: 26 oktober 2025
Bron: Wikipedia, messier-guide & anderen
